བོན་གྱི་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་གྱི་མ་དཔེ་ཁག་མི་འདྲ་བ་ལྔ་ལ་དཔྱད་པ།

སྔོན་གླེང་།

          དུས་རབས་ཉི་ཤུ་དང་ཉེར་གཅིག་པའི་ནང་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཕྱོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་གི་ལྟ་བ་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ནས་ལྷ་སྒྲུང་དང་རྟོག་སྒྲུང་གི་རྣམ་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར་དངོས་མཐོང་ལག་ཟིན་ཡོད་པ་ཚན་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་དང་མཐུན་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཞིག་བཏོད་ཡོད་པ་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་དགའ་གུས་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་དགོས་པའི་གནས་ཞིག་རེད། དེང་གི་དུས་ན་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་རིག་གཞུང་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་གྱི་གཞོན་རབས་ཀྱི་ཚོགས་སྡེ་ཡང་ཟླ་བ་ཡར་ངོ་བཞིན་དུ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དགའ་སྤོབས་སྐྱེས་འོས་པའི་ལྟོས་བཟང་ཞིག་ཀྱང་རེད་བསམ་བྱུང་། དེས་ན་ཞང་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་རིག་གནས་ཡུལ་སྲོལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནས་བྱུང་བའི་ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཀྱི་བོན་པོའི་རིག་གཞུང་ལ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རིག་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་མཆིས་པས་དཔེར་ན་ཚེ་འདིའི་ཁྱིམ་ཐབ་བག་མ་གཏོང་ལེན་ཚེ་འགུགས་གཡང་བླན་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྒྲུབ་བྱེད་སྤངས་བསྒྱུར་གྲོལ་གསུམ་མདོ་སྔགས་ཆ་ཚང་པའི་གཞུང་ལུགས་འདི་ལ་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་དཔྱད་གཞིའི་རིན་ཐང་ལྡན་པའི་ཡིག་ཆ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ཞིང་། བོན་པོའི་རིག་གཞུང་དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ནི་བན་བོན་རིས་མེད་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་རྒྱུགས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་པས་འདི་ཡི་བྱུང་ཁུངས་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཉུང་ཙམ་དང་བོན་གྱི་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་གྱི་མ་དཔེ་ཁག་མི་འདྲ་བ་ལྔ་ལ་མཐུན་མིན་གྱི་དཔྱད་ཞིབ་ཞུས་པའི་གྲུབ་དོན་ཅུང་ཙམ་བརྗོད་འདོད་བྱུང་།

༡༽དང་པོ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ངོ་སྤྲོད།

          གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ནི་བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེས་གསུངས་པའི་བཀའ་དང་ཁོང་ནི་བསྐལ་བཟང་སངས་རྒྱས་སྟོང་གི་ནང་ཚན་རྣམ་འདྲེན་བརྒྱད་པ་1དེ་ཡིན་པ་བོན་ལུགས་སུ་ཡོངས་གྲགས་སུ་བཞེད་ཡོད། ཁོང་གིས་བཀའ་སྲོལ་ལེགས་པར་ཕྱེས་པའི་འཕྲུལ་ངག་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ཉིད་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་སུ་དར་ནས་ཀྱག་ཀྱོག་གི་འཕྲང་ལམ་རིང་མོ་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་སྔ་རབས་ནས་ཕྱི་རབས་དང་ཕྱི་རབས་ནས་ད་ལྟ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པར་ཤེས་རིག་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་བགོ་སྐལ་དུ་ཐོབ་ཡོད་ཅིང་གདུལ་བྱ་སེམས་ཅན་གྱི་བློ་དང་འཚམས་པར་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕན་བདེ་སྐྱེད་བྱེད་མོ་རྩིས་གཏོ་དཔྱད་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ལྷོ་གཏེར་རྒྱུ་ཡི་ཐེག་པ་དང་མཐར་ཐུག་གི་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་བྱེད་འབྲས་བུ་ཐེག་པ་སོགས་བོན་ཐེག་པ་རིམ་པ་དགུ་2ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་རྒྱུ་འབྲས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལུང་རྟོགས་3གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་གཡུང་དྲུང་གི་བོན་རིན་པོ་ཆེ་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དྲི་མ་མེད་པ་དེ་ལ་དབྱེ་སྒོ་མང་4དུ་མཆིས་ཀྱང་བསྡུ་ཚུལ་གྱིས་"བཀའ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མདོ་ཡི་སྡེ་དང་། རྣམ་དག་རྒྱས་པ་འབུམ་གྱི་སྡེ་དང་། ཟབ་ལམ་གསང་སྔགས་རྒྱུད་ཀྱི་སྡེ་དང་། བླ་མེད་སེམས་ཕྱོགས་མཛོད་ཀྱི་སྡེ་"5ཞེས་དང་མཛད་མདོ་བསྡུས་པར་གསུངས་པའི་མདོ་འབུམ་རྒྱུད་མཛོད་བཞི་ཕྱེ་བའི་ནང་དུ་ཀླུ་འབུམ་6དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་འབུམ་སྡེ་ཁོངས་སུ་མཁས་གྲུབ་ཕལ་མོ་ཆེས་བཞག་ཡོད། རྒྱལ་དབང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པས་(1700-1767) མཛད་པའི་བཀའ་རྟེན་འགྱུར་དཀར་ཆག་7དང་བླ་མ་གཡུང་དྲུང་ཚུལ་ཁྲིམས་དབང་གྲགས་སམ་ཡོངས་གྲགས་སུ་བདུད་འདུལ་སྤྲུལ་སྐུས་(1832-1890)གྱིས་(1875)མཛད་པའི་བཀའ་རྟེན་འགྱུར་དཀར་ཆག་8སོགས་ལས་རྣམ་དག་རྒྱས་པ་འབུམ་གྱི་སྡེ་རུ་བཞག་ཡོད། སྨན་རིའི་མཁན་རབས་ཉེར་གསུམ་པ་9ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་མཆོག་(1813-1870)གིས་མཛད་པའི་བཀའ་བརྟེན་འགྱུར་དཀར་ཆག་10ལས་"ཨ་ཙ་ར་མི་གསུམ་གྱིས་གཏེར་ནས་ཐོན་པའི་གདུལ་བྱའི་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་དང་འདུལ་བྱེད་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོ་གཉིས་ལོ་རྒྱུས་མདོ་ཡི་བཤད་བྱང་ཡིན་པས་འདིར་བཀོད་"11ཞེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མདོ་སྡེའི་ཁོངས་སུ་བཀོད་ཡོད་པ་དང་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ནང་དུ་ཡང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་12ཞེས་གསུངས་ཡོད་ཀྱང་ཡོངས་གྲགས་སུ་འབུམ་སྡེ་ཡིན་ཤག་བྱས་ནས་འགྲོ་བསྡད་ཡོད། དེ་ཡང་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ཞེས་པ་འདི་ནི་ས་བདག་ཀླུ་གཉན་སོགས་ཀྱི་གནོད་པ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་བསྔགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རི་བོ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་གཡས་གཡོན་དང་བན་བོན་རིས་མེད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་བོན་སྤྱོད་དམ་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ལྟར་རྒྱུགས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་བརྟེན་ནས་ཤིང་པར་མི་འདྲ་བ་དང་བྲིས་མ་མི་འདྲ་བ། དགོན་སྡེ་དང་ཁྱད་པར་དུ་དུད་ཁྱིམ་མང་པོས་རིན་པོ་ཆེ་གསེར་དངུལ་ལ་སོགས་ཀྱིས་འབྲི་བཞེངས་མཛད་ཡོད། བོད་རྒྱལ་བརྒྱད་པ་13གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྐབས་བོན་ལུགས་སུ་ཕྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་(C-683)དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་(བཤད་ཚུལ་མི་མཐུན།) གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་གཏེར་དུ་སོང་ཞིང་། དུས་རབས་བཅུ་པའི་ནང་ཨ་ཙ་ར་མི་གསུམ་14གྱིས་(913)ལོར་བསམ་ཡས་ནས་གཏེར་ཐོན་ནས་རིམ་བཞིན་བརྒྱུད་ནས་བྱུང་ཡོད། འབུམ་དེ་རྣམས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོས་ཕྱིའི་འབྱུང་ལྔ་15དང་ནང་བཅུད་སེམས་ཅན་ལ་ཀླུ་ནད་གནོད་པ་གཉེན་པོ་སྐོས་ཚུལ་སོགས་གཏམ་རྒྱུད་ལོ་རྒྱུས་འདྲ་མིན་16དང་ཀླུ་ལ་འགྲན་འཚོལ་དོ་སྡོ་སོགས་མི་རུང་བ་17བསྟན་ཡོད། ད་དུང་རི་མོ་དར་སྲོལ་ཆེ་བའི་བྱ་ཁྱུང་གི་ཁ་ན་སྦྲུལ་གདུག་པ་བཟུང་བ་ཡང་གསལ་བོ་18བསྟན་ཡོད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོས་གཉེན་པོ་བཅོས་ཐབས་ཀྱི་སྐོར་དང་། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོས་འཁོར་འདས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་19སོགས་རྒྱས་པར་བསྟན་ཡོད། འབུམ་འདི་རྣམས་རིག་གནས་ཆེ་བ་ལྔའི་20མཚན་གཞི་ལ་འབུམ་གསུམ་རེ་བཞག་ཡོད་པའི་21ནང་དུ་ནང་དོན་རིག་པའི་མཚན་གཞི་ལ་ཡང་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་འཇོག་སྲོལ་ཡོད་པ་དཔེར་ན། ཤེར་ཕྱིན་སྐབས་དང་པོའི་རྣམ་བཤད་ལས།"ལྔ་པ་ནི། ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ལྟ་བུའོ། འོ་ན་འབུམ་དེ་རྣམས་ལ་དཀར་ནག་ཁྲ་བོར་འདོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཇི་ཞེ་ན། རྣམ་རྒྱལ་ལས། མ་ཐུལ་བ་འདུལ་བའི་ནག་པོ། ཐུལ་བ་བཀྲིད་དྲང་གི་ཁྲ་བོ། བཀྲིད་དྲང་རྟོགས་པས་དཀར་པོར་བསྟན་པའོ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།།"22ཞེས་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་འདོགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་བཅས་ཏེ་གསུངས་སོ།།

༢༽ ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་གྱི་མ་དཔེ་ཁག་གི་རེའུ་མིག

༣༽མ་དཔེ་ཁག་ལྔའི་གཤིབ་བསྡུར་དངོས།

  གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ལ་རྒྱས་བསྡུས་ཅི་རིགས་ཤིག་ཡོད་པ་ལས་ཀྱང་ད་ལན་མ་དཔེ་ཁག་ལྔ་ཀ་ནི་རྒྱས་པའི་ཁོངས་གཏོགས་ཡིན། དང་པོ་ཇོ་ནང་རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་ཤིང་པར་ཅན་ལྟར་ན། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་ལ་གླེགས་བམ་གཅིག་དང་ལེའུ་བཅུ་བཞི་23ཡོད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོར་གླེགས་བམ་གཉིས་དང་ལེའུ་དང་པོ་ནས་ཉེར་གསུམ་བར་24གླེགས་བམ་གཅིག་དང་ཉེར་བཞི་ནས་ཞེ་དྲུག་བར་25གླེགས་བམ་གཉིས་པའི་ནང་བཞུགས་ཡོད། བསྡོམས་ལེའུ་ཞེ་དྲུག་ཡོད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོ་ལ་ལེའུ་ང་གསུམ་ནས་དོན་དགུའི་26བར་གླེགས་བམ་གཅིག་དང་བརྒྱད་ཅུ་ནས་གྱ་ལྔ་27བར་གླེགས་བམ་གཅིག་བཅས་ལ་བསྡོམས་པའི་ལེའུ་སུམ་ཅུ་སོ་གསུམ་ཡོད། འདིའི་ནང་ལེའུ་རེ་དགུ་པ་དང་དོན་དྲུག་པ་གྱ་གཅིག་པ་བཅས་ལེའུ་གསུམ་ཚང་མེད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་འདི་ཉིད་ལ་སྤྱི་བསྡོམས་ལེའུ་དགུ་བཅུ་གོ་གསུམ་བཞུགས་ཡོད། འདི་ཉིད་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་(1575-1635)སྐབས་པར་དུ་བཏབས་པས་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ཤིང་པར་དུ་བཏབ་པ་ཆེས་སྔ་ཤོས་དང་རྒྱས་ཤོས་དེ་ཆགས་ཡོད་པར་སེམས། འདི་ལ་ཨ་རི་བ་(Gene Simithl)ལགས་ཀྱིས་སྨན་རིའི་ཀླུ་འབུམ་བྲིས་མ་པར་དུ་བསྐྲུན་པའི་སྔོན་གླེང་ལོ་རྒྱུས་ལས་ཀྱང་ཇོ་ནང་ཏ་ར་ནཱ་ཐའི་སྐབས་ཡིན་ཚུལ་བྲིས་ཡོད། པར་མ་དེའི་ཁྱད་ཆོས་སམ་ཁྱད་བོན་གཙོ་བོ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཅུང་རིང་ཞིང་མི་ལོ་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་འགྲོ་བསྡད་པ་དང་ཤོག་ཤོག་ཡང་ཧ་ཅང་རྙིང་པ་ཡིན། ཤིང་པར་ལས་ཡི་གེ་མི་གསལ་བ་དང་ཚེག་གི་བར་ཕྱེད་རིགས་འདྲེས་བསྡད་ཡོད་པ་རྙིང་དྲགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མང་པོ་འདུག ཤོག་གྲངས་རེ་ལ་ཐིག་ཕྲེང་དྲུག་རེ་དང་སྣ་རིང་ཐུང་གི་ཚད་ནི་ལི་སྨི་54cmདང་ཞེང་ཚད་ཆེ་ཆུང་ལི་སྨི་14cmཡོད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་ལ་བོད་པའི་ཤོག་གྲངས་བརྒྱ་དང་བཅུ་བཞི་བཞུགས་ཡོད་ཅིང་མཇུག་ཏུ་"སྟོན་པ་གཤེན་རབས་ཐུགས་རྗེའིི་མངའ་བདག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ། ཀླུ་ལས་གྲུབ་པའི་བོན་པོ་ཡེ་གཤེན་སྙིང་པོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་བའོ།། བོན་རིན་པོ་ཆེ་འཕྲུལ་ངག་བདེན་པ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་གཡུང་དྲུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ། རིགས་ལྔ་ཀླུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ། དུག་ལྔ་རྩད་ནས་གཅོད་པའི་བོན་བཀའ་རྟགས་ཐམས་ཅད་མི་འགྱུར་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱག་རྒྱ་རྣམ་པ་བཞིའི་རྒྱས་བཏབ་པ་རྫོགས་སོ།།"ཞེས་གསུངས་མཁན་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཐུགས་རྗེ་ཅན་ཡིན་པ་དང་ཞུ་བ་པོ་ཀླུ་ལས་གྲུབ་པའི་བོན་པོ་ཡེ་གཤེན་སྙིང་པོ་སོགས་ལེའུ་རེ་རེ་ཞུ་མཁན་དང་ལེའུ་བཅུ་བཞིའི་གྲངས་བཅས་ཧ་ཅང་གི་ཞལ་གསལ་དུ་གསུངས་ཡོད་དོ། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་ལ་ལེའུ་བཞི་བཅུ་ཞེ་དྲུག་ཡོད་པ་མཆན་ཨང་ཉི་ཤུ་པ་ལྟར་ལ་ཤོག་གྲངས་སུམ་བརྒྱ་བཅུ་གཅིག་གི་མཇུག་ཏུ་"སྦྱིན་པ་བྱིན་པས་བསོད་ནམས་འཕེལ་བར་གྱུར་པས་ད་ལྟ་བསགས་མི་དགོས་བྱས་ཏེ། ནན་སྐྱེ་དེ་བསྲེགས་གཤང་དཀྲོལ་ནས་བཞུགས"ཞེས་པ་ལས་ཤོག་གྲངས་དྲུག་བདུན་ཤིག་ཚང་མི་འདུག གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོ་ལ་ལེའུ་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ་ནས་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་ལྔ་བར་ཡོད་ཅིང་ནང་དུ་ལེའུ་གསུམ་ཆད་འདུག་པ་གོང་དུ་ཞུས་ཡོད། ཤོག་གྲངས་སུམ་བརྒྱ་དང་བཅོ་བརྒྱད་བཞུགས་ཡོད་ལ་" ནམ་མཁའི་ཁམས་སྣང་ལ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའོ། ནམ་མཁའི་ཁམས་སྐྱེ་བ་རྒྱུ་ལ་མི་འཁོར་པའོ། ནམ་མཁའི་ཁམས་དངོས་པོར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའོ།། སརྦ་མངྒལཾ།།"ཞེས་པར་བྱང་སྨོན་ཚིག་ཀྱང་མེད་ལ་མཇུག་གྲུབ་ཡོད་དོ།།

        གཉིས་པ་སྡེ་དགེ་ཅན་གྱི་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ནི་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཡིན་ཀྱང་འདིའི་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོའི་ལེའུ་བཅུ་བཞི་པོ་གཞན་རྣམས་ལ་མཐུན་ཅིང་ཁྲ་བོ་ལ་ལེའུ་ང་གསུམ་པ་ནས་དོན་དགུའི་བར་མ་གཏོགས་མེད། ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་མ་དཔེ་གཞན་རྣམས་ལ་རྩ་བ་ནས་མི་མཐུན་ཀྱང་བླ་མ་བདུད་འདུལ་སྤྲུལ་སྐུས་མཛད་པའི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག་ནང་བཞིན་ལེའུ་མཐུན་ཡོད་ཅིང་དེར་ལྟོས་ན་ཕལ་ཆེར་བདུད་འདུལ་སྤྲུལ་སྐུས་སྡེ་དགེ་ཤིང་པར་ཅན་གཞི་བཟུང་ནས་དཀར་ཆག་སྒྲིག་ཡོད་པར་སེམས། ལེའུའི་གོ་རིམ་བསྟར་ཆགས་སུ་མེད་ཅིང་ལེའུ་ཆད་ཡོད་པ་དང་བསྐྱར་ཟློས་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་འདུག་པ་འདི་ལྟར་ཏེ་ལེའུ་བཅུ་ནས་ཉེར་དགུའི་བར་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནས་ལེའུ་སོ་ལྔའི་བར་མེད། དེ་ནས་སོ་དྲུག་ནས་ཞེ་གཅིག་བར་ཡོད། དེ་ནས་ཡང་བསྐྱར་དུ་ལེའུ་སོ་བདུན་ནས་ལེའུ་ང་གསུམ་28བར་ཡོད་པ་སོགས་ཇི་བཞིན་ཡིན་ནོ། ལེའུ་ཞེ་ལྔ་ནས་ང་གསུམ་བར་གྱི་ལེའུ་དགུ་དེ་གཞན་རྣམས་ལ་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོའི་ནང་བཞུགས་ཡོད་སོགས་མགོ་རྙོག་ཅན་དུ་ཡོད། སྡེ་དགེ་པར་ཁང་གི་ཤིང་པར་ཅན་ལ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ལ་ཤོག་གྲངས་སོ་སོར་བཀོད་མེད་ཅིང་སྤྱི་བསྡོམས་སུ་དཔེ་གཟུགས་སུ་ཤོག་གྲངས་བཞི་བརྒྱ་ང་དགུ་བྱོན་ཡོད། ཁྲ་བོའི་མཇུག་ཏུ་"ཡིད་ཀྱི་ཁྱེའུ་ཆུང་གིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབས་མི་བོ་ལ་ཞུས་པ་ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཅེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་དགུ་པའོ།། ཀླུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཇུག་མའི་ལེའུ་སྟེ་རྫོགས་སོ།། ཀླུ་འབུམ་ཞབས་མེད་བྱ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་དུ་དུམ་བུ་བཞི་ལས་མ་འགྱུར་རོ། ཞབས་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ཀླུའི་ཡུལ་ན་སྟོང་ཕྲག་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་བཞུགས་སོ།།" ཞེས་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་ཤིང་པར་བཞེངས་བསྐྲུན་བྱས་པའི་དུས་ནི་བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཆུ་ཁྱི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ(1742)ལོར་བསྟན་འགྱུར་པར་དུ་བརྐོས་གྲུབ་པའི་སྐབས་དེ་ཤེད་ཞིག་ཏུ་པར་དུ་བསྐྲུན་པ་གསལ་ཡོད། དེ་ཡང་ཀུན་དགའ་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོའི་བཀའ་ལུང་བཞིན་དུ་ཐ་སྙད་སྨྲ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན་གྱིས་པར་བྱང་སྨོན་ཚིག་དང་བཅས་པ་སྡེ་དགེ་ལྷུན་གྲུབ་སྟེང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོར་བྲིས་པ་29གསལ་ཡོད། དེ་ལ་ཐིག་ཕྲེང་བདུན་རེ་དང་སྣ་རིང་ཐུང་ཚད་ལི་སྨི་68cmདང་ཞེང་ཚད་ཆེ་ཆུང་ལི་སྨི་11.5cmཡོད་དོ།

          གསུམ་པ་དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ནི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བས་ཇོ་ནང་རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་དགེ་ལུགས་བསྒྱུར་རྗེས་ཀྱི་མིང་ལ་དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ཟེར་བ་<<བསྟན་རྩིས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་>>30ལས་ཀྱང་གསལ་ཞིང་དེའི་ཤིང་པར་ཅན་ནི་ཕོ་ལྷ་བ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ་བོད་རྒྱལ་(1728)བྱས་པའི་སྐབས་པར་དུ་(1746)བསྐྲུན་པ་ཀླུ་འབུམ་པར་བྱང་སྨོན་ཚིག་ལས་གསལ་ཞིང་31དེ་ལ་གཞི་བཟུང་ནས་ལག་བྲིས་སུ་བགྱིས་ཡོད་པ་གློག་པར་ཅན་འདི་ནི་<བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་དཔེ་ཚོགས་ལྟེ་བ་>ནས་དྲ་ལམ་སོགས་སུ་སྤེལ་ཡོད་པས་ཧ་ཅང་ཁྱབ་རྒྱའང་ཆེ་ཞིང་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་ལ་དུམ་པ་གཅིག་དང་ནག་ཁྲ་གཉིས་ལ་དུམ་པ་གཉིས་རེ་ཁྱོན་དུམ་པ་ལྔ་ཡོད་ལེའུ་མང་ཉུང་སོགས་རྟག་བརྟན་ཅན་ལྟར་གྱི་མཆན་ཨང་ཇི་བཞིན་ཡིན། ཐིག་ཕྲེང་བདུན་རེ་དང་སྣ་རིང་ཐུང་ཚད་ལི་སྨི་42.2cmདང་ཞེང་ཚད་ཆེ་ཆུང་ལི་སྨི་9.8cmཡོད། དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་ཤིང་པར་ཅན་ལས་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ལ་དངོས་སུ་གཤིབ་སྡུར་བྱེད་ཐུབ་པ་དང་ཡི་གེ་ཧ་ཅང་དག་པའི་དགེ་མཚན་ལྡན་ཡོད་ཀྱང་གཞན་ནག་ཁྲ་གཉིས་ཤིང་པར་དངོས་སུ་ལག་སོན་མ་བྱུང་ཞིང་ཇོ་ནང་རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་ཀླུ་འབུམ་དང་དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་མ་དཔེ་བུ་དཔེ་ཡིན་ཅིང་། འདི་གཉིས་ཤིང་པར་དུ་བཏབས་པའི་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་རྒྱས་ཤོས་དེ་ཆགས་ཡོད། དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་ལ་དཔེ་གཟུགས་ཤོག་གྲངས་བརྒྱ་དང་རེ་བཞི་བཞུགས་ཡོད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་མཇུག་གྲུབ་ཚུལ་གཞན་རྣམས་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན། 32གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་ལ་ཤོག་གྲངས་བཞི་བརྒྱ་བཅུ་དྲུག་ཡོད་ཅིང་"ཡིད་ཀྱི་ཁྱེའུ་ཆུང་གིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ལ་ཞུས་པ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་དྲུག་པའོ།། །། ཀླུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞུག་མ་རྫོགས་སོ།། བཀྲ་ཤིས། དགེའོ།། "ཞེས་མཇུག་གྲུབ་ཡོད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོར་ཤོག་གྲངས་སུམ་བརྒྱ་དང་གོ་དགུ་བྱོན་ཡོད། པར་བྱང་སྨོན་ཚིག་ལས་33པར་དུ་བཞེངས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་འབྲེལ་ནས་བྲིས་ཡོད་དོ།།

        བཞི་པ་སྨན་རི་ཅན་དེ་རྟག་བརྟན་ཅན་ལ་གཞི་བཟུང་ནས་ཁྱུང་ལུང་བྲིས་པ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་ཕྱི་ལོ་(1975-1976)བར་སྐབས་སུ་སུག་བྲིས་བགྱིས་པ་དེ་ལ་གཤིབ་སྡུར་ཞུས་པ་ཡིན། བྲིས་མ་དེ་(Gene Simithl) ལགས་ཀྱིས་འཆར་བཀོད་ངོགས་བོན་པོ་ཚོགས་པས་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་པར་དུ་བསྐྲུན་ནས་(U.S.Cangres Libraries)སོགས་ཨ་རིའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་བཅོ་བརྒྱད་34དང་རྒྱལ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ལ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ཡོད། བྲིས་མ་དེ་ལ་ཐིག་ཕྲེང་དྲུག་དང་སྣ་རིང་ཐུང་ཚད་56.2cmདང་ཞེང་ཚད་ཆེ་ཆུང་9.6cm ཡོད། དཀར་པོར་ཤོག་གྲངས་169ནག་པོ་ལ་416ཁྲ་བོ་ལ་489བཅས་ཡོད་ཅིང་ལེའུའི་གྲངས་ནི་རྟག་བརྟན་ཅན་དང་ཇི་བཞིན་ནོ།།

          ལྔ་པ་བཀའ་འགྱུར་ཅན་གྱི་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ནི་བསྟན་སྦྱིན་ཆེན་མོ་ག་རྒྱ་བསྟན་དར་ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་(1930)ནང་དུ་ཉག་གཏེར་གསང་སྔགས་གླིང་པ་ལ་རྒྱལ་བའི་བཀའ་རིན་པོ་ཆེ་པོད་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ང་བརྒྱད་ཅན་བྲིས་མ་ཚར་གཅིག་ཕུལ་བ་དེ་རིམ་པར་བརྒྱུད་ནས་རིག་གསར་སྐབས་སོགས་ལ་རྒྱལ་བའི་བཀའ་རིན་པོ་ཆེ་སྦས་སྲུང་གིས་ཆེད་ཉག་ཡུལ་གྱི་མི་ལྔའི་གཅེས་སྲོག་ཤོར་ནས་སྲུང་སྐྱོབས་ཚད་མེད་གནང་ནས་རིམ་བཞིན་ཀུན་གྲོལ་ལྷ་སྲས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཕྱག་ཏུ་ཐོབ་ཡོད་པ་དེ། ཕྱི་ལོ་(1981)ལོར་བླ་མ་ཨ་གཡུང་མཆོག་གིས་ཀུན་གྲོལ་ལྷ་སྲས་ལ་བཀའ་འགྱུར་གཡར་པོ་བྱས་ནས་རྒྱ་ནག་ཁྲིན་འདུར་དཔར་བསྐྲུན་ཞུས་པ་དང་(1999)ལོར་ཀུན་གྲོལ་ལྷ་སྲས་མཆོག་གིས་ཡང་བསྐྱར་རྒྱ་ནག་ཁྲིན་འདུར་དཔར་བསྐྲུན་ཞུས་པའི་བཀའ་འགྱུར་དེའི་ནང་གི་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ཡིན་ནོ། བཀའ་འགྱུར་པོད་གྲངས་135པའི་ནང་ཀ་དང་ཁ་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཡོད་ཅིང་ཀ་ནང་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོའི་ལེའུ་བརྒྱད་པ་ནས་བཅུ་བཞིའི་35བར་ཡོད། པོད་138ནང་ལེའུ་དང་པོ་ནས་བདུན་པའི་བར་36བཅས་ཡོད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་པོད་135ཁ་དུམ་ནང་ལེའུ་སུམ་ཅུ་ཐམ་པ་ནས་ལྔ་བཅུ་ང་ལྔའི་བར་37ཡོད། པོད་138ནང་དུ་ལེའུ་དང་པོ་ནས་བཅོ་ལྔའི་38བར་བཅས་འཁྲུགས་སྡེབས་ཅན་ཡོད། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོ་བཀའ་འགྱུར་པོད་136པ་ནང་ལེའུ་ལྔ་བཅུ་ང་གསུམ་ནས་དོན་དགུའི་བར་39བཅས་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ལ་ཁྱོན་ལེའུ་79བཞུགས་ཡོད། དེ་ལ་དབུ་མེད་ཐིག་ཕྲེང་བདུན་དང་སྣ་རིང་ཚད་ལི་སྨི་50.2cmདང་ཞེང་ཚད་ཆེ་ཆུང་ལི་སྨི་12.1cmཡིན། དཀར་པོར་ཤོག་ངོས175ནག་པོ་ལ་644 ཁྲ་བོ་ལ་519བཅས་བཞུགས་ཡོད་དོ།

མཇུག་བསྡུ་བའི་གཏམ།

སྤྱིར་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ལ་རྒྱས་བསྡུས་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད་རྒྱས་པ་ལ་ཡང་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པ་ནི་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོར་མཚོན་ནའང་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ཆེན་དང་དཀར་ཆུང་གཉིས་སུ་ཡོད། ད་དུང་དཀར་ཆེན་ལ་གླེགས་བམ་གཉིས་ཡོད་པར་གསུང་ཡོད་40དཀར་པོ་ལེའུ་བཅུ་བཞི་ཅན་འདི་ཉིད་དཀར་ཆུང་ཡིན། བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་ནང་དུ་གོང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་གླེགས་བམ་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཀྱི་ནང་བཞུགས་ཡོད། དེ་མིན་ལེའུ་བསྟར་ཆགས་སུ་གླེགས་བམ་གཅིག་ཡོད། ནག་པོར་གླེགས་བམ་གཉིས་དང་ཁྲ་བོར་གཉིས་བཅས་ཡོད། ཁྲ་བོའི་ལེའུ་དོན་དགུ་པའི་མཇུག་ཏུ་ཀླུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཇུག་མ་ཡིན་ཚུལ་དང་ཀླུ་འབུམ་ཞབས་མེད་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་དུ་དུམ་བུ་བཞི་ལས་མ་འགྱུར་བ་ཞབས་རྒྱ་མཚོའི་ཀླུའི་ཡུལ་ན་སྟོང་ཕྲག་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་བཞུགས་41ཚུལ་གསུངས་ཡོད་ཀྱང་དུམ་བུ་ལྔ་དང་ལེའུ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་ལྔའི་བར་ཡོད་པ་གོང་དུ་གསལ་བཀོད་བྱས་ཡོད། ཀླུ་འབུམ་ཁག་ལྔ་ལས་རྟག་བརྟན་ཅན་ནི་ཤིང་པར་དང་ཤོག་རྙིང་ཡིན་པ་ལོ་རྒྱུས་ཅུང་རིང་པས་མཚོན། ཡིད་ཕངས་པ་ཞིག་ལ་མཇུག་དང་པར་བྱང་སྨོན་ཚིག་སོགས་མེད་པས་ཡིན། དགའ་ལྡན་ཅན་དང་སྨན་རི་ཅན་གཉིས་དེ་ལས་བཤུས་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གང་ཡང་མེད། སྡེ་དགེ་དང་བཀའ་འགྱུར་ཅན་གཉིས་ཆའི་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་གང་ལ་ཡང་མི་མཐུན་པས་འདི་རྣམས་ཀྱི་མ་ཕྱི་གང་ལ་གཞི་བཅོལ་བ་སོགས་ལ་བསམ་གཞིག་མང་པོ་ཞིག་གཏོང་རྒྱུ་འདུག་པ་ལགས་ན་ད་ལན་ཀླུ་འབུམ་མ་དཔེ་ཁག་ལྔ་བོ་སྨན་རིའི་བླ་བྲང་གི་ཕྱག་དཔེ་དང་སྨན་རིའི་དཔེ་མཛོད་དུ་བཞུགས་པ་དངོས་སུ་གཤིབ་བསྡུར་བྱས་ཁུལ་ཡིན་ནོ།།

དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།

(1) «བསྟན་པའི་རྣམ་བཤད་དར་རྒྱས་གསལ་སྒྲོན།» སྤ་བསྟན་རྒྱལ་བཟང་པོས་མཛད། ཀྲུང་གོ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། 1991ལོའི་ཟླ་12པར་པར་ཐེངས་དང་པོ་བརྒྱབ ། ཤོག་ངོས60–61ལས། སྣང་བ་རང་བྱུང་ཐུགས་རྗེ་ཅན།། དགེ་བ་འཁོར་བ་ཀུན་འདྲེན།། ཀུན་ཤེས་ཉོན་མོངས་དུག་སྲེག། ལེགས་པ་ཚད་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཅན།། སྙོམས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་གཟིགས།། བྱམས་པ་ཀུན་ཤེས་ཐང་པོ།། དག་པ་གཏོ་རྒྱལ་ཡེ་མཁྱེན།། ཤེས་པ་སྟོན་པ་གཤེན་རབ།། གསལ་བ་ཡེ་ནས་སྲིད་བུ་ཆུང༌།། ཞེས་སྟོན་པ་རབས་དགུ་ལས་ད་ལྟའི་བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་སྟོན་པ་རབས་བརྒྱད་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ཉིད་དོ།།

(2) བོན་གྱི་ཐེག་པ་རིམ་དགུ་འདི་ལ་བརྩི་ལུགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་ཡོད། «ཤེས་རབ་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པར་ཕྱིན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ལས་སྐབས་དང་པོའི་རྣམ་བཤད་ཚིག་དོན་དཀའ་གནད་རབ་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།» ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་(1813-1870)གྱིས་མཛད།། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཤད་སྒྲུབ་འདུས་སྡེས་(2014)ལོར་པར་བསྐྲུན་ཞུས། ཤོག་ངོས་(204 )ལས། བཤད་ཚུལ་གསུམ་ཡོད་པའི། དང་པོ་བྱང་གཏེར་ལས་ཐོན་པའི་སྲིད་པའི་འབུམ་དགུ་ལས་གསུངས་པའི་ཐེག་པ་རིམ་དགུ་ནི། ཕྱིའི་ཐེག་པ་གསུམ་དང་། ནང་གི་ཐེག་པ་གསུམ། གསང་བའི་ཐེག་པ་དང་གསུམ་མོ། དང་པོ་ནི། སྣང་ལྡན་དང་། རང་ལྡན་དང་། བཞེད་ལྡན་གྱི་ཐེག་པ་དང་གསུམ་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་དང་། གཉིས་པ་ནི། ཐོ་ཐོ་དང་། ཕྱི་ཐོ་དང་། ཡ་ཐོ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། ནང་རྒྱུད་རྒྱུའི་བོན་གྱི་ཐེག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གསུམ་པ་ནི། ལྷ་རྩེ་དང་། སྣང་རྩེ་དང་། ཡང་རྩེ་དང་གསུམ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུ་སྔགས་སེམས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཐེག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་སོ།

གཉིས་པ་ལྷོ་གཏེར་ཐེག་པ་རིམ་དགུ་ནི། ཕྱྭ་གཤེན་ཐེག་པ། སྣང་གཤེན་ཐེག་པ། འཕྲུལ་གཤེན་ཐེག་པ། སྲིད་གཤེན་ཐེག་པ། དགེ་བསྙེན་ཐེག་པ། དྲང་སྲོང་ཐེག་པ། ཡེ་གཤེན་ཐེག་པ། ཡེ་གཤེན་ཆེན་པོའི་ཐེག་པ་དང་། ཁྱད་པར་བླ་མེད་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་དགུའོ། དེ་ཡང་། རྗེའི་(1356-1415)གསང་དོན་རྣམ་འབྱེད་ལས། ཕྱྭ་སྣང་འཕྲུལ་སྲིད་རྒྱུ་ཡི་ཐེག དགེ་དྲང་ཨ་ཡེ་འབྲས་བུའི་ཐེག རྒྱུ་འབྲས་ལ་བཟླ་བླ་མེད་དགུ། ཞེས་གསུངས་སོ།

གསུམ་པ་དབུས་གཏེར་ཐེག་པ་རིམ་དགུ་ནི། «ཐེག་པ་རིམ་པ་མངོན་དུ་བཤད་པའི་མདོ་རྒྱུད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་འཕྲུལ་གྱི་མེ་ལོང་དགུ་སྐོར། »སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་བཀའ། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཤད་སྒྲུབ་འདུས་སྡེས་2005 ལོར་པར་བསྐྲུན་ཞུས། ཤོག་ངོས་14 ལས། རྒྱུ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཐེག་པ་ཆུང་ངུན་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ལྷ་མི་གཞན་བརྟེན་གྱི་ཐེག་པ་དང་། རང་རྟོགས་གཤེན་རབ་ཀྱི་ཐེག་པའོ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཐུགས་རྗེ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་། གཡུང་དྲུང་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་སྤྲོས་མེད་དོ། འབྲས་བུ་སྔགས་ཕྱིའི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། བྱ་བ་གཙང་སྤྱོད་ཡེ་བོན་གྱི་ཐེག་པ་དང་། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་མངོན་ཤེས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། འབྲས་བུ་གསང་སྔགས་ནང་གི་ཐེག་པ་གསུམ་ཡིན་སྟེ། དངོས་བསྐྱེད་ཐུགས་རྗེ་རོལ་བའི་ཐེག་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་དོན་ལྡན་ཀུན་རྫོགས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང་། ཡེ་ནས་རྫོགས་ཆེན་ཡང་རྩེ་བླ་ན་མེད་པའི་ཐེག་པའོ།། ཞེས་གསུངས་སོ།

(3) ལུང་སྡེ་སྣོད་གསུམ་ལ་སོགས་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གིས་བསྡུས་པའི་བོན་དང་། རྟོགས་པའི་བོན་བསླབ་པ་རིན་པོ་ཆེ་གསུམ་ལ་བརྗོད་བྱ་དོན་གྱིས་བསྡུས་པའི་གཡུང་དྲུང་གི་བོན་ནོ།

(4) <<སྲིད་པའི་སྒྲོན་མེ་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་བཀའ་བརྟེན་གྱི་རྣམ་བཤད་ཉུང་བཏུས་རབ་གསལ་ཉི་འོད་ངོ་མཚར་འབུམ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས>>ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་མཛད། སྐབས་སོ་གསུམ་པའི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཤད་སྒྲུབ་འདུས་སྡེས་ཕྱི་ལོ་2013པར་བསྐྲུན་ཞུས་པ། ཤོག་ངོས་46ལས། དབྱེ་བ་ལ། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། བདག་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། བརྗོད་བྱའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། སྣོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། བསླབ་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། རྟོགས་ཚད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། སྤང་གཉེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། སྡེ་ཚན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། གདུལ་བྱའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་། དགོས་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་དང་བཅུ་གསུམ་མོ།

(5) <<བཀའ་འགྱུར་བརྟེན་འགྱུར་གྱི་སྡེ་ཚན་སྒྲིག་ཚུལ་བསྟན་པའི་མེ་རོ་སྤར་བའི་རླུང་གཡབ་བོན་གྱི་པད་མོ་རྒྱས་བྱེད་ཉི་འོད་ཅེས་བྱ་བའི་དབུ་ཕྱོགས་བཞུགས་སོ།།>> ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་མཛད། སྐབས་སོ་གསུམ་པའི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཤད་སྒྲུབ་འདུས་སྡེས་ཕྱི་ལོ་2013པར་བསྐྲུན་ཞུས་པ།  

(6)  <<བསྡུས་དོན་རྣམ་ངེས་ལས།>> བྲུ་རྗེ་གཡུང་དྲུང་བླ་མས་(1242-1294) མཛད་པ། ཤད་བར་བཞི་ལ་སྡོམ་ཚིག་གཅིག སྡོམ་ཚིག་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་ལ་འབུམ། ཅེས་གསུངས་སོ།།

(7)  <<གཤེན་རབ་བཀའ་འབུམ་ཆེན་པོའི་དཀར་ཆག་སྲིད་པའི་སྒྲོན་མ་གཞོན་ནུའི་འཁྲི་ཤིང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་མཚན།>> རྒྱལ་དབང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པས་(1700-1767) མཛད། བརྟེན་འགྱུར་པོད་147པ་སོག་སྡེ་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་པའི་ཉི་མས་ཕྱི་ལོར་1998དཔར་བསྐྲུན་ཞུས་པ།

(8)  <<རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་བཀའ་རྟེན་རྨད་འབྱུང་དགོས་འདོད་ཡིད་བཞིན་གཏེར་གྱི་བང་མཛོད་ལ་དཀར་ཆག་བློའི་ཐ་རམ་བཀྲོལ་བྱེད་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>> གཡུང་དྲུང་ཚུལ་ཁྲིམས་དབང་གྲགས་སམ་ཡོངས་གྲགས་སུ་བདུད་འདུལ་སྤྲུལ་སྐུས་(1832-1890)མཛད། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་རྟེན་པོད་234པ་སོག་སྡེ་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་པའི་ཉི་མས་1998དཔར་བསྐྲུན་ཞུས་པ།

(9) <<དཔལ་གཤེན་བསྟན་སྨན་རིའི་ལུགས་ཀྱི་གསོ་སྦྱོང་>>འདུལ་བའིརྒྱུད་ཕྱག་ལྟར། རྗེ་མཉམ་མེད་པ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན། རྒྱལ་ཚབ་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན། ནམ་མཁའ་ཡེ་ཤེས། ཀུན་བཟང་རྒྱལ་མཚན། རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན། ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་མཚན། བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས། བསོད་ནམས་གཡུང་དྲུང་། ཤེ་ཙུ་དྲུང་མུ། ཤེས་རབ་འོད་ཟེར། གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན། ཤེས་རབ་བློ་གྲོས། ཤེས་རབ་འོད་ཟེར། གཙུག་ཕུད་འོད་ཟེར། གཡུང་དྲུང་ཚུལ་ཁྲིམས། རིན་ཆེན་འོད་ཟེར། རིན་ཆེན་ལྷུན་གྲུབ། ཤེས་རབ་བསྟན་འཛིན། ཤེས་རབ་དབང་རྒྱལ། གཡུང་དྲུང་དབང་རྒྱལ། ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ། བསོད་ནམས་བློ་གྲོས། ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་དང་ཉེར་གསུམ་མོ།

(10)  <<བཀའ་འགྱུར་བརྟེན་འགྱུར་གྱི་སྡེ་ཚན་སྒྲིག་ཚུལ་བསྟན་པའི་མེ་རོ་སྤར་བའི་རླུང་གཡབ་བོན་གྱི་པད་མོ་རྒྱས་བྱེད་ཉི་འོད་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས།>> ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་མཛད་པ། སྐབས་སོ་གསུམ་པའི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཤད་སྒྲུབ་འདུས་སྡེས་ཕྱི་ལོ་2013པར་བསྐྲུན་ཞུས་པ། ཤོག་ངོས་12ལ་གསལ།

(11)  གོང་ཞུས་ཤོག་ངོས་12ལ་གསལ།

(12)  "གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་བོན་རིན་པོ་ཆེ་འཕྲུལ་ངག་བདེན་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས། ཞེས་དང་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་ཞེས་བྱ་བ་གཡུང་དྲུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས། གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཞེས་བྱ་བ་གཡུང་དྲུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས། "ཞེས་གསལ་ཡོད།

(13) <<ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་མཛོད་དཔྱོད་ལྡན་དགའ་བའི་ཆར་ཞེས་བྱ་བ།>>ཀུན་མཁྱེན་ཤར་རྫ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་(1858-1933)གྱིས་མཛད། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་1985པར་དུ་བསྐྲུན་པའི་ཤོག་ངོས་(128)ལས། གནམ་གྱི་ཁྲི་བདུན། དང་པོ་གཉའ་ཁྲི་བཙད་པོ། མུ་ཁྲི་བཙད་པོ། དིང་ཁྲི་བཙན་པོ། སོ་ཁྲི་བཙན་པོ། དར་ཁྲི་བཙན་པོ། དྭགས་ཁྲི་བཙན་པོ། སེང་ཁྲི་བཙན་པོ་དང་བདུན། བར་གྱི་ལྡིང་གཉིས་ལས་ཐོག་མ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའོ། བོད་རྒྱལ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ལ་གཞུང་སོ་སོར་མི་མཐུན་པ་རེ་ཡོད་དོ།

(14) <<མཁས་དབང་བོན་བརྒྱ་རིན་པོ་ཆའི་བསྟན་རྩིས་དང་དཔྱད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས>>བོན་བརྒྱ་དགེ་ལེགས་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོས་(1997)ལོར་བརྩམས། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་ཕྱི་ལོ2009ལོའི་དཔར་ཐེངས་དང་པོ། ཤོག་ངོས་(48)ལས། ཉ་མོ་དཀོན་མཆོག་གྲགས་པ། ཉ་མོ་མགོན་པོ། སད་ཀུན་རཏྣ་གསུམ། ཞེས་གསལ་ལོ།

(15) << ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་བཞུགས་སོ།། >>རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་1575-1635)ཅན། ཤོག་གྲངས17ལ་གསལ་ལོ།" དེ་ནས་སྲིད་པ་དང་པོ་ལ། ཅང་མི་སྲིད་དོ། ཅང་མི་གྲགས་སོ། དེ་ནས་སྟོང་པ་ཕྱལ་བ་གཅིག་སྲིད་དོ། དེ་ནས་འབྱུང་བ་ལྔ་བྱ་བ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། དེ་ལ་རི་རབ་དང་། རྩི་ཤིང་དང་། ནགས་ཚལ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། ཉི་མ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། ཟླ་བ་དང་། གཟའ་སྐར་མ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། སྒྲ་ཡང་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབྲུག་སྒྲ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། གསལ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གློག་ཀྱང་མི་སྲིད་དོ། མི་དང་རྒྱལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། ལྷ་དང་ཀླུ་དང་འདྲེ་སྲིན་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཡེ་མི་སྲིད་དོ། འདབ་ཆགས་ཅེས་བྱ་བ་ཁུངས་མ་༼ཁྱུང་མན་༽ཆོད་ནས། བྱེའུ་ཆུང་ཡན་ཆོད་མི་སྲིད་དོ། སེང་གེ་ལ་སོགས་པ་སྡེར་ཆགས་ཀྱང་མི་སྲིད་དོ། དུད་འགྲོ་ཅེས་བྱ་བ་སྟེ། རྟ་དང་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། ནམ་ཟླ་དུས་བཞི་དང་། ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱང་མི་སྲིད་དོ། སྔོན་བས་སྲིད་པའི་བུ་བཞིས་བྱས་ཏེ། བོན་དང་གཙུག་ལག་དང་། སྨན་པ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། སྡིག་པ་དང་དགེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མཐོ་རིས་དང་ངན་སོང་ཡང་མི་སྲིད་དོ། ཕོ་དང་མོ་ཞེས་བྱ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། སྟོང་པ་ཕྱལ་མཆིས་པ་ལས། ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། རྣོ་མཚོན་དང་གོ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། སྟོང་པ་ཕྱལ་བར་མཆིས་པ་ལས་དུས་དེ་ཙམ་ན་སྲིད་པའི་ངང་སྟོང་ཞིང་བདག་མེད་པ་ཅིག་ལས། ལས་དབང་གི་བདག་པོ་བྱ་བར་རང་བྱུང་བ་སྲིད། ད་ཅི་ལྟ་བུ་ལས་སྲིད་ནས་སྐུ་ཉུངས་འབྲུ་ཙམ་ཅིག་འོད་རང་འབྱུང་ཉུངས་འབྲུ་ཙམ་གྱི་དྲོད་ལས་གསལ་ཏེ། དེ་ལ་མིང་དང་མཚན་གསོལ་བ་མེད་ནས། རང་མིང་གི་བཏགས་པ་སྲིད་པའི་ཕྱ་མཁན་ནོ། དེ་ཙུག་རིག་པ་ལས་ནི། ཡིག་འབྲུ་སུམ་ཙུ་རྩ་བདུན་བྱུང་ངོ་། ཡི་གེ་ཨ་ཡི་བསྐྱེད་པ་ལས། ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་སྟོང་ཞིང་བདག་མེད་པ་སྲིད་དེ་མ་གཡོས་པ་དང་། མ་ཁེམས་༼ཁྱབ༽པ་འགའ་ཡང་མེད་དེ། ཡི་གེ་ཧ་ཅིག་སྲིད་པ་ལས། ཧ་ལས་རླུང་གི་འཁོར་ལོ་སྲིད་དོ། དེ་སྟོང་གསུམ་དུ་གཡོས་པ་དང་ལྡན་པ་ཅིག་སྲིད་དོ། དེ་ནས་འཁོར་བ་འགའ་ཡང་མེད་པ་ཅིག་སྲིད་དོ། དེ་ནས་ཡི་གེ་མ་ལས་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྲིད་དོ། ནམ་མཁའ་ལས་མ་བྱུང་བ་འགའ་ཡང་མེད་དོ། དེ་ནས་ཡེ་གེ་པ་ཅིག་སྲིད་དོ། ས་གཞི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེས་མ་ཐེག་པ་འགའ་ཡང་མེད་དོ། དེ་ནས་ཡི་གེ་ཙ་ཅིག་བྱུང་ངོ་། ཙ་ལས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་སྲིད་པས། དེ་མ་གཡོས་པ་གང་ཡང་མེད་དོ། དེ་ནས་ཡི་གེ་ཆ་ཅིག་སྲིད་དོ། ཆ་ནི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་སྟེ། ཆུ་ལ་མི་འཐུང་བ་དང་། མ་བསྐྱེད་པ་གང་ཡང་མེད། དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་ལྔ་སྲིད་པ་ལས།"

(16) << ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་བཞུགས་སོ།། >>རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ཅན། ཤོག་གྲངས72ལ་གསལ་ལོ།"དེ་ལ་སྐོས་ཡེ་མཁྱེན་གྱི་སྲས། རྒྱལ་པོའི་སྲས་དེས། བདུད་བསྐོས་པ་ལ་ནི་སྔོ་ལ་ལྷགས་པ་བསྐོས། རྩ་ལ་ཟོར་བ་སྐོས། ཤིང་ལ་སྟ་རི་བསྐོས་སོ། ཆུ་ལ་ས་བསྐོས། ལྕགས་ལ་མེ་བསྐོས། མེ་ལ་ཆུ་བསྐོས། ས་ལ་ཤིང་བསྐོས། འབྱུང་བ་ལྔ་ལ་ཡང་བདུད་ཡོད་དོ། ཉ་ལ་སྲམ་བསྐོས། བྱ་ལ་ཁྲ་བསྐོས། བྱོལ་སོང་དང་རི་དགས་ནི་ས་མདའ་རི་ཀྱ་བ་དང་། བྲང་བུ་བསྐོས། རི་དགས་ཕྱི་མ་ལ་འཕར་བ་དང་། སྤྱང་ཀུ་དང་། ཁྱི་བསྐོས། ལུག་དང་རྟ་དང་། ཕྱུགས་ལ་མི་ཡང་བསྐོས། མི་དང་ཕྱུགས་ཡན་ཆད་ལ་ནད་སྟོང་རྩ་གཅིག་བསྐོས། ཆབ་ལ་གྲུ་བསྐོས། བསྐོས་ཡེ་མཁྱེན་སྲས་པོས་ཆབ་ནི་གྲུ་དང་གཟིངས་བཅས་ཏེ་ཆབ་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ལ་གཅོད་དུ་བྱོན།

(17)  << ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་བཞུགས་སོ།>>རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ཅན། ཤོག་གྲངས220ལ་གསལ་ལོ།"ཅི་ལ་དོ་སྡོ་ཡང་ཀླུ་ལ་དོ་མ་སྡོ། ཅི་ལ་འགྲན་འཚོལ་ཡང་བདུད་ལ་འགྲན་མི་འཚོལ། སུ་ལ་བང་སྙོམ་ཡང་གློག་ལ་བང་མ་སྙོམ། སུ་ལ་རྩལ་སྡོ་ཡང་ཐོག་ལ་རྩལ་མི་སྡོ།"ལ་སོགས་མང་ངོ་།

(18) << ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་བཞུགས་སོ།>>རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ཅན། ཤོག་གྲངས69 ལ་གསལ་ལོ།" ལྷ་ལྔའི་སྤྱི་བོའི་གཙུག་ཏུ་ཁྱུང་རིགས་ལྔས་བརྒྱན་པ། གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་གྱི་སྤྱི་གཙུག་ན་བྱ་ཁྱུང་ག་རུ་ན་ཁྱུང་གཤོག་སྔོན་པོ་གདེངས་པ། མཚོན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བལྟམས་པ། ཁྱུང་རུ་སྔོན་པོ་ནམ་མཁའ་ལ་གདེངས་པ། རྡོ་རྗེའི་མཆུ་སྡེར་ལྕགས་ཀྱུ་ཅན། ཕྱག་སོར་སྡེར་དབར་ན་གཡུ་སྦྲུལ་སྔོན་པོ་བསྣམས་པ། སྦྲུལ་མགོ་ཞལ་དུ་མུར་བ། ཆུ་སྲིན་དང་། ཀླུ་ཕྲུག་དང་སྡོམ་དང་སྡིག་པ་དང་། སྦལ་པ་དང་ཁ་བརྒྱད་དང་། ཉ་དང་ལྗོང་མོས་བརྒྱན་པ། ཞབས་འགྱིང་སྟབས་སུ་བགྲད་པ། གདན་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ཀྱི་གདན་ལ་བཞུགས་པ། ཞལ་ནས་ཁྱུང་སྐད་སྟོང་ཟློས་པར་བསྒོམ་མོ།"ཞེས་གསུངས་ཡོད།

(19) <<ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་བཞུགས་སོ།>> ཕུང་པོ་ལྔ། དབང་པོ་དྲུག ཡུལ་དྲུག རྣམ་ཤེས་དྲུག རྐྱེན་ཚོར་དྲུག འབྱུང་བའི་ཁམས་དྲུག ནང་རྟེན་པ་དྲུག ཕྱི་འབྲེལ་བ་དྲུག རྒྱུ་དུག་ལྔ། འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་བདུན་བཅས་འཁོར་བའི་འགྲེས་རྐང་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་དང་། བདག་དོན་རྩེར་ཆིབས་པ་ལྔ། གཞན་དོན་ལྷུན་གྲུབ་ལྔ། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དབྱེ་མི་ཕྱེད་པ་དགུ། རང་གི་མཚན་ཉིད་བསྡུ་ཡིས་མི་འདུས་པ་དགུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་བཅུ་གཉིས། གཡུང་དྲུང་གི་ས་བཅུ། འབྲས་བུའི་རྟགས་བཅུ་གཅིག ཐར་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་བོན་རིམ་པ་བཅུ་གསུམ། ཀུན་འཇོམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལྔ། ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་ཚད་མེད་བཞི་བཅས་མྱང་འདས་ཀྱི་འགྲེས་རྐང་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གསུམ་མོ། འགྲེས་རྐང་འདི་རྣམས་ཀྱང་སོ་སོར་ཕྱེས་ནས་བསྟན་ཡོད།

(20) <<གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར།>> མདོ་སྡེ། པོད་ང་དགུ་པ། <<གཤེན་རབ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དཔལ་མགོན་རྒྱལ་པོའི་གཟུངས>>ལས། དང་པོ་གནས་ལྔ་ནི། སྲིད་པའི་རྒྱལ་པོ་སངས་པོ་འབུམ་ཁྲིའི་རྒྱུད་ཆེན་པོ་ལྔ་ལས་སྤྲུལ་པའོ། ལྔ་གང་ཞེ་ན ། ཡེ་མཁྱེན་སྒྲ་བླའི་རྒྱལ་པོ་དང་། ཡེ་རྗེ་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོ་དང་། ཡེ་དབང་ས་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་དང་། ཡེ་དབལ་མཐུ་སྟོབས་རྒྱལ་པོ་དང་། རིགས་བཞིའི་སངས་པོ་འབུམ་ཁྲི་ཉིད་དང་ལྔའོ། དེ་ལ་རིག་པ་ལྔ་ནི། བཟོ་དང་། སྒྲ་དང་། གསོ་བ་དང་། ཕྱི་དང་། ནང་ལའོ། མཆེད་པའི་ཁུངས་ནི། སྒྲ་རིག་པ་ནི་སྤྱི་རྗེ་རྒྱལ་པོ་བྱ་ཁྱུང་ལས་བྱུང་ངོ་། གསོ་བ་རིག་པ་ནི། ཡེ་ཡོད་ནམ་མཁའི་བ་མོ་ལས་བྱུང་སྟེ། ཐང་བཟང་གི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ལས་འདུས་སོ། ཕྱི་རིག་པ་ནི་ས་བདག་གསེར་གྱི་རུས་སྦལ་ལས་བྱུང་ངོ་། ནང་རིག་པ་ནི་ཆུ་སྲིན་ཡིད་བཞིན་རྒྱལ་བ་ལས་བྱུང་ངོ་། ཞེས་གསལ་ལོ།

(21) «ཤེས་རབ་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པར་ཕྱིན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ལས་སྐབས་དང་པོའི་རྣམ་བཤད་ཚིག་དོན་དཀའ་གནད་རབ་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།» ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་མཛད།། ཝཱཎ་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་དགེ་སློབ་ཁང་གིས་2007ལོར་པར་ཐེངས་གཉིས་པ། ཤོག་ངོས་25ལ་གཉིས་པ་བསྟན་པའི་བོན་ལྔ་ནི། བཟོ་རིག་པའི་བཀའ་དང་། སྒྲ་རིག་པ། གསོ་བ། ཕྱི་རིག་པ། ནང་རིག་པའི་བཀའ་དང་ལྔའོ། དང་པོ་ནི། བཟོ་རིག་པའི་འབུམ་གསུམ་ལྟ་བུའོ། འབུམ་གསུམ་ནི། བསྐལ་པ་སྣང་སྲིད་འཁོར་ལོའི་འབུམ། སྲིད་པ་མིའུ་རྒྱུད་ཀྱི་འབུམ། འབྱུང་བ་ཆགས་གནས་འཇིག་སྟོང་གི་འབུམ་དང་གསུམ། གཉིས་པ་ནི། སྒྲ་ཚད་ཀྱི་འབུམ་གསུམ་ལྟ་བུའོ། དེ་གསུམ་ནི། ལྷ་སྲིན་གྱི་འཁྲུག་འབུམ་ནག་པོ། སྒྲ་ཚད་ཀྱི་རྩོད་འབུམ་ཁྲ་བོ། དག་པའི་ལྷ་འབུམ་དཀར་པོ་དང་གསུམ། གསུམ་པ་ནི། སྨན་འབུམ་གསུམ་ལྟ་བུའོ། དེ་གསུམ་ནི། གསོ་བྱའི་ནད་འབུམ་ནག་པོ། གསོ་བྱེད་ཀྱི་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ། རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྨན་འབུམ་དཀར་པོ་དང་གསུམ་མོ། བཞི་བ་ནི། ཕྱི་རིག་པའི་འབུམ་གསུམ་ལྟ་བུའོ། དེ་གསུམ་ནི་སྣང་སྲིད་ཀྱི་གཏོ་འབུམ་ནག་པོ། རིན་ཆེན་གྱི་ཀུན་འབུམ་ཁྲ་བོ། གཙུག་ལག་གི་དཔལ་འབུམ་དཀར་པོ་དང་གསུམ་མོ། ལྔ་པ་ནི། ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ལྟ་བུའོ། ཞེས་གསུངས་སོ།།

(22) གོང་གསལ་ཤོག་ངོས་26ལ་གསལ།

(23)  <<བོན་རིན་པོ་ཆེ་འཕྲུལ་ངག་བདེན་པ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་གཡུང་དྲུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ།>> ༡ གཉན་སྤར་བ་དུང་མགོ་གཡུའི་ཐོར་ཚུགས་ཅན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གཅིག་པའོ། ༢ འོག་ཕྱོགས་ས་བདག་བསྟན་མ་གསེར་གྱི་བུམ་པ་ཅན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གཉིས་པའོ། ༣ ཀླུ་རྒྱལ་རིགས་དཀར་པོ་འོད་ལྡན་དུང་སྐྱོང་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གསུམ་པའོ། ༤ཀླུ་རྗེ་རིགས་སེར་པོ་ཟེར་འཕྲོ་སྟོབས་མཆོག་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་པའོ། ༥ཀླུ་དམངས་རིགས་སྔོན་པོ་འབར་བ་ཁྱབ་ལྡན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་ལྔ་པའོ། ༦ཀླུ་བྲམ་ཟེའི་རིགས་དམར་པོ་རལ་ཆེན་ཧ་ལས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག་པའོ། ༧ཀླུ་གདོལ་བའི་རིགས་ནག་པོ་འཛིན་པ་ལག་མང་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བདུན་པའོ།། ༨ ཀླུ་ལས་གྲུབ་པའི་བོན་པོ་སྙིང་པོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བརྒྱད་པའོ། ༩ རྒྱུ་འབྲས་དོན་རྣམས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ། ༡༠ གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀརཔོའི་ནང་ནས་ཀླུ་རྒྱལ་ཡབ་ཡུམ་སྤྲུལ་པ་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་བསྟན་པ་དང་། བཀོད་པ་ལྷའི་མ་འདལ་འབུལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་པའོ། ༡༡སེམས་བསྐྱེད་སྒོ་དབྱེ་དབང་བསྐུར་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ། ༡༢ དུས་གསུམ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་དང་། ཀླུ་གཉན་ས་བདག་འཁོར་བཅས་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། སྡིག་པ་བཤགས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་པའོ། ༡༣ མཆོད་པ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་བསྡུས་དོན་སིལ་བུར་ཕུལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གསུམ་པའོ། ༡༤ བོན་རིན་པོ་ཆེ་འཕྲུལ་ངག་བདེན་པ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་གཡུང་དྲུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས། རིགས་ལྔ་ཀླུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ། སྐུ་བསྟོད་ཅིང་སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་པའོ། བཅས་སོ།

(24) གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག གླེགས་བམ་དང་པོ་ལ། ༡སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ལ་ཞུས་པ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ལས། ཀླུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་དང་པོའོ། ༢ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཁྲི་འཕང་སྐྱོལ་གྱི་ལེའུ་སྟེ་གཉིས་པའོ། ༣ཀླུའི་ཉི་འོད་ཀྱི་ལེའུ་གསུམ་པའོ། ༤ཀླུ་རྒྱལ་ཆེན་འཁོར་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་པའོ།  ༥ཀླུ་རྒྱལ་བ་རིང་"ཁུགས་ཀྱི"ཁུག་གི་ལེའུ་སྟེ་ལྔ་པའོ། ༦ཀླུ་རྒྱལ་པོ་ནག་རྒྱལ་གྱི་ལེའུ་དྲུག་པའོ། ༧ཀླུ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བདུན་པའོ། ༨གཡུང་དྲུང་སེམས་མ་དགུའི་ལེའུ་སྟེ་བརྒྱད་པའོ། ༩ཀླུ་རྒྱལ་མོ་གཟི་བྱིན་མའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ། ༡༠ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་གཟིགས་ཀྱི་ལེའུ་བཅུ་པའོ། ༡༡ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དགའ་རབ་བ་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཅེས་བྱའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ། ༡༢ཀླུ་སྲིན་པོའི་རྒྱལ་མོ་དུང་སྐྱོང་མ་བདེ་ལྡན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་པའོ། ༡༣ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དུང་སྐྱོང་མའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གསུམ་པའོ། ༡༤ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་མལ་དྲོས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་པའོ། ༡༥ཀླུ་མལ་དྲོའི་ལེའུ་སྟེ་བཅོ་ལྔ་པའོ། ༡༦ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཤེལ་དཀར་མའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་དྲུག་པའོ། ༡༧ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཅོད་འབར་མའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བདུན་པའོ། ༡༨ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དགའ་བྲོད་མའི་ལེའུ་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་པའོ། ༡༩ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རྩི་ལྡན་མའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་དགུ་པའོ། ༢༠ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རིང་ནམ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་པའོ། ༢༡ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དབང་ཕྱུག་སྐྱབས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་གཅིག་པའོ། ༢༢ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དཀར་ཟམ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་གཉིས་པའོ། ༢༣ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རིང་ཏིང་ཤགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་གསུམ་པའོ།།

(25) གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག གླེགས་བམ་གཉིས་པར། ༢༤ ཀླུ་མོ་སྐྱོང་ཆེན་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་བཞི་པའོ། ༢༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རྩི་མཆོག་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་ལྔ་པའོ། ༢༦ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་དགེ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་དྲུག་པའོ། ༢༧ ཡབ་དགེ་བ་སོག་ཏུ་གསལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་བདུན་པའོ། ༢༨ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་སྐྱ་ལི་ཐིང་ཤགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་བརྒྱད་པའ།། ༢༩ རྒྱལ་པོ་འཕགས་སྐྱེས་པོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་དགུ་པའོ། ༣༠ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཙུག་འཁྱིལ་མའི་ལེའུ་སྟེ་སུམ་ཅུ་པའོ། ༣༡ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་བ་ཏ་མའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་གཅིག་པའོ། ༣༢ རྒྱལ་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་གཉིས་པའོ། ༣༣ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་གསུམ་པའོ། ༣༤ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རིགས་བྱེད་མའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བཞི་པའོ། ༣༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཡུང་དྲུང་སེམས་དཔའ་མའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་ལྔ་པའོ། ༣༦ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཟི་འབར་མའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་དྲུག་པའོ། ༣༧ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཡོངས་དྲོ་མའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བདུན་པའོ། ༣༨ དྲོད་འབེབས་རྒྱལ་མོའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བརྒྱད་པའོ། ༣༩ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དགའ་རབ་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་དགུ་པའོ། ༤༠ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་སྨིན་མཛད་མའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་བཅུ་པའོ། ༤༡ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་མ་ཤགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གཅིག་པའོ། ༤༢ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དེ་རྒྱལ་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གཉིས་པའོ། ༤༣ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དུན་ཚུགས་དཀར་ཤམ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གསུམ་པའོ། ༤༤ མན་ངག་སྔགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་བཞི་པའོ། ༤༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དཀར་མོའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་ལྔ་པའོ། ༤༦ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་དྲུག་པའོ། བཅས་སོ།

(26)  ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོ་པོད་དང་པོ། ༥༣ ཀླུ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་ང་གསུམ་པའོ། ༥༤ ཀླུའི་གཡུང་དྲུང་སེམས་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་བཞི་པའོ། ༥༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཟི་བྱིན་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་ལྔ་པའོ། ༥༦ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་གཟིགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ང་དྲུག་པའོ། ༥༧ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དུང་སྐྱོང་བདེ་ལྡན་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་བདུན་པའོ། ༥༨ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དུང་སྐྱོང་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་བརྒྱད་པའོ། ༥༩ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དབང་ཆེན་འབྱམས་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་དགུ་པའོ། ༦༠ ཀླུ་མལ་དྲོས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག་ཅུ་པའོ། ༦༡ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཤེལ་དཀར་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་གཅིག་པའོ། ༦༢ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཅོད་འབར་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་གཉིས་པའོ། ༦༣ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དགའ་བྲོད་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་གསུམ་པའོ། ༦༤ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རྩི་ལྡན་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་བཞི་པའོ། ༦༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རིང་ནམ་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་ལྔ་པའོ། ༦༦ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དབང་ཕྱུག་སྐྱབས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་རེ་དྲུག་པའོ། ༦༧ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དཀར་ཟའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་བདུན་པའོ། ༦༨ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དཀར་མོ་རི་ཏིང་ཤག་གི་ལེའུ་སྟེ་རེ་བརྒྱད་པའོ། ༦༩ ༼གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཞེས་བྱ་བ་གཡུང་དྲུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས་རེ་དགུ་པའོ། ཆད་ཡོད། སྡེ་དགེ་ཅན་དུ་ཤོག་ངོས་གཅིག་ཡོད། ༽ ༧༠ ཀླུ་མོ་སྐྱོང་ཆེན་མའི་ལེའུ་སྟེ་བདུན་ཅུ་པའོ། ༧༡ ཀླུའི་རྒྱལ་མོའི་རྩི་མཆོག་མའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་གཅིག་པའོ། ༧༢ སྲིད་པ་གསལ་རབ་གྱིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ལ་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་གཉིས་པའོ། ༧༣ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་མ་ཤགས་ཀྱིས་ལེའུ་སྟེ་དོན་གསུམ་པའོ། ༧༤ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དེ་རྒྱལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་བཞི་པའོ། ༧༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དུན་ཙུགས་དཀར་ཤམ་མའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་ལྔ་པའོ། ༧༦ ༼ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དཀར་མོའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་དྲུག་པའོ།། ཆད་ཡོད། ༽༧༧ མན་ངག་སྔགས་ཀྱི་ལེའུ་དོན་བདུན་པའོ། ༧༨ ཀླུ་མོ་རིགས་ཀྱི་སྙིང་པོའི་མདོ། མན་ངག་སྔགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དོན་བརྒྱད་པའོ། ༧༩ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་དགུ་པའོ། ཞེས་དང་།

(27)  ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོ་པོད་གཉིས་པ།  ༨༠ སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ལ་སྟེང་ཕྱོགས་ཀྱི་གཉན་སྤར་བ་དུང་མགོ་གཡུའི་ཐོར་ཚུགས་ཅན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་བརྒྱད་ཅུ་པའོ།། ༨༡ ཆད་ཡོད་༨༢ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཀླུ་རྒྱལ་རིགས་དཀར་པོ་འོད་ལྡན་དུང་སྐྱོང་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གྱ་གཉིས་པའོ།། ༨༣ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཀླུ་རྗེའི་རིགས་སེར་པོ་ཟེར་འཕྲོ་སྟོབས་མཆོག་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གྱ་གསུམ་པའོ།། ༨༤ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཀླུ་རྗེའུ་རིགས་སེར་པོ་འོད་འཕྲོ་སྟོབས་མཆོག་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གྱ་བཞི་པའོ།། ༨༥ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཀླུ་རྨངས་རིགས་སྔོན་པོ་འབར་བ་ཁྱབ་ལྡན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གྱ་ལྔ་པའོ། བཅས་བཞུགས་སོ།

(28) སྡེ་དགེ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོའི་ལེའུ་རྣམས། ༡ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ཀུན་དགའ་བོའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་པའོ། ༢ཀླུ་དབང་ལྡན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ། ༣ཀླུ་རྒྱལ་ཆགས་མེད་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་པའོ། ༤ཀླུ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གསུམ་པའོ། ༥ཀླུ་དུང་སྐྱོང་གིས་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་པའོ། ༦ཀླུ་མཐོང་དགའི་ལེའུ་སྟེ་བཅོ་ལྔ་པའོ། ༧ཀླུ་དགའ་རབ་ཀུན་དུ་སླེབ་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་དྲུག་པའོ། ༨ཀླུ་སྤྲུལ་པའི་མིག་ཅན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བདུན་པའོ། ༩ཀླུ་དུང་སྐྱོང་གི་ལེའུ་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་པའོ། ༡༠ཀླུ་འབར་བ་ཆེན་པོའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་དགུ་པོ། ༡༡ཀླུ་སྲིན་པོ་མགོ་དམར་གྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་པའོ། ༡༢ཀླུ་མགོན་སྐྱབས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་པའོ། ༡༣ཀླུ་ཁྱབ་འཇུག་གི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་གཉིས་པའོ། ༡༤ཀླུ་དུམ་པ་ཆེན་པོའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་གསུམ་པའོ། ༡༥ཀླུ་རུ་རྒྱལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་བཞི་པའོ། ༡༦ཀླུ་རུ་རྒྱལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་ལྔ་པའོ། དབང་པོ་རིག་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་ལྔ་པའོ། གཉིས་འདུག ༡༨ཀླུ་དབང་གི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་དྲུག་པའོ། ༡༩ཀླུ་དགའ་རབ་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉི་ཤུ་བདུན་པའོ། ༢༠ཀླུ་དགའ་རབ་ཀུན་ཏུ་སློབ་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་བརྒྱད་པའོ། ༢༡ཀླུ་མགོ་ལྔ་པའི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་དགུ་པའོ། ༼མི་ཚང་། ༽༢༢ཀླུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་དྲུག་པའོ། ༢༣ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་འཕང་སྐྱོལ་གྱི་ལེའུ་སྟེ་སུམ་ཅུ་བདུན་པའོ། ༢༤ཀླུ་ཉི་འོད་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བརྒྱད་པའོ། ༢༥ཀླུ་རྒྱལ་ཆེན་འཁོར་གྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་དགུ་པའོ།། ༢༦ཀླུ་རྒྱལ་རིང་ཁུག་གི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་བཅུ་ཐམ་པའོ། ༢༧ཀླུ་ནག་པོ་རྒྱལ་གྱི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གཅིག་པའོ། དེ་ནས་ཡང་། ༢༨ཀླུ་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་དགེ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བདུན་པའོ། ༢༩ཡབ་དགེ་བ་སོགས་སུ་གསལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བརྒྱད་པའོ། ༣༠ཀླུ་རྒྱལ་མོ་སྐྱི་འཐིང་ཤགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་དགུ་པའོ། ༣༡རྒྱལ་པོ་འཕགས་སྐྱེས་པོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་བཅུ་པའོ། ༣༢རྒྱལ་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གཅིག་པའོ། ༣༣ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཙུག་འཁྱིལ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གཉིས་པའོ། ༣༤ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དཀར་ཤམ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གསུམ་པའོ། ༣༥ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཐེག་ཆེན་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་བཞི་པའོ། ༣༦ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཉི་འོད་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་ལྔ་པའོ། ༣༧ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རིགས་བྱེད་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་དྲུག་པའོ། ༣༨ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཡུང་དྲུང་སེམས་དཔའ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་བདུན་པའོ། ༣༩ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཟི་འབར་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་བརྒྱད་པའོ། ༤༠ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཡོངས་སུ་དྲོ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་དགུ་པའོ།  ༤༡ཀླུ་སྲིད་པ་ཅིག་ལས་ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དད་པ་སྐྱོང་མའི་ལེའུ་སྟེ་ལྔ་བཅུ་པའོ། ༤༢ཀླུ་མོ་དྲོད་འབེབ་རྒྱལ་མོའི་ལེའུ་སྟེ་ང་གཅིག་པའོ། ༤༣ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དགའ་རབ་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ང་གཉིས་པའོ།

(29) སྡེ་དགེའི་ཀླུ་འབུམ་མཇུག་ཏུ། "གང་གིས་བདེ་བ་སྦྱིན་དེ་ཆོས་སམ་བོན།། གང་ལ་ཡོངས་སུ་དར་བ་དེ་ནི་ལུགས།། གང་གི་རང་བཞིན་རྒྱུན་གྱིས་རྟག་པ་དེ།། གང་ལ་མངའ་ཡང་རྡོ་རྗེའམ་གཡུང་དྲུང་ཡིན།། དུག་ལྔའི་རང་གཟུགས་ཀླུ་གདོན་རྣམ་ལྔ་ཡི།། གནོད་པ་མཐའ་དག་ཞི་དྲག་ཐབས་མང་གིས།། འཇིལ་བར་བྱེད་པའི་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ།། རྣམ་གསུམ་འཛད་པ་མེད་པའི་མིག་འཕྲུལ་འདི།། སྡེ་བཞིའི་འབྲས་བུ་སྨིན་པའི་བོད་ཆེན་ལྗོངས།། དགེ་བཅུའི་ལམ་གྱི་བཀའ་ཁྲིམས་བཙན་པོ་ཡིས།། རིས་མེད་སྐྱོང་བའི་ས་སྟེང་བླ་མ་ཆེ།། ཀུན་དགའ་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོའི་བཀའ་ལུང་བཞིན།། བསྐྲུན་པའི་དགེ་བས་ས་འོག་ས་སྟེང་གི། འཇིག་རྟེན་བདེ་ཞིང་དཔལ་འབྱོར་རྒྱས་པ་དང་།། ནད་དང་གདོན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ལུས་ཀྱི་མདངས།། ཉམས་མེད་ལྷ་ལུས་བཞིན་དུ་གསལ་གྱུར་ཅིག།། ཅེས་པའི་པར་བྱང་ཉུང་ཟད་འདི་ཡང་ཐ་སྙད་སྨྲ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན་གྱིས་སྡེ་དགེ་ལྷུན་གྲུབ་སྟེང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོར་བྲིས་པ་སརྦ་མངྒ་ལཾ། ཞེས་གསལ་ལོ།

(30)  <<བསྟན་རྩིས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་>>མཁས་དབང་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་གིས་བརྩམས། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་1982ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན་པའི་ཤོག་ངོས་(248)ལ་གསལ།

(31) དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོའི་པར་བྱང་སྨོན་ཚིག་ལས། "ཅེས་བསྟན་འགྲོའི་ཕན་བདེ་སྤེལ་ཞིང་འགྲོ་རྣམས་ས་བདག་གདོན་བགེགས་ལས་གྲོལ་ཆེད་དུ་མེ་སྟག་ལོ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་པར་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཚེ་ཇུན་དབང་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་པར་བྱང་སྨོན་ཚིག་དུ་སྦྱར་བའོ།། " ཞེས་ཤོག་ངོས་( 763 ) པར་གསལ་ལོ།

(32) ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོའི་མཇུག་ཏུ་"སྟོན་པ་གཤེན་རབས་ཐུགས་རྗེའིི་མངའ་བདག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ། ཀླུ་ལས་གྲུབ་པའི་བོན་པོ་ཡེ་གཤེན་སྙིང་པོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་བའོ།། བོན་རིན་པོ་ཆེ་འཕྲུལ་ངག་བདེན་པ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་པོ་གཡུང་དྲུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ། རིགས་ལྔ་ཀླུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ། དུག་ལྔ་རྩད་ནས་གཅོད་པའི་བོན་བཀའ་རྟགས་ཐམས་ཅད་མི་འགྱུར་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱག་རྒྱ་རྣམ་པ་བཞིའི་རྒྱས་བཏབ་པ་རྫོགས་སོ།། བཀྲ་ཤིས་དཔལ་འབར་འཛམ་གླིང་བརྒྱན་དུ་བྱོན།། སརྦ་མངྒ་ལཾ།། "ཞེས་བཀོད་ཡོད།

(33) དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོའི་མཇུག་ཏུ་"ནམ་མཁའི་ཁམས་སྟོང་རྒྱ་མ་ཆད་པའོ། ནམ་མཁའི་ཁམས་སྣང་ལ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའོ། ནམ་མཁའི་ཁམས་སྐྱེ་བ་རྒྱུ་ལ་མི་འཁོར་པའོ། ནམ་མཁའི་ཁམས་དངོས་པོར་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའོ། སརྦ་མངྒ་ལཾ།། འདི་ལྟར་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་གྱི།། འཕྲིན་ལས་བསྟན་འགྲོའི་ཕན་བདེ་རྒྱས་ཆེད་དུ།། འཕྲུལ་ཆེན་པར་དུ་བསྒྲུབས་པ་འདིས་མཚོན་ཏེ།། བདག་གི་བྱ་བྱེད་བསམ་པའི་ཁྱད་པར་ནི།། ཞྭ་སེར་བསྟན་དར་ལུས་ཅན་བདེ་བའི་ཐབས།། ཁོ་ན་སྙིང་དུ་གནག་པས་སྔར་ཡང་ནི།། རྒྱལ་བའི་བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་ལ་སོགས་པ།། གསུང་རབ་འཕྲུལ་དུ་བསྐྲུན་དང་གཙུག་ལག་ཁང་།། དགེ་འདུན་འདུ་བའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་སོགས།། ཉམས་པ་གསོ་ཞིང་གསར་དུ་བཞེངས་པས་མཚོན།། རང་དོན་ཉི་ཚེའི་བསམ་སྦྱོར་གཏན་སྤངས་ཤིང་།། ལུས་ཅན་བདེ་ལ་སྦྱོར་བའི་ལྷག་བསམ་བསྐྱེད།། ཁྱད་པར་བོད་ཡུལ་ལྗོངས་འདིར་དམ་སྲི་དང་།། འབྱུང་པོའི་འཕྲུལ་ཐབས་ལ་བརྟེན་ཆེ་དགུ་འགས།། ལོག་སྨོན་དུས་དུ་བདོ་བས་བོད་ཀྱི་གཙོ།། དའི་ཆིང་བཱ་ཐུར་ཚར་བཅད་བདག་ལྟ་ཡང་།། མིང་གི་ལྷག་མར་བྱེད་ལ་བརྩོན་ཞུགས་མོད།། མཆོག་གསུམ་ཐུགས་རྗེས་མ་བསླུས་བསམ་པའི་དོན།། ཇི་བཞིན་ལག་རྩེར་སོན་པས་ལོག་སེམས་ཅན།། དེ་རྣམས་ལའང་གནོད་ལན་ཕན་པ་བསྒྲུབས།། ་་་་ཚེ་སྲོག་འཕྲོག་ལ་དྲག་པོའི་དཔུང་།། བཤམ་པའི་མཐུ་མེད་ངན་སེམས་དུག་གི་ཆུས།། སྙིང་མྱོས་རང་རྟགས་དྲི་ཆུ་ཟག་རྫས་ལ།། བརྟེན་པའི་མཐུ་གཏད་སྦྱོར་བ་རྩོམ་བྱེད་པ།། དེ་དག་ལ་ཡང་ཇི་མི་སྙམ་བྱས་ནས།། བོད་འབངས་བདེ་ཐབས་ཁོ་ན་ལྷུར་བླངས་པའི།། དགེ་འདིས་འགྲོ་ཀུན་གདོན་བགེགས་ཀུན་ལས་གྲོལ།། རིང་མིན་བླ་མེད་རྫོགས་བྱང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག ། ཅེས་བསྟན་འགྲོའི་ཕན་བདེ་སྤེལ་ཞིང་འགྲོ་རྣམས་ས་བདག་གདོན་བགེགས་ལས་གྲོལ་ཆེད་དུ་མེ་སྟག་ལོ་ཀླུ་འབུམ་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་པར་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཚེ་ཇུན་དབང་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་པར་བྱང་སྨོན་ཚིག་དུ་སྦྱར་བའོ།། "ཞེས་བཀོད་ཡོད་དོ།།

(34) དཔེ་བསྐྲུན་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་མཁས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོས་དངོས་སུ་གསུངས།

(35) ༨ཀླུ་ལས་གྲུབ་པའི་བོན་པོ་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བརྒྱད་པའོ། ༩ རྒྱུ་འབྲས་དོན་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ། ༡༠ བཀོད་པ་ལྷ་ཡི་མནྜལ་དབུལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་པའོ། ༡༢ སྡིག་པ་བཤགས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་པའོ། ༡༣མཆོད་པ་རྣམ་ལྔ་སྡུས་དོན་སིལ་བུ་རུ་ཕུལ་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གསུམ་པའོ། ༡༤སྐུ་བསྟོད་ཅིང་སྨོན་ལམ་བཏབས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་པའོ། ཞེས་དང་།

(36) ༡ སྟེང་ཕྱོགས་གཉན་གྱི་གཙོ་བོ་གཉན་སྤར་བ་དུང་མགོ་གཡུ་ཡི་ཐོར་ཙུགས་ཅན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་དང་པའོ། ༢ འོག་ཕྱོགས་བརྟན་མ་གསེར་མདོག་གསེར་གྱི་བུམ་པ་ཅན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གཉིས་པའོ། ༣ སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ལ་ཀླུ་དཀར་པོ་འོད་ལྡན་དུང་སྐྱོང་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གསུམ་པའོ། ༤ ཀླུ་རྗེའུ་རིགས་སེར་པོ་ཟེར་འཕྲོ་སྟོབས་མཆོག་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་པའོ། ༥ ཀླུ་རྨངས་རིགས་སྔོན་པོ་འབར་བ་ཁྱབ་ལྡན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་ལྔ་པའོ། ༦ ཀླུ་བྲམ་ཟེའི་རིགས་དམར་པོ་རལ་ཆེན་ཧ་ལས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག་པའོ། ༧ ཡེ་ཤེས་གསལ་གདབ་པའི་བོན་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ལ་ཀླུ་རྡོལ་པའི་རིགས་ནག་པོ་འཛིན་པ་ལག་མང་གིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བདུན་པའོ། བཅས་བཞུགས་སོ།

(37) བོནརིན་པོ་ཆེ་འཕྲུལ་ངག་བདེན་པ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ།  ༣༠ཀླུ་མགོ་ལྔ་པའི་ལེའུ་སྟེ་སུམ་ཅུ་པའོ། ༣༡ ཀླུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་གཅིག་པའོ། ༣༢ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་འཕང་སྐྱོང་གྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་གཉིས་པའོ། ༣༣ཀླུ་ཉི་འོད་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་གསུམ་པའོ། ༣༤ དབང་གཤེན་ཡང་དག་གིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ལ་ཞུས་པ་ཀླུ་རྒྱལ་ཆེན་འཁོར་གྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བཞི་པའོ། ༣༥ ཀླུ་རྒྱལ་རིང་ཁུགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་ལྔ་པའོ། ༣༦ ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ནག་རྒྱལ་གྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་དྲུག་པའོ། ༣༧ ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ཀུན་ཏུ་དགེ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བདུན་པའོ། ༣༨ དེ་ནས་བུ་མོ་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་མ་དེ་ཡབ་དེ་དགེ་བ་སོག་ཏུ་གསལ་བའི་ལེའུ་སྟེ་སོ་བརྒྱད་པའོ། ༣༩སྲིད་པ་ཡོངས་གྱི་བུ་མོ་ཡོངས་སུ་དག་མ་ཡིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ལ་ཞུས་པ་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་སྐྱིན་ཐིང་ཤགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་སོ་དགུ་པའོ། ༤༠ རྒྱལ་པོ་འཕགས་སྐྱེས་པོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་བཅུ་པའོ། ༤༡ རྒྱལ་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གཅིག་པའོ། ༤༢ ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་གཙུག་འཁྱིལ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གཉིས་པའོ། ༤༣ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་པ་ཏ་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་གསུམ་པའོ། ༤༤ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལེའུ་ཞེ་བཞི་པ། ༤༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཉི་འོད་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་ལྔ་པའོ། ༤༦མཚམས་རྗེ་ལྷེའུ་ཐུང་གིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ལ་ཞུས་པ་ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རིགས་བྱེད་མིའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་དྲུག་པའོ། ༤༧ ལེགས་སུམ་ཀར་གྱིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ལ་ཞུས་པ་ཀླུ་ཡི་རྒྱལ་མོ་གཡུང་དྲུང་སེམས་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་བདུན་པའོ། ༤༨ ཡབ་ཁ་ལ་ཡེལ་དང་ཆེད་པོས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ལ་ཞུས་པ་ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཟི་འབར་མའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་བརྒྱད་པའོ། ༤༩ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཡོངས་སུ་དྲོ་བའི་ལེའུ་སྟེ་ཞེ་དགུ་པའོ། ༥༠ ཀླུའི་སྲིད་པ་གཅིག་ལས་ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དད་པ་སྐྱོང་མའི་ལེའུ་སྟེ་ལྔ་བཅུ་པའོ། ༥༡ དེ་ནི་དྲོད་འབེབས་རྒྱལ་མོའི་ལེའུ་སྟེ་ང་གཅིག་པའོ། ༥༢ ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་དགའ་རབ་ཀྱིས་ལེའུ་སྟེ་ང་གཉིས་པའོ། བཅས་བཞུགས་སོ།

(38) བོནརིན་པོ་ཆེ་འཕྲུལ་ངག་བདེན་པ་གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོ།  ༡བྱ་ཁྱུང་དཀར་པོས་ཞུས་པའི་མདོ་རྫོགས་སོ་ལེའུ་གཅིག་པའོ། ༢དྲང་སྲོང་སྐར་མཁན་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་གཉིས་པའོ། ༢ ལྷའི་བསོད་ནམས་ཀླུས་བསྐྱེད་པའི་ལེའུ་སྟེ་གསུམ་པའོ། ༤ གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ནག་པོའི་མདོ་ལས་འཐབ་རྩོད་ཞི་བའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་པའོ། ༥ མི་ཡུལ་བདེ་བར་བྱམས་པའི་ལེའུ་སྟེ་ལྔ་པའོ། ༦ བྱོལ་སོང་དྲན་པ་སངས་པའི་མདོ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག་པའོ། ༧ ཡི་དྭགས་རྒྱལ་པོ་ཞུས་པས་བཏང་སྙོམས་སྦྱིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་བདུན་པའོ། ༨ ཀླུ་ནག་པོའི་ལས་ཀྱི་ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་བྱང་ནས་སངས་རྒྱས་པའི་ལེའུ་དམྱལ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཨ་བ་གླང་མགོས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བརྒྱད་པའོ། ༩ བདུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དབང་ལྡན་གྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ། ༡༠ གཤེན་རབ་ལ་སྲིད་པོའི་རྒྱལ་པོ་ཁ་རུ་ཡམས་པས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་པའོ། ༡༡ ཀླུ་ཁྱབ་འཇུག་ནག་པོས་ཞུས་ནས་ཐར་པ་ཐོབ་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཅིག་པའོ། ༡༢ མི་མོ་བཟང་མོ་བུ་འདོད་ཀྱིས་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གཉིས་པའོ། ༡༣ འཛམ་གླིང་གྲོལ་བ་བསམ་དག་གིས་སྟོན་པ་ལ་ཞུས་པའི་མདོ་དབུལ་པོ་ནོར་འདོད་ཟས་ནོར་རྙེད་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་གསུམ་པའོ། ༡༤ བགེགས་ཀྱིས་གདུག་པ་བྱང་ནས་ཐར་པ་ཐོབ་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅུ་བཞི་པའོ། ༡༥ ཚད་མེད་སྦྱིན་པ་བཏང་ནས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་བསྟན་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཅོ་ལྔ་པའོ།། བཅས་བཞུགས་སོ།

(39) གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོ། ༥༣ ཀླུ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་གྱི་ལེའུ་སྟེ་ང་གསུམ་པའོ། ༥༤ ཀླུའི་གཡུང་དྲུང་སེམས་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་བཞི་པའོ། ༥༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་གཟི་བྱིན་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་ལྔ་པའོ། ༥༦ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་གཟིགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་ང་དྲུག་པའོ། ༥༧ སྲིད་པའི་རྒྱལ་མོ་ཡོངས་སུ་ཤེས་བྱ་བ་དེས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་ལ་ཞུ་པ་ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དུང་སྐྱོངས་བདེ་ལྡན་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་བདུན་པའོ། ༥༨ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དུང་སྐྱོངས་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་བརྒྱད་པའོ། ༥༩ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དབང་ཆེན་འབྱམས་མའི་ལེའུ་སྟེ་ང་དགུ་པའོ། ༦༠  ཀླུ་མ་དྲོས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དྲུག་ཅུ་པའོ། ༦༡ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཤེལ་དཀར་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་གཅིག་པའོ། ༦༢ ཀླུ་རྒྱལ་མོ་གཅོད་འབར་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་གཉིས་པའོ། ༦༣  ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དགའ་བྲོད་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་གསུམ་པའོ། ༦༤ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རྩི་ལྡན་པའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་བཞི་པའོ། ༦༥  ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རིང་ནམ་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་ལྔ་པའོ། ༦༦  ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དབང་ཕྱུགས་སྐྱབས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་རེ་དྲུག་པའོ། ༦༧ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དཀར་ཟ་མའི་ལེའུ་སྟེ་རེ་བདུན་པའོ། ༦༨  ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དཀར་མོ་རི་ཏིང་ཤག་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་རེ་བརྒྱད་པའོ། ༦༩ གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཞེས་བྱ་བ་གཡུང་དྲུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས་ལེའུ་སྟེ་རེ་དགུ་པའོ། ༧༠ ཀླུ་མོ་སྐྱོངས་ཆེན་མོའི་ལེའུ་སྟེ་བདུན་ཅུ་པའོ། ༧༡ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་རྩི་མཆོག་མའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་གཅིག་པའོ། ༧༢ སྲིད་གསལ་རབ་གྱིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ལ་ཞུས་པའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་གཉིས་པའོ། ༧༣ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་མ་ཤགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དོན་གསུམ་པའོ། ༧༤ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དེ་རྒྱལ་གྱི་ལེའུ་སྟེ་དོན་བཞི་པའོ། ༧༥ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་དུན་ཙུག་ཀར་ཤམ་མའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་ལྔ་པའོ། ༧༦ ཀླུའི་རྒྱལ་མོའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་དྲུག་པའོ། ༧༧ མན་ངག་སྔགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དོན་བདུན་པའོ། ༧༨ མན་ངག་སྔགས་ཀྱི་ལེའུ་སྟེ་དོན་བརྒྱད་པའོ། ༧༩ ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་དགུ་པའོ། བཅས་བཞུགས་སོ།

(40) <<རྒྱལ་དབང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པའི་བཀའ་གཏེར་ཆེན་མོ།>>རྒྱལ་དབང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པས་མཛད། སི་ཁྲོན་པར་བསྐྲུན་ཐོ་ཡུ་ཚད་ཡོད་པར་འདེབས་ཁང་གིས་ཕྱི་ལོ་2009པར། པོད་22པ། ཤོག་ངོས་168ལ་གསལ་ལོ།

(41) གཙང་མ་ཀླུ་འབུམ་ཁྲ་བོ། "ཡིད་ཀྱི་ཁྱེའུ་ཆུང་གིས་སྟོན་པ་གཤེན་རབས་མི་བོ་ལ་ཞུས་པ་ཀླུའི་རྒྱལ་མོ་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཅེས་བྱ་བའི་ལེའུ་སྟེ་དོན་དགུ་པའོ།། ཀླུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཇུག་མའི་ལེའུ་སྟེ་རྫོགས་སོ།། ཀླུ་འབུམ་ཞབས་མེད་བྱ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་དུ་དུམ་བུ་བཞི་ལས་མ་འགྱུར་རོ། ཞབས་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ཀླུའི་ཡུལ་ན་སྟོང་ཕྲག་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་བཞུགས་སོ།།"གསལ་ཡོད་དོ།།