གསང་སྔགས་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》གི་པར་གཞི་དང་དེའི་མཐའ་དཔྱོད།
[ཟླ་ཚེས། 2024-11-29 21:33:12][རྩོམ་པ་པོ། ཤར་བ་ཐོགས་མེད། གཡུང་དྲུང་དོན་འགྲུབ།][རྩོམ་ཁུངས། ཧི་མ་ལ་ཡའི་བོན།][ཀློག་གྲངས། ]
༄༅།།གསང་སྔགས་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》གི་པར་གཞི་དང་དེའི་མཐའ་དཔྱོད།
密宗大圆满藏文文献《智慧杜鹃》的版本研究
A Study on the Version of the Tibetan Literature “wisdom cuckoo ”of the Tantric Great
A Study on the Version of the Tibetan Literature “wisdom cuckoo ”of the Tantric Great
ཤར་བ་ཐོགས་མེད། གཡུང་དྲུང་དོན་འགྲུབ།
( ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་མི་རིགས་ཞིབ་འཇུག་གླིང་། སི་ཁྲོན་ཁྲིན་ཏུའུ། ༦༡༠༢༢༥ )
[ ནང་དོན་གནད་བཤུས ] གསང་སྔགས་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ལ་ད་སྔ་ལག་སོན་བྱུང་བའི་པར་གཞི་རིགས་གསུམ་ཙམ་ཡོད་དེ།དེ་དག་ནི་བོན་གྱི་པར་གཞི་ཅན་དང་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་གི་པར་གཞི་ཅན།རྙིང་མའི་པར་གཞི་ཅན་བཅས་ཡིན་ལ།དེ་དག་གི་ནང་གསེས་བོན་གྱི་པར་གཞི་ཅན་ལ《ས་གཅོད》དང་《གཞུང་》《འགྲེལ་བ》བཅས་ལ་ཤོག་ངོས71ཡོད་པའི་ཁྲོད《གཞུང་》ཁོ་ནར་ཚིག་རྐང་263ཙམ་ཡོད། ཏུན་ཧོང་གི་པར་གཞི་ཅན་ནི་གཞུང་དངོས་དང་རྩ་འགྲེལ་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད་ལ་བསྡོམས་པས་ཤོག་ངོས4ཡོད་པའི་ནང་གཞུང་དངོས་ལ་ཚིག་རྐང་རིང་ཐུང་11ཙམ་ལས་མེད་ལ། རྙིང་མའི་པར་གཞི་ཅན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ལའང་ནང་གསེས་སུ་བེེ་རོའི་པར་གཞི་དང་རྙིང་རྒྱུད་པར་གཞི་རིགས་གཉིས་ཡོད།བསྡོམས་པས་ཤོག་ངོས20ཙམ་ཡོད། གོང་གི་སྣང་ཚུལ་དེ་དག་ལས་བོན་གྱི་པར་གཞི་ཅན་ནི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མ་ལག་ཆ་ཚང་ཅན་དུ་གྲུབ་ཡོད་ལ།ཁ་བྱང་ལ《བྱང་ཆུབ་སེམས་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ཅེས་བཀོད་ཡོད།དཔྱད་རྩོམ་འདིར་གོང་གི་པར་གཞི་མི་འདྲ་བ་དེ་དག་ཕན་ཚུན་གཤིབ་བསྡུར་བྱས་པ་ལས་ཏུན་ཧོང་པར་གཞི་ཅན་དང་བེེ་རོའི་པར་གཞི་ཅན་གཉིས་ཀྱི་མི་འདྲ་ས་གཙོ་བོ་ནི་བེེ་རོའི་པར་གཞིའི་མཇུག་ཏུ་ཐད་ཀར“བྱང་ཆུབ་སེམས་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག”ཅེས་བྲིས་ཡོད་པ་དེ་རེད།[ ཐ་སྙད་གཙོ་བོ ] གསང་སྔགས་རྫོགས་པ་ཆེན་མོ། བྱང་ཆུང་སེམས། རིག་པའི་ཁུ་བྱུག
[ དཔེ་དེབ་དབྱེ་རྟགས ] [ ཡིག་ཚང་མཚོན་བྱང ] [ རྩོམ་གྱི་སྒྲིག་ཨང ][ རྩོམ་འབྱོར་ཉིན། ]
[ རྩོམ་པ་པོ་ངོ་སྤྲོད། ] ཤར་བ་ཐོགས་མེད། ཕ་ཡུལ་སི་ཁྲོན་ཟུང་ཆུ་ནས་ཡིན། ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་དང་འབུམ་རམས་པའི་མཛུབ་སྟོན་དགེ་རྒན་ཡིན། གཡུང་དྲུང་དོན་འགྲུབ། ཕ་ཡུལ་ཀན་སུའུ་བསང་ཆུ་ནས་ཡིན། ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་མི་རིགས་ཞིབ་འཇུག་གླིང་གི་རབ་འབྱམས་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་ཡིན། ཞིབ་འཇུག་གི་ཁ་ཕྱོགས་ནི་ཡིག་ཚང་རིག་པ་ཡིན།
[基金项目] 本文系中国国家社会科学基金重大项目（项目批准号17ZDA234）《西藏本教通论》的阶段性成果。
[作者简介] 同美，四川松潘人，教授、博士生导师，主要从事苯教研究。
杨昌东知，甘肃夏河人，硕士研究生，主要从事文献研究。
གཅིག བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》གི་པར་གཞི་སྤྱིའི་ངོ་སྤྲོད།
བོན་གྱི་པར་གཞི་ཅན་ནི《སེམས་ཕྲན་རིག་པ་ཁུ་བྱུག་གི་ས་གཅོད》དང་《གཞུང་》《འགྲེལ་བ》བཅས་གསུམ་ལ་གྲུབ།《གཞུང་》གི་ཁ་བྱང་ལ་ཚིག་རྐང་1དང་། གཞུང་དངོས་ཀྱི་ནང་དོན་ཚིག་རྐང་254ལས་གཞན་མཇུག་བྱང་ལ་ཚིག་རྐང་8བཅས་བསྡོམས་པས་ཚིག་རྐང་263ཡོད། བོན་གྱི《སེམས་ཕྲན་རིག་པ་ཁུ་བྱུག་གི་ས་གཅོད་བཞུགས་པ་ལགས་སོ》ཞེས་པ་འདི་ལ་སྤྱི་བཤད་དང་མཚན་གྱི་གདགས་ལུགས།ནང་དོན་ཡན་ལག་གི་དབྱེ་བ་བཅས་རིགས་ཆེན་པོ་གསུམ་ལ་གྲུབ་ཡོད། ཐོག་མར་ནང་དོན་སྤྱི་བཤད་ཀྱི་ནང་དུ་འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་ནི་སེམས་ཅན་ཡོངས་ཀྱི་འདྲེན་སྟོན་ཡིན་ཚུལ་དང་།བྱང་ཆུབ་སེམས་རིག་པ་ཁུ་བྱུག་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཡིན་པ་ལ་གོ་སླ་ཞིང་ཉམས་ལེན་སྟབས་བདེ་ཚུལ་བཅས་བཤད་འདུག དེ་མིན་མཚན་གྱི་གདགས་ལུགས་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཡོད་དེ།གཅིག་ཏུ་ན་དཔེ་ལས་མཚན་དུ་གསོལ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་རིག་པ་ཁུ་བྱུག་ཅེས་རིག་པ་ཁུ་བྱུག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དཔེ་རུ་ཅིའི་ཕྱིར་བཀོད་པ་རེད་ཅེ་ན།འདབ་ཆགས་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཁུ་བྱུག་ནི་གཅིག་ལྷོ་ནས་བྱང་དུ་འཕུར་ཞིང་གཡུ་ལོ་འབར་བའི་སྡོང་བོ་ལ་ཆགས་ཏེ་སྐད་སྙན་བསྒྲགས་པས།སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྤྲོ་ཞིང་དང་བ་སྐྱེ་སྟེ་ཡང་དག་པའི་དོན་རྟོགས་པར་གྱུར་བ་ལྟ་བུ་དང་།གཉིས་སུ་ན་དོན་ལས་མཚན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དངོས་མྱེད་གསུང་གི་སྙིང་བོ་ཞེས་བཏགས་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཉོན་མོངས་ལྔ་ཡེ་ནས་བྱང་ནས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ལྔ་རྩེ་རུ་ཆིབ་པས་ཡིན་པར་བྲིས་ཡོད། གཞན་གཞུང་དངོས་ལ་འགོ་མཇུག་མ་འདྲེས་པར་ཡན་ལག་དགུ་རུ་དབྱེ་ཡོད་པ་དཔེར་ན། དང་པོ་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་ལ་ཕྱག་བྱས་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྟོན་པའི་སྐྱབས་འོག་ཏུ་ཞུགས་པར་བསྟན་པ་དང་།གཉིས་པ་དཔེ་ཉེར་གཅིག་གི་ལམ་ནས་སེམས་ཀྱིས་སེམས་སྤྲོ་བ་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་དང་སྟོན་པའི་དྲིན་གྱིས་འཁོར་སྐྱབས་འོག་ཏུ་ཆུད་པར་བསྟན་པ།གསུམ་པ་དཔེ་དོན་རྟགས་བཅས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཁུ་བྱུག་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཙལ་བ་བསྟན་པ།བཞི་བ་དབང་གི་བྱེའུ་འཕར་མ་མཆུ་རིང་ཞེས་པ་དབང་བྱེའུ་ཁུག་རྟ་ལ་སྤྲུལ་པའི་ཁུ་བྱུག་ཞོན་ནས་ལྷོ་བྱང་གར་འཕུར་ཡང་ཉམ་ང་མེད་པས་ས་གསུམ་ཉམ་ང་མེད་པར་ལྡིང་བ་བསྟན།ལྔ་བ་ནི་མཁའ་ལ་བྱ་འཕུར་བྱ་ལམ་ན་རྗེས་མེད་དོན་གྱིས་རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་ཐག་བཅད་པར་བསྟན་པ།དྲུག་པ་ཐིག་འདེབས་ཀྱི་ཁུ་བྱུག་དགུ་ཡིས་རྒྱུ་འབྲས་མི་བསླུ་བའི་ངེས་དོན་བསྟན་པ།བདུན་པ་སྐྱེ་འགག་མེད་པའི་ཁུ་བྱུག་དགུ་ཡིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་གདོད་ནས་དག་པས།ཡེ་ནས་མཚོན་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བསྟན་པ།བརྒྱད་པ་མི་དམིགས་པའི་ཁུ་བྱུག་དགུ་ཡིས་མཚན་པ་མེད་པའི་ཐིག་ལེ་ལས་དངོས་པོ་མེད་པའི་བྱ་བབས་པར་བསྟན་པ།དགུ་བ་མི་འགྱུར་བའི་ཐིག་ལེ་གཅིག་ལ་མ་བཅོས་པའི་ཁུ་བྱུག་གསུམ་འུབ་ཆིབ་པར་བསྟན་པ་བཅས་ཡན་ལག་གི་དབྱེ་བ་དགུའོ།། ཁུ་བྱུག་གསུམ་ནི་མ་བཅོས་སྐུ་ཡི་ཁུ་བྱུག་དང་དངོས་མེད་གསུང་གི་ཁུ་བྱུག མ་བཅོས་ཐུགས་ཀྱི་ཁུ་བྱུག་བཅས་གསུམ་མོ། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་གཞི་གཅིག་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཡེ་བྱུང་གི་རྒྱལ་བོ་ཡང་ཟེར། 《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ལ་བསྡོམས་པས་ཤོག་ངོས་61ཡོད་པ་ལས་གཞུང་དངོས་ལ་ཡན་ལག་གི་དབྱེ་བ9དང་མཇུག་བྱང་བཅས་ཡོད།
གཉིས། བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ།
བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པའི་ལེའུ་དང་པོའི་ནང་དུ་འདྲེན་སྟོན་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་ལ་ཕྱག་བཙལ་བ་སྟོན་ཏེ།གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་པ་ནི་དཔེར་ན་རྟེན་ཏུ་བཙུགས་པའི་གཤེན་ལྷ་དཀར་པོ་དང་གདགས་སུ་ཡོད་པའི་གཤེན་ལྷ་དཀར་པོ།གདགས་སུ་མེད་པའི་གཤེན་ལྷ་དཀར་པོ་བཅས་ཡིན།དེ་བཞིན་ཕྱག་གསུམ་ལའང་མངོན་བཏུད་ལུས་ཀྱི་ཕྱག་དང་དངོས་མེད་ངག་གི་ཕྱག དོན་དམ་ཡིད་ཀྱི་ཕྱག་བཅས་གསུམ་ཡོད། རྟེན་དུ་བཙུགས་པའི་གཤེན་ལྷ་དཀར་པོ་ནི་དཔེར་ན་དཔོན་གསས་དང་གསུང་རབ།སྐུ་རྟེན་དང་མཆོད་རྟེན་སོགས་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། གདགས་པའི་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་བྱ་བ་ནི་མི་མངོན་པའི་དབྱིངས་ནས་ཐུགས་རྗེའི་མངའ་བདག ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་ཅན།འོད་སེམས་ཅན་ཡོངས་ལ་དྲོ་བ།རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཅི་ཡང་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་ལྟ་བུ། གཤེན་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བའི་ལྷ་ཡིན་པས་གཤེན་ལྷར་འབོད་པ་དང་།ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་ཕྱོགས་བཅུར་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་ཀྱང་།བག་ཆགས་ཀྱི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པས་ནི་དཀར་པོ་ཞེས་པའོ།། གདགས་སུ་མེད་པའི་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་ནི་རང་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་བོ་ཀུན་གཞི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་གདོད་ནས་དག་པ།སྐད་ཅིག་ཀྱང་མངོན་ཏུ་མ་བྱུང་བ།རྡུལ་ཕྲ་རབ་པས་ཀྱང་རྟོག་དཀའ་བ།ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་མ་འགག་པར་འབྱུང་བ་དེར་གོ དོན་དམ་པར་གཤེན་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྷ་ཡང་དེ་ཡིན་སྐད། དུས་གསུམ་དུ་བག་ཆགས་ཀྱི་སྐྱོན་གང་གིས་ཀྱང་མ་གོས་པར་དཀར་པོ་ཞེས་བྱ་བའོ།།སྟོན་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེར་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་གོ་དགོས་སམ་ཞེ་ན་འགྲེལ་དེ་ལས་སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་བོ་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་གྱི་ཐུགས་རྗེ་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་སྟེ།དཔག་གིས་མི་དཔོགས་པར་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ།ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ཡང་ལྡན། ཆུ་བོ་དང་འདྲ་སྟེ་རྒྱུན་མི་ཆད་པས།ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང་ལྡན་ནོ།ས་གཞི་དང་འདྲ་སྟེ་ཟད་པ་མེད་པས།ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཟད་པ་མེད་པ་དང་ཡང་ལྡན་ནོ།ཉི་མ་དང་འདྲ་སྟེ་ཀུན་ལ་སྙོམས་པས།ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཀུན་ལ་སྙོམས་པ་དང་ཡང་ལྡན་ཞེས་གསལ་ལོ། དེ་དག་ནི་སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་བོ་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཆེན་པོ་བཞི་རུ་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་དེ་ཡིན་པ་མ་ཟད། བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པའི་ནང་དུའང་དེ་ལྟར་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་ལྡན་པར་བཤད་ཡོད་པས་དེ་ནི་སྐུའི་ཁྱད་ཆོས་ཆེན་པོ་བཞི་ཡིན་པ་གསལ་ལ། སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་གསུངས་ལས་སྤྲུལ་བའི་འདབ་ཆགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་གཡུ་ག་ལྗང་གི་མདོག་དང་འདྲ་བ།བོན་ཉིད་དབྱིངས་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནས་སུ་གཤེགས་ཏེ།ཁམས་གསུམ་ས་དགུ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་མི་བདེ་བ་ལས་བོན་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་བདེ་བ་ཅན་དུ་འདྲེན་པར་དགོངས་ནས་གཤེགས་པ་རེད།ཞིབ་མོར་བཤད་ན།སྟོན་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་གསུངས་ཅིའི་ཕྱིར་འདབ་ཆགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་ལ་སྤྲུལ་བའི་སྐོར་ལ། ས་གནས་ལ་གཟིགས་ཏེ་བྱོན་པ་དང་ཡབ་ཡུམ་ལ་གཟིགས་ཏེ་བྱོན་པ།བསྟན་པའི་རྒྱལ་ཐེབས་ལ་གཟིགས་ཏེ་བྱོན་པ།ཐུགས་རྗེ་ཞིང་ས་ལ་གཟིགས་ཏེ་བྱོན་པ་བཅས་ཕྱོགས་བཞིའི་སྒོ་ནས་འཆད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་བྱུང་བའི་ས་མིང་དང་མི་མིང་སོགས་རེའུ་མིག་གི་ལམ་ནས་བཀོད་ན་གཤམ་གསལ་ལྟར་ཡིན།
བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པ་ལས་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་གྱི་གསུངས་གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་ལ་སྤྲུལ་བའི་སྐོར་གྱི་ས་མིང་དང་མིའི་མིང་གི་མིང་སྐོར།
| གཟིགས་སྟངས་རྣམ་པ་བཞི། | ས་མིང་། | མི་མིང་། | གསལ་བཤད། |
| ས་གནས། | ཡུལ་རྩེ་དྲུག་ལྷུན་གྱི་སྒང་།ཚལ་ཆེན་པོ་རིན་ཆེན་གཡུ་སྟེང་ཚལ། གནས་གཡུ་ལུང་ཤེལ་གྱི་བྲག་ཕུག | ཡུལ་རྩེ་དྲུག་ལྷུན་གྱི་སྒང་ནི་བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་ས་ཁུལ་སྟེང་ཆེན་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཆགས་པའི་ཁྱུང་པོ་རྩེ་དྲུག་དགོན་པ་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་སྙམ། | |
| ཡབ་ཡུམ། | ཡབ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་གཤེན་པོ་འཕྲུལ་གཤེན་སྣང་ལྡན།ཡུམ་གནམ་སྨན་ལས་སྤྲུལ་པའི་བཟང་བཟའ་རིགས་བཙུན། | འདོད་པ་མ་སྤྱད་པར་ཐབས་ཀྱིས་ཡིད་ལས་རོལ་ཞིང་ཆགས་པ། |
|
| བསྟན་པའི་རྒྱལ་ཐེབས། | གཤེན་ཆེན་པོ་གསང་བ་འདུས་པ། | རྒྱལ་རིགས་ཡིན་ལ་གནམ་གྱི་ལྷ་བོན་ལས་རྒྱལ་གཤེན་ཏུ་གཤེགས་པ། | |
| ཐུགས་རྗེ་ཞིང་ས། | མིའི་གནས་འོད་ཟེར་དབུས། |
བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པ་ལས་རྒྱུད་ཁུངས་བསྟན་པ།
| རིམ་པ། | གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་ལ་སྤྲུལ་བའི་ཁུངས་བསྟན་པ། | གསལ་བཤད། |
| 1 | གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་ཐུགས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལས། | གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་ལ་རྟེན་ཏུ་བཙུགས་པའི་གཤེན་དཀར་པོ་དང་གདགས་སུ་ཡོད་པའི་གཤེན་ལྷ་དཀར་པོ།གདགས་སུ་མེད་པའི་གཤེན་ལྷ་དཀར་པོ་བཅས་གསུམ་དུ་བགྲངས། |
| 2 | བདེན་པའི་དོན་གྱི་གསུང་ཕྱུང་བ་དེ་ལས། | མན་ངག་གི་བཅུད་དང་བཀའ་བདེན་པའི་གསུང་། |
| 3 | གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་སྤྲུལ་ཏེ་བཏང་། | འདབ་ཆགས་ཀྱི་རྒྱལ་བོ་གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་ལ་གོ ནམ་མཁའ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དཔེ་རུ་བཀོད་པ་ནི་ནམ་མཁའི་མདོག་སྔོན་པོ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་བཀོད། |
| 4 | དེ་ལས་གཤེན་འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་དུ་སྐུ་བསྟན། | འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་ནི་གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་གི་མིའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ཡིན། |
བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པ་ལས་ཞང་ཞུང་དུ་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་མཚན་ཐོ།
| རིམ་པ། | མཚན་ཐོ། | གསལ་བཤད། | |
| 1 | གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར། | བདེན་པ་དོན་གྱི་གསུངས་ལས་གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་ཏུ་སྤྲུལ་ཏེ་བཏང་།དེ་ལས་གཤེན་འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་དུ་སྐུ་བལྟམས་ནས།དེ་ལས་གསུངས་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་འདི་མཁྱེན་སན་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ།གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་བཤད།ཡེ་ཤེས་གཙུག་ཕུད་ཀྱི་ཡིད་ཀྱིས་མཉན་པ་ཡིན་ལ།འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་ནི་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་སྤྲུལ་བ་ཡིན། | |
| 2 | འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད། | འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་ནི་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་སྤྲུལ་བ་ཡིན་པས།དེས་གཡུ་ལོ་འབར་བའི་སྡོང་བོའི་ཁ་ནས་ཤེལ་གྱི་མ་འདལ་སྟེང་དུ་གཤེན་གསང་བ་འདུས་པ་ལ་བཤད། | |
| 3 | གསང་བ་འདུས་པ། | རིག་པ་ཐབས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ། | |
| 4 | རྨ་ལོ་དར་དཔྱང་། | ||
| 5 | ཡོངས་སུ་དག་པ། | ལྷའི་གཤེན་པོ། | |
| 6 | མི་ལུས་བསམ་ལེགས། | རྒྱལ་རིགས། | |
| 7 | ཀླུ་ལས་གྲུབ་པའི་གཤེན་པོ་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ། | ཀླུ་གྲུབ་དང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་མིང་དང་འདྲ་བོ་ཡོད། | |
| 8 | གནམ་མཁའ་སྣང་བ་མདོག་ཅན། | ||
| 9 | བོན་མོ་སྟག་བར་གླིག་བེར། | བུད་མེད། | |
| 10 | ཞང་ཞུང་ཨ་ནུ་འཕྲག་ཐག | ཞང་ཞུང་གི་མི། | |
| 11 | ཞང་ཞུང་སད་ནེ་གའུ། | ཞང་ཞུང་གི་མི། | |
| 12 | ད་མི་ཐེ་གེ | ||
| 13 | ཧྲིང་ནི་མུར་ཏིང་། | ||
| 14 | ཤད་པུ་ར་གུག | ||
| 15 | རྒྱལ་བོན་ཟིངས་བ་མཐུ་ཆེན། | ཡིག་ཚང་ལ་ལར་རྒྱ་བོན་ཟིང་བ་མཐུ་ཆེན་ཞེས་བྲིས་འདུག | |
| 16 | སུམ་པ་རྦུ་ག | སུམ་པ། | |
| 17 | གླང་མུ་བེར། | ||
| 18 | སྤེ་ཐོག་འཕྲུལ། | ||
| 19 | སྤེ་བོན་ཐོག་ཙེ། | ||
| 20 | ཞང་ཞུང་སྟོང་རྒྱུང་མཐུ་ཆེན། | ཞང་ཞུང་གི་མི། | མི་འདི་བཞིའི་སྐབས་སུ་སྟོད་ཀྱི་ཁྱུང་ལུང་དངུལ་མཁར་ནས་སྨད་ཀྱི་སུམ་པ་གླིང་གི་གྱིམ་ཤོད་ཡན་ཆད་དུ་བོན་གྱི་འདུ་གནས་སོ་བདུན། སྒྲུབ་པོ་ཞེ་བརྒྱད། བོན་ཆེན་ཉེར་བཞི། མཐུ་ཆེན་དགུ་བཅས་ཡོད་པར་བཤད། |
| 21 | སེ་རྨུ་ཚ་ཤ་རི་དབུ་ཆེན། | 《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》དུ་མིང་འདི་བྱུང་འདུག | |
| 22 | མེ་ཉག་ལྕེ་ཚ་མཁར་བུ། | མི་ཉག | |
| 23 | ལྡེམ་གྱིམ་ཚ་རྨ་ཆུང་། | ||
| སྐབས་འདིར་གྲི་གུམ་བཙན་པོས་བོན་བསྣུབས་པའི་དུས་སུ་འཁེལ་ཡོད་པས།བོན་པོ་རྣམས་བལ་ཡུལ་དང་སོག་པོ།འཇང་གི་ཡུལ་སོགས་སུ་བྲོས་ཤིང་།བོན་དཔེ་མང་པོ་གཏེར་དུ་སྦས་པས།རྗེས་སུ་གཏེར་མ་ཞེས་འབོད་ལ།དེ་གཏེར་ལས་འདོན་མཁན་ལ་གཏེར་སྟོན་ཞེས་འབོད་པ་དང་།གཏེར་འདོན་སའི་ཡུལ་ལ་གཏེར་གནས་ཞེས་འབོད། | |||
| 24 | གཤེན་བོན་སྒོམ་ཆེན། | སྤྱི་ལོ995-1035 | སྦྲུལ་ལོའི་དགུན་ཟླ་འབྲིང་བའི་ཚེས་བཅུ་བཞི་ཉིན་རྙེད། |
| 25 | ཞུ་ཡས་ལེགས་པོ། | སྤྱི་ལོ1002-1067 | |
| 26 | རྒྱ་སྟོན། | ||
བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པ་ལས་དཔེ་དང་མཚུངས་ཆོས་བགར་བ།
| རིམ་པ། | མ་ཡིག | དཔེ | མཚུངས་ཆོས། | གསལ་བཤད། |
| 1 | ཁུ་བྱུག་གསུང་སྙན་སྒྲོགས། | ཁུ་བྱུག་གསུངས་སྙན་སྒྲོག་ཙམ་ན།།སེམས་ཅན་ཀུན་ཀྱང་དང་རེ་སྤྲོ།། | རང་བཞིན་དུ་དགའ་བ།ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་མོས་པ།སེམས་ཀྱིས་སེམས་སྤྲོ་ཞིང་དང་བར་འགྱུར་བ། | བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག སྤྲུལ་པའི་ཁུ་བྱུག སེམས་ཉིད་ཁུ་བྱུག |
| 2 | ཚངས་པ་ལྷའི་གསུང་བྱུང་། | འཇིག་རྟེན་སྤྱི་མེས་ཡབ་ཚངས་པ་འབུམ་ཁྲིའི་གསུངས།ཡེ་གཤེན་འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་ཀྱི་འཁོར་གཤེན་ཕྲན་སླད་ནས་འབྱུང་བ། | བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཁུངས་ཡིན་པ། | ཚངས་པོ་འབུམ་ཁྲིའི་ལྷ་སྒྲུང་། |
| 3 | སྐྱི་འདང་རྣམ་ལ་འབབ། | སྐྱི་འདང་རྣམ་ལ་འབབ་ཙ་ན།།མེའི་བསྐལ་བ་ཆེན་པོ་གོང་དུ་བསྲེགས་པས། | རླན་གྱིས་ཀུན་ཚིམས་པར་བྱེད་པ། | སྦལ་ཐང་སྲས་རྨ་བོ་བྱ་བས་ཆར་འབྱུང་བ་ཚོར་བའི་ལྷ་སྒྲུང་། |
| 4 | རྨ་འདང་ས་ལས་གཡོས། | རྨ་འདང་ཞུགས་ཀྱི་བུ་མོས་གསེར་གྱི་ཉི་མ་བདུན་ཤར་བར་འདོད་པ། | བག་ཆགས་གང་གིས་ཀྱང་མ་གོས་པ། | རྨ་འདང་ཞུགས་ཀྱི་བུ་མོས་ཟས་སུ་མེ་ཟ་གོས་སུ་མེ་གོན་པས་མེ་འདོད་པའི་ལྷ་སྒྲུང་། |
| 5 | ཁྲི་གདུགས་གནམ་ཤར། | སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་འདོད་པའི་རིགས་ཡིན་པ། | གསལ་ཞིང་ཀུན་ལ་སྙོམས་པ། | |
| 6 | མཁའ་ལ་འབྲུག་ཆེན་སྒྲོགས། | དབྱར་དགུན་གྱི་མཚམས་སུ་འབྲུག་སྒྲ་ཆེ་བར་བསྒྲགས་པ། | མ་འགག་པ། | |
| 7 | གཡུ་བུན་གངས་ལ་འཁོར། | ན་བུན་དང་གཡུ་བུན། | གསལ་བ། | ན་བུན་དང་གཡུ་བུན། མིའི་བུ་འབྲུ་རྣམ་པ་ལྔ། |
| 8 | སྲིད་པའི་མ་དང་མཇལ། | སེམས་ཅན་ཕྲུ་གུ་རྣམས་ཀྱིས་མ་འདོད་པ། | བྱམས་ཤིང་སྐྱོབ་པ། | |
| 9 | བརྒྱ་བྱིན་གླང་ཆེན་སྟོད། | སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་ཐམས་ཅད་གླང་བོ་ཆེའི་ཞོན་པ་འདོད་པའི་རིགས་ཡིན་པ། | སྟོབས་ཆེ་བ། | སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་ཐམས་ཅད་གླང་བོ་ཆེའི་ཞོན་པ་འདོད་པའི་རིགས་ཡིན་པའི་ལྷ་སྒྲུང་། |
| 10 | དཔྱང་བུ་སྲུབས་མྱེད་ཐོབ། | གཅེར་བུ་རྣམས་ནི་གོས་འདོད་པའི་རིགས་ཅན་ཡིན་པ། | དྲོད་སྙོམས་པ། | ལྷ་བྲན་འདོད་པས་ལྟུང་གཅེར་བུ། |
| 11 | སྲིད་པའི་ཆུ་མིག་རྡོལ། | ཀླུ་སྲས་ལྕམ་དྲལ་ཆུ་མིག་བཟང་བོ་འདོད་པ། | རྣམ་པར་དག་པ། | སྲིད་པའི་ཆུ་མིག་ཡིད་འཛིན་དགའ་བའི་གཏམ་རྒྱུད། |
| 12 | བདུད་རྩི་འོ་མའི་མཚོ་རྡོལ། | ངང་བའི་རྒྱལ་བོས་འོ་མ་འདོད་པ། | ཀུན་གསོ་བ། | ངང་རྒྱལ་གསེར་གཤོག་ཅན་གྱི་ལྷ་སྒྲུང་། |
| 13 | རྩི་ཏོག་བྱུང་ལྡེམས་འཁྲུངས། | རྟ་དཀར་པོས་རྩྭ་འདོད་པ། | སྣང་སྲིད་གསོ་བ། | རྟ་དཀར་སྤྲུན་གྱི་ཤུགས་ཅན།འབྲས་ས་ལེ་ལྗང་པའམ་ རྩི་ཏོག་བྱུང་ལྡེམས |
| 14 | ཁྱུང་ཆེན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་། | འདབ་ཆགས་བྱ་བྲན་ཐམས་ཅད་འཕུར་འདོད་པ། | སྲིད་གསུམ་རླབས་ཀྱིས་གཅོད་པ། | གཤོག་རླབས་གཅིག་གིས་སྲིད་གསུམ་རླབས་ཀྱིས་གཅོད། |
| 15 | ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཐོབ། | གཤེན་འདོད་པ་དགུ་འགྱུར་གྱིས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བར་འདོད་པ། | རེ་བ་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་པ། | གཤེན་འདོད་པ་རྒུ་འགྱུར། |
| 16 | གསེར་ལ་གཡུ་སྤྲས་རྒྱན་བཀོད། | ལྷའི་བུ་མོ་རྣམས་རྒྱན་འདོད་པའི་རིགས་ཡིན་པ། | ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རྒྱན་གྱིས་རྒྱན་པ། | ཡེ་ཤེས་ལྔས་བརྒྱན། |
| 17 | ལྷའི་ཁང་བཟང་ཕུབ། | ལྷའི་བུ་རྣམས་ནི་ཁང་བཟང་འདོད་པའི་རིགས་ཡིན་པ། | ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ། | རང་སེམས་བདེ་བ་ཆེན་པོ་མ་གཡོས་པའི་གཞལ་ཡས་ཁང་། |
| 18 | ཨུ་དུ་འབར་བ་འཁྲུངས། | སྟོན་པ་རེ་རེ་བྱོན་ཙ་ན་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས་པར་འགྱུར་བ། | རྟོགས་པར་དཀའ་བ།རིག་པར་དཀོན་པ། | སྤྲུལ་བ་ཡིད་འཛིན་བུ་མོ |
| 19 | རིན་ཆེན་གླིང་ལ་ཕྱིན། | རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་འདོད་པའི་ཚོང་བ། | འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བསྐོང་བ། | |
| 20 | སྦྲང་ཆར་ཟིམ་བུ་འབབ། | ལུས་ཆུང་ལ་སྲོག་སྙི་བ་ཆུ་དང་རླན་ལ་གནས་འདོད་པ། | བརླན་དང་འདྲ་བ། | སྲོག་ཆགས་ལྟམ་བུ་ཆུ་གཤེར། |
| 21 | སྟོན་པས་ཆར་ཕབ། | ཡེ་ཉིད་སྟོན་པ་དང་ཐུགས་རྗེ་སྟོན་པ།སྤྲུལ་བའི་སྟོན་པ། | ཡང་དག་པའི་བདེན་པ་སྟོན་པ། | ཡེ་ཉིད་ཀྱི་སྟོན་པ། ཐུགས་རྗེའི་སྟོན་པ། སྦྲུལ་བའི་སྟོན་པ། |
བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པ་ལས་དཔེ་དང་དཔེ་ཅན།མཚུངས་ཆོས་བཅས་བགར་བ།
| རིམ་པ། | རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་དང་ནམ་མཁའ། | དཔེ། | དཔེ་ཅན། | མཚུངས་ཆོས། | གསལ་བཤད། |
| 1 | མིག་ཤེས། | ཉི་ཟླ། | ཁུ་བྱུག་གི་མིག་ཤེས། | སྤྱན་དྲུག་པོ་ཀུན་ཀྱང་རྟགས་སེམས་ཉིད་ཚང་བར་འདུས་པ། | དཔེ་དོན་རྟགས་དང་གསུམ་གྱི་ཁུ་བྱུག་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན། བོན་ཉིད་ཀྱི་སྤྱན། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན།རིག་པའི་སྤྱན། ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན། སྤྲུལ་བའི་སྤྱན། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན། |
| 2 | རྣ་ཤེས། | བར་སྣང་གི་འབྲུག་སྒྲ། | ཁུ་བྱུག་གི་རྣ་ཤེས། | རང་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་པོ་སེམས་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་འདིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྒྲ་བཅས་པ་སེམས་ཉིད་དུ་གསལ་ཏེ་ཐོས་པ་དང་མ་ཐོས་པ་གཉིས་མེད་དོ། | ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྙན།སེམས་ཉིད་དུ་གསལ་ཏེ་ཐོས་པ་དང་མ་ཐོས་པ་གཉིས་མེད་དོ།། |
| 3 | སྣ་ཤེས། | མཁའ་ལ་སྒྲ་སྒྲོག | ཁུ་བྱུག་གི་སྣ་ཤེས། | རང་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བོན་ཉིད་བདེ་བ་ཆེན་པོ་འདི་རྟག་ན་སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའང་ནམ་མཁའ་ལ་སེར་བུ་རྒྱུ་བ་ལྟར་རྟོགས་པ། | ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཤངས་རྣམ་པ་དག་པ |
| 4 | ལྕེ་ཤེས། | བར་སྣང་མཁའ་ལ་གློག་འགྱུ། | ཁུ་བྱུག་གི་ལྕེ་ཤེས། | ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱིས་ཤེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྕེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རོ་བཅས་པ་སེམས་ཉིད་དུ་གསལ་ཏེ།མྱོང་བ་དང་མ་མྱོང་བ་གཉིས་སུ་མེད་དོ། | བོན་ཅན་མཚན་མར་སྣང་བའི་རོ་ཐམས་ཅད་བོན་ཉིད་དུ་གསལ་བར་རྟོགས་སོ།། |
| 5 | ལུས་ཤེས། | སྣང་སྲིད་འཇིག་རྟེན། | ཁུ་བྱུག་གི་ལུས་ཤེས། | སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་།རེག་བྱ་བཅས་པ་སེམས་སུ་གསལ་ཏེ།ཚོར་བ་དང་མ་ཚོར་བ་གཉིས་སུ་མེད་དོ། | ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ།ཚོར་དང་མ་ཚོར་གཉིས་སུ་མེད། |
| 6 | ཡིད་ཤེས། | ནམ་མཁའི་མཚན་ཉིད་སྤྲུལ་བའི་ཆ། | ཁུ་བྱུག་གི་ཡིད་ཤེས། | ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བོན་དུ་གསལ་བས།ཡིད་ཀྱིས་ཆོད་དང་མ་ཆོད་གཉིས་མེད་དོ། | ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཤངས་རྣམ་པ་དག་པ། |
| 7 | མུན་སྣང་། | མཁའ་ལ་གཡོ་ཞིང་འཁྲུག་པ།སྣང་ཞིང་འགྲིབ་པ་མེད་ཀྱང་།ནམ་སྲོས་པ་དང་ཉི་མ་ཤར་བ། | ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ། | ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ། | ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཡིད། |
| 8 | ཁྱབ་བདལ། | ནམ་མཁའ། | ཀུན་གཞི་ནམ་མཁའ། | ཤེས་པ་དང་མི་ཤེས་པ།རྟོགས་པ་དང་མརྟོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐའ་ལས་འདས་ཏེ།གཉིས་སུ་མེད་པའི་ངང་ལ་མ་བཅོས་པར་གནས་སོ། | ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ནམ་མཁའི་དཔེ།། |
| 9 | ནམ་མཁའ། | ཁུ་བྱུག་གསུང་། | གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར། | གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་ཐུགས་རྗེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ།ཇམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་དེས་ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་ནས་ཡི་གེ་ཨ་དཀར་པོ་གཅིག་སྤྲུལ།དེ་ལ་ཨཱོ་སྔོ་སྐྱ་ཅིག་ཏུ་སྤྲུལ་ཏེདེ་ལས་གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་ཅིག་ཏུ་སྤྲུལ་ནས།ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་གཤེགས། |
ལེའུ་བཞི་བའི་ནང་དུ་དཔེ་བརྗོད་ཁྱད་ཆོས་ཅན་འདི་འདྲ་འདྲེན་རྒྱུ་ཡོད་དེ། བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་ལྷོ་བྱང་གང་དུ་འཕུར་བའི་དུས་ན།དབང་གི་བྱེའུ་ཁུག་རྟ་གསེར་སྒ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་བྲག་དམར་མཚལ་ཀར་གྱི་ཚང་ནས་ཕྱུང་སྟེ།རྟ་དེ་ལ་ཞོན་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་ཁམས་གསུམ་གཤེགས་ནས་འགྲོ་བ་དང་། ཁམས་གསུམ་ལས་གཅིག་ནི་འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་ཀྱིས་ཐོག་མར་ཐུགས་རྟེན་གྱི་གནས་འདི་རུ་དབང་གི་བྱེའུ་འཕར་མ་མཆུ་རིང་ལ་བཅིབས་ནས་འཁོར་བའི་ས་ལ་འཕྱོ་སྟེ་གནས་ཤིང་།དེ་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཁོ་ན་ཐག་གཅད་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཏེ་གཡུང་དྲུང་གི་སྙིང་བོ་ལ་གཤེགས་པའི་ཤུལ་ཀ་རུ་སེམས་ཀྱི་མི་བོ་ཡིད་ཀྱི་རྟ་ལ་བཅིབས་ནས་འཕྱོ་ཞིང་གནས་ལ།དེ་ནས་བླ་ན་མེད་པ་དང་ཡང་དག་རྫོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།ཨ་དཀར་པོའི་རྟ་ལ་བཅིབས་ནས་གཡུང་དྲུང་གི་ས་བཅུ་ལ་འཕྱོ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན།གཞན《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ཅེས་པའི་དཔེ་ཆ་འདི་ལས་དབང་གི་བྱེའུ་འཕར་མ་མཆུ་རིང་། དབང་གི་བྱེའུ་ཁུག་རྟ་གསེར་སྒ་ཅན། ཤེ་ཐུན་བེར་ཞི། རྩེ་ག་རྩ་འཛིན་སོགས་ཁྱད་མཚར་བའི་འདབ་ཆགས་ཀྱི་མིང་གི་ཐ་སྙད་མང་པོ་ཐོན་ཡོད།མིང་བརྡ་དེ་དག་རེ་རེ་བཞིན་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཐབས་བྲལ་མོད།རེ་འགའ་ཞིག་ཕན་ཚུན་ཁ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བོའི་སྒོ་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཐུབ་སྟེ།གོང་གསལ་གྱི་མིང་བརྡ་དག་ལས་གསལ་བ་བཞིན།བྱ་རིགས་དེའི་མཆུ་ནི་ཤིན་ཏུ་རིང་བོ་ཡོད་པ་མ་ཟད་ཁུག་རྟ་དང་འབྲེལ་བའི་མིང་བརྡ་རེ་འགའ་ཐོན་བཞིན་ཡོད།དེའི་ཕྱིར་བྱ་རིགས་དེའི་མཆུ་རིང་བ་ལས་གཞན་ཁུག་རྟ་དང་ཆ་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པ་གསལ་ལ།ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བཤད་དགོས་པ་རེད་ཅེ་ན། དབང་གི་བྱེའུ་ཁུག་རྟ་གསེར་སྒ་ཅན་ཞེས་པ་ལས“ཁུག་རྟ”ཞེས་པ་ནི་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་ཞོན་པ་ནི་ཁུག་རྟ་ཡིན་སྲིད་ལ། ཁུག་རྟ་ནི་“ཁུ་བྱུག་གི་རྟ”ཞེས་པའི་བསྡུས་མིང་ཡིན་པས་སོ།དེ་བགྲོད་པའི་ཚེ་ན་རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་བཞི་ཡིས་ཞབས་ནས་འདེགས།དུས་བཞི་ལ་རྒྱལ་མོ་ཆེན་པོ་བཞི་ཡིས་མཐའ་ནི་རྟེན།སྤྲུལ་བ་རླུང་བཞིའི་ནི་བསྐྱོད་ཅིང་འདེགས་སོ།ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཞི་ཡིས་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུན་བསྲིངས་པ།སྤྲུལ་བའི་མེ་བཞིས་སྲོད་སྙོམ་པ་སོགས་ཀྱི་ནུས་རྩལ་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།[2]འདིར་བཀོད་པའི་གཞུང་གི་ཚིག་རྐང་བཞི་ལ་འགྲེལ་བ་གསལ་བོ་བྱས་ཡོད་པ་རེའུ་མིག་གི་ལམ་ནས་བཀོད་ན་གཤམ་གསལ་ལྟར་ཡིན།
བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པའི་ལེའུ་བཞི་བ་ལས་མ་ཡིག་དང་མཚུངས་ཆོས།གསལ་བཤད་བཅས་ཀྱི་རེའུ་མིག
| རིམ་པ། | མ་ཡིག | མཚུངས་ཆོས། | གསལ་བཤད། |
| 1 | དངོས་མེད་གསུང་གི་སྙིང་པོ་རྟེན། | དུས་གསུམ་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྙིང་བོ་ཅན་ཡིན་པས།ཅི་ལ་ཡང་མི་རྟེན་ན་ཡང་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་གཤེགས་པའི་དུས་སུ་བརྟེན་དུའང་ཡོད་པར་སྟོན། | དུས་གསུམ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྙིང་པོ་ཅན། |
| 2 | སྤྲུལ་བའི་ཁུ་བྱུག་རྟ་ཞོན་ནས། | ཉི་ཟླ་དང་གཟའ་སྐར་ཐམས་ཅད་ཞོན་ནས།ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་པ་རུ།སྐོར་ཞིང་འགྲོ་ཡང་ཉམ་ང་མེད་པ། | རླུང་རྫི་བ་དུང་ཕྱུར་འཁོར་ལོ་ཅན། |
| 3 | རྟ་གསུམ་འཕར་མ་སྤོས་ནས། | གཅིག་ནི་འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་ཀྱིས་ཐོག་མར་འཐིག་རྟེན་གྱི་གནས་འདི་རུ་དབང་གི་བྱེའུ་འཕར་མ་མཆུ་རིང་ལ་བཅིབས་ནས་འཁོར་བའི་ས་ལ་འཕྱོ་ཞིང་གནས་ཤིང་།གཉིས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཁོ་ན་ཏག་གཅད་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་པའི་ཚུལ་བསྟན་ནས་གཡུང་དྲུང་གི་སྙིང་བོ་ལ་གཤེགས་པའི་ཤུལ་ཀ་རུ་སེམས་ཀྱི་མི་པོ་ཡིད་ཀྱི་རྟ་ལ་བིབས་ནས་འཕྱོ་ཞིང་གནས།གསུམ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་དང་ཡང་དག་རྫོགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར།ཨ་དཀར་པོའི་རྟ་ལ་བཅིབས་ནས་གཡུང་དྲུང་གི་ས་བཅུ་ལ་འཕྱོ་ཞིང་གནས་པ་ཡིན། | དབང་གི་བྱེའུ་འཕར་མ་མཆུ་རིང་། སེམས་ཀྱི་མི་བོ་ཡིད་ཀྱི་རྟ། ཨ་དཀར་པོའི་རྟ། |
| 4 | ཤིང་ལ་བྱ་ཆགས་མཁའ་ལ་བྱ་འཕུར་ལྟར། | གཡུ་ལོ་ལྗོན་ཤིང་ཁ་ལ་བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་བབས་རུང་ཤིང་དེ་ཆགས་ན་བྱ་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུར་གར་མོས་པའི་སར་ལྡིང་ནས་འགྲོ་བ། | གཡུ་ལོ་ལྗོན་ཤིང་། བོན་གྱི་བོན་ཉིད། རང་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་པོ། |
གོང་གི་དབྱེ་ཞིབ་ལས་གསལ་བ་བཞིན།ལེའུ་འདིའི་ནང་དུ་དབང་གི་བྱེའུ་འཕར་མ་མཆུ་རིང་དང་གཡུ་ལོ་ལྗོན་ཤིང་།ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ།རླུང་གི་འཁོར་ལོ་སོགས་མིང་བརྡ་མང་ཙམ་ཐོན་ཡོད་ལ།མིང་བརྡ་དེ་དག་གིས་སཱན་ཞིན་ཏཱེ་ནས་ཐོན་པའི་གནའ་རྫས་དག་ལ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་གིས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་པར་ཕན་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད་དེ་ལ་དོ་སྣང་བྱ་དགོས་པའི་གནད་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་འདུག ད་དུང་རྩེ་དྲུག་ལྷུན་གྱི་སྒང་ཞེས་ཁྱུང་པོ་རྩེ་དྲུག་དགོན་པའི་མིང་དེ་བྲིས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རིན་པོ་ཆེའི་སྡོང་བོ་དགུ། དབང་བྱེའུ་འཕར་མའི་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་ལྟ་བུའི་མིང་བརྡའང་ཐོན་ཡོད་པ་རེད།[3]
ལེའུ་ལྔ་བའི་ནང་དུ་གཙོ་བོ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་སེམས་ཉིད་གཡོ་བའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་བརྗོད་ཡོད་དེ།དེའི་དཔེ་རུ་ནམ་མཁའ་ལ་བྱ་འཕུར་ན་རྗེས་མེད་པ་དེ་ལ་དཔེར་བཞག་སྟེ། ནམ་མཁའ་ལས་སྤྲིན་དང་ཁུ་རླངས་སོགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཅི་བྱུང་རུང་རང་ཞི་རང་བརླག་ངང་མེད་འགྲོ་བས།སེམས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་ལ།སེམས་ཉིད་གཡོ་བ་དང་སྣང་བ་འཁྲུལ་བ་ནི་སྤྲིན་དང་ཁུ་རླངས་གཡོ་བ་དང་འདྲ་བས།སེམས་རང་གི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡེ་ནས་བག་ཆགས་དང་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་སངས་ན།གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་རང་བཞིན་གྱིས་སངས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་མ་ཟད།དོན་དེ་མ་ནོར་བར་གསལ་བ་དེ་ལ་ཐིག་ཞེས་ཟེར་ལ།དེ་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་དུ་བདལ་བ་ནི་ལེ་ཡིན།དེ་བས་བོན་ཉིད་བདེ་བ་ཆེན་པོ་དེ་རང་གི་རང་བཞིན་གྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་སངས་ཏེ་ཡང་དག་པའི་དོན་ཡེ་ནས་རྒྱས་པར་གནས་པ་ནི་རང་བཞིན་ཡེ་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ།།
ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ནང་དུ་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་གྱི་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་བ་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་ནི་དུས་མི་ནོར་བར་སྐད་བསྒྲགས་པས་ཁྱད་ཆོས་རྣམ་པ་དགུ་བརྗོད་དེ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རང་བཞིན་བསྟན་ཡོད་ལ།གཅིག་ནི་རྗེ་བོ་ཁུ་བྱུག་དེ་ལྷོ་བྱང་ཕར་སྤོ་ཚུར་སྤོ་བྱེད་པ་ནི་དུས་ཚོད་འཛིན་པའི་ཆོས་ཉིད་བཤད་པ་ཡིན་ལ།དེ་ནི་བོན་གནམ་བབས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་མི་བསླུ་བ་དེ་བརྗོད་ཡོད།གཉིས་ནི་ཁུ་བྱུག་གིས་སྐད་སྙན་པ་ཐབས་གསུམ་བསྒྲགས་ཏེ།ལུག་རིད་དེ་སྙིང་གོང་ཆུ་སེར་གྱིས་ཁེངས་པ་ཀུན་ཀྱང་མི་ཤི་བར་སོས་ཏེ་འགྲོ་བ་དཔེར་བཞག་ནས།རང་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་བོ་ཀུན་གཞི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་སྐྱེ་འཆི་མི་རྟག་པ་བསྟན་པས།སྐྱེ་ཤི་མེད་པའི་དོན་དེ་མ་ནོར་བར་བསྟན་ཡོད།གསུམ་ནི་བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་གིས་བསྟན་པ་དཔེའི་རྒྱུད་མི་ཆད་པའི་ཕྱིར་བྱེའུ་ཁ་མང་གི་ཚང་དུ་ཤེས་རབ་ལས་སྤྲུལ་བའི་སྒོ་ང་བཞག་པ་དེས་འདུ་འཛི་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་དོན་རྟོགས་ཐུབ་པ་བསྟན་ཡོད།བཞི་བ་ནི་བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་བྱ་བྲན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེ་ཡིན་པས།ཁྲ་གཤེད་གང་གིས་ཀྱང་རྒོལ་ཞིང་འདེབས་པར་མི་འགྱུར་ལ།བྱ་ཐམས་ཅད་དང་འབྱོར་བས།གང་དང་ཡང་མཉམ་པར་མི་འགྱུར་བ་དེས།རང་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་པོ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་ཕུང་བོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་སྐྱོབ་ཅིང་།ཀུན་དང་འབྱོར་བའི་རིག་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་ཡོད།ལྔ་བ་ནི་བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་ལུས་ཆུང་ལ་གཟི་བྱིན་ཆེ་བས་ཁུ་བྱུག་གི་སྒྲ་བསྒྲགས་པ་ན་བྱ་གཞན་ཐམས་ཅད་འཕུར་མི་ནུས་པ་དེས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་སེམས་ཀྱི་རིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་མི་ནོར་བར་བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོའི་ངང་དུ་གནས་པའི་རིག་པ་ཆེན་པོ་བསྟན་ཡོད།དྲུག་པ་ནི་བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་སྲོག་མི་གཅོད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་རིག་པ་ཡིན་སྟེ།དེས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་ཡིས་བུར་གཅེས་པ་བཞིན་བྱམས་པས།བྱམས་པ་ཆེན་པོ་ལྡན་པའི་རིག་པ་བསྟན་ཡོད།བདུན་པ་ནི་བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་ཁྱུ་དང་ཁྱུ།ཚོགས་དང་ཚོགས་བྱས་ཏེ་མི་འཕུར་བར།ནགས་ཚལ་གྱི་གནས་རང་གཅིག་པུ་སྐྱོ་ངལ་མེད་པར་དགའ་བདེ་ལོངས་སུ་སྤྱད་དེ་ཡོད་པས།རང་ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་མི་འགྲོགས་ཤིང་རང་གི་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་གསལ་བར་བསྟན་ཡོད།བརྒྱད་པ་བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་བྱའི་ནང་ནས་བསམ་པ་དག་ཅིང་།བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་བོན་ཉིད་དུ་ཤེས་པས།སྒྲིབ་ཅིང་གཡོག་ཏུ་མེད་པ་བསྟན་ཡོད།དགུ་བ་ནི་གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་གྱི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ།རྒྱུ་སེམས་ཅན་འབྲས་བུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་འབྲས་སུ་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་བསྟན་ཡོད་ལ།ཡང་དག་པར་རིག་པའི་སེམས་དེ་ནི་མི་གཡོ་གཡུང་དྲུང་གི་དབྱིངས་ན།མི་འགྱུར་བའི་གནས་བཅས་ཏེ་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་མ་སྒྲིབ་པར་གསལ་བར་གནས་ཡོད་པ་བསྟན་ཡོད།
བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་འགྲེལ་བ》ཞེས་པ་ལས་བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་གི་དཔེ་དཔེ་ཅན་དང་གསལ་འདེབས་རེའུ་མིག
| རིམ་པ། | མ་ཡིག | དཔེ། | དཔེ་ཅན། | གསལ་འདེབས། |
| 1 | དུས་ཚོད་འཛིན་ཕྱིར་ཡང་ཁུ་བྱུག་སྟེ།།དུས་ལ་མི་ནོར་ཐིག་འདེབས་རིག་པ་ཆེ།། | རྗེ་བོ་ཁུ་བྱུག་དེ་ལྷོ་བྱང་ཕར་སྤོ་ཚུར་སྤོ་བྱེད་པ | བོན་གནམ་བབས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་མི་བསླུ་བ། | |
| 2 | ཤི་ཀ་གཅོད་པའི་ཕྱིར་ཡང་ཁུ་བྱུག་སྟེ།།ཤི་སོས་སྐད་སྒྲོགས་ཐིག་འདེབས་རིག་པ་ཆེ།། | ལུག་རིད་དེ་སྙིང་གོང་ཆུ་སེར་གྱིས་ཁེངས་པ་ཀུན་ཀྱང་མི་ཤི་བར་སོས་པ། | སྐྱེ་ཤི་མེད་པའི་དོན་དེ་མ་ནོར་བ། | རང་ཤེས་རིག་གི་རྒྱལ་པོ་ཀུན་གཞི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱིས། སྐྱེ་ཤི་མེད་པའི་དོན་མ་ནོར་བ་གསལ་བ། |
| 3 | འདུ་འཛི་སྤངས་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཁུ་བྱུག་སྟེ།། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཐིག་འདེབས་རིག་པ་ཆེ།། | ཁུ་བྱུག་གིས་བྱེའུ་ཁ་མང་གི་ཚང་དུ་ཤེས་རབ་ལས་སྤྲུལ་བའི་སྒོ་ང་བཞག | འདུ་འཛི་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ། | |
| 4 | རྗེ་ས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཡང་ཁུ་བྱུག་སྟེ།།ཀུན་ཀྱང་འབྱོར་བའི་ཐིག་གདབ་རིག་པ་ཆེ།། | བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་བྱ་བྲན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེ་ཡིན་པ། | གང་དང་ཡང་མཉམ་པར་མི་འགྱུར་བ། | བྱ་བྲན་ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་པའི་རིག་པ་ཡོད་པ་འདྲ། |
| 5 | གཟི་བརྗིད་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཁུ་བྱུག་སྟེ།། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཐིག་འདེབས་རིག་པ་ཆེ།། |
ས་ཆུང་ལ་གཟི་བྱིན་ཆེ་བ། | ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་མི་ནོར་བར་བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོའི་ངང་དུ་གནས་པའི | |
| 6 | སྲོག་ལ་འཛེམ་པའི་ཕྱིར་ཡང་ཁུ་བྱུག་སྟེ།། གསོད་ལ་མི་དགའ་ཐིག་འདེབས་རིག་པ་ཆེ།། | བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་སྲོག་མི་གཅོད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་རིག་པ་ཡིན། | བྱམས་པ་ཆེན་པོ་ལྡན་པ། | |
| 7 | སྐྱོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡང་ཁུ་བྱུག་སྟེ།།ངང་རིང་དགའ་བདེ་ཐིག་འདེབས་རིག་པ་ཆེ།། | བྱ་རྗེ་ཁུ་བྱུག་ནི་ཁྱུ་དང་ཁྱུ།ཚོགས་དང་ཚོགས་བྱས་ཏེ་མི་འཕུར། | ཉོན་མོངས་པ་གཞན་དང་མི་འགྲོགས་ཤིང་རང་གི་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་གསལ་བ། | གཡུང་དྲུང་གི་ལྷུན་ལ་དགའ་བདེ། |
| 8 | བསམ་པ་དག་པའི་ཕྱིར་ཡང་ཁུ་བྱུག་སྟེ།། བག་ཆགས་མི་རྒྱུ་ཐིག་འདེབས་རིག་པ་ཆེ།། | བསམ་པ་དག་པ། | སྒྲིབ་ཅིང་གཡོག་ཏུ་མེད་པ། | |
| 9 | རྒྱུ་འབྲས་མི་བསླུ་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་ནི།། མི་གཡོ་བོན་གྱི་དབྱིངས་སུ་གནས་བཅས་ནས།། མ་བཅོས་ཐིག་ལེ་གཅིག་གི་ངང་ལ་བཞུགས།། | གཤེན་ལྷ་འོད་དཀར་གྱི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་བཤད་པ། | ཡང་དག་པར་རིག་པའི་སེམས་ཏེ་ནི་མི་གཡོ་གཡུང་དྲུང་གི་དབྱིངས་ན།མི་འགྱུར་བའི་གནས་བཅས་ནས་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་མ་སྒྲིབ་པར་གསལ་བ | མི་གཡོ་བ་གཡུང་དྲུང་གི་དབྱིངས། |
ལེའུ་བརྒྱད་པར་མི་དམིགས་པའི་ཁུ་བྱུག་དགུ་སྟོན་ཏེ།བོན་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་འདིའི་དོན་རྟོགས་ན།མཁའ་ལ་ཉི་མ་ཤར་བ་ལྟར།ངང་ལ་ངག་གིས་གནས་པས་མི་བདེ་བའི་དགྲ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཏེ་དམིགས་སུ་རྡུལ་ཀྱང་མེད་པར་ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་བསྟན་ཡོད་དེ།འདབ་ཆག་གཡུ་བྱ་ཁུ་བྱུག་དེ་གཡུ་ལོ་འབར་བའི་སྡོང་བོ་ལ་བབས་པའམ་ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་བའི་ཚེ།སེམས་ཅན་གཞན་ལྟར་སྐས་ལ་འཛེགས་ཏེ་མི་ འགྲོ་བར།ཐོགས་པ་མེད་པར་ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་ཏེ་འགྲོ་བ་དང་འདྲ་བས།ཐེག་པ་འོག་མས་བཞེད་པ་བཞིན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་རྟོགས་ན་ཐེག་པ་དགུ་ཡང་སྐས་ལ་འཛེགས་ཏེ་འགྲོ་དགོས་ལ།ཐེག་པ་ཆེན་པོས་སེམས་ཉིད་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ལྡན་ན་ཐེག་པ་རིམ་པ་དགུ་སྐས་བཞིན་རེ་རེ་འཛེགས་མི་དགོས་པ་དེ་བསྟན་ཡོད།
ལེའུ་དགུ་བ་རུ་འདབ་ཆགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཁུ་བྱུག་ཏུ་སྤྲུལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་ཅི་ལྟར་གསལ་བའི་དོན་བསྟན་པ།སྣང་བའི་དངོས་པོ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཁུ་བྱུག་གསུམ་ཏུ་སྤྲུལ་ཏེ།ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ཉག་གཅིག་ཏུ་གསལ་བར་བྱས་པས།མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དེ་གསལ་བར་རྟོགས་ནས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་ཡང་།མཐའ་གཉིས་དང་གསུམ་དུ་མེད་པར།མཉམ་པ་ཉིད་ལ་རོ་གཅིག་ཅིང་།འབྲས་བུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་ཚོན་གང་དུ་འུབ་ཆུབ་བ་བསྟན་པ་དང་བཅས་བསྡོམས་པས་ཡན་ལག་དགུ་རུ་དབྱེ་བ་རྫོགས་པའོ།།
གསུམ། ཏུན་ཧོང་དང་རྙིང་མའི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》གི་པར་གཞི།
འབུམ་རམས་པ་མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་དང་མཁས་དབང་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་གཉིས་ནི་དེང་དུས་སུ་གསང་སྔགས་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ལ་ཉམས་ཞིབ་གནངས་མཁན་གཙོ་བོའི་གྲས་གཉིས་ཡིན་མོད།ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》གི་གཞུང་དཔྱད་གཞིར་བཟུང་སྟེ་སུས་ཀྱང་ཉམས་ཞིབ་གནངས་མྱོང་མེད་ལ། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་ལགས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ལྟར་ན།ཏུན་ཧོང་གི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》གི་པར་གཞི་དེ་ད་སྐབས་དབྱིན་ཇིའི་ལོན་ཏོན་དུ་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད་པར་གསུངས།ངེད་ཅག་གིས་དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་དུ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བཞིན་པའི་ཏུན་ཧོང་གི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》གི་མ་ཡིག་ནི་ནམ་མཁའི་ནོར་བུའི་གསུང་འབུམ་དུ་ཕབ་བཤུས་བྱས་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ཡིན།དེ་ལ་གཞུང་དང་རྩ་འགྲེལ་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད་པ་མ་ཟད་ཚིག་རྐང་རིང་ཐུང་དོ་མི་ཉམས་ཤིང་བསྡོམས་པས་ཤོག་ངོས་བཞི་ཙམ་ཡོད།ཤོག་དྲིལ་གྱི་དབུ་རུ་མཚན་བྱང་མེད་མོད་རྩ་འགྲེལ་གྱི་ནང་དུ་མཚན་བྱང་བྲིས་འདུག་པས། དུས་ཕྱིས་སུ་ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཚན་བྱང་དེ་ཉིད་རྒྱུན་འབྱམས་སུ་བེད་སྤྱོད་བྱ་བཞིན་ཡོད། མཚན་བྱང་འདི་ནི་ཚིག་དོན་གཙོ་བོ་གསུམ་ལ་གྲུབ་ཡོད།ཚིག་དོན་དང་པོ་ནི་རིག་པ་ཁུ་བྱུག་ཅེས་བྲིས་ཡོད་དེ། [4] རྩ་ཚིག་ནི་ཚིག་རྐང་རིང་ཐུང་11གི་གྲུབ་པ་དང་།མཇུག་གི་ཚིག་རྐང་དྲུག་ནི་ཚེག་བར་དྲུག་མ་ཅན་ཡིན།རྙིང་མའི་པར་གཞི་ཅན་ནི་གཙོ་བོ་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་པར་བསྐྲུན་བྱས་པའི《རྙིང་རྒྱུད།》པོད་དྲུག་པ་རུ་བསྡུས་པའི《བཀྲ་ཤིས་པའི་དཔལ་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ཅེས་པ་དང་བེེ་རོའི་རྒྱུད་འབུམ་པོ་ཏི་ང་དང་ཇའི་ཚན་པ་རུ་བསྡུས་པའི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་རྩ་གཞུང་》ཞེས་པ་དེ་གཉིས་ཡིན། བེེ་རོའི་རྒྱུད་འབུམ《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་རྩ་གཞུང་》ལ་གཤམ་ནས་བེེ་རོའི་པར་གཞི་ཅན་ཞེས་འབྲི་རྒྱུ་ཡིན།དེར་ཤོག་ངོས་གཅིག་ལས་མེད་ལ་ཚིག་རྐང་ཡང་དོ་མི་སྙོམས་པ་དང་།བེེ་རོའི་པར་གཞིའི་མཚན་བྱང་ལ《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་རྩ་གཞུང་》ཞེས་བྲིས་ཡོད་མོད།དེ་ཏུན་ཧོང་པར་གཞིའི་རྩ་ཚིག་དང་ཕན་ཚུན་གོང་འོག་ཞིབ་བསྡུར་བྱས་ན།དེ་ནི་རྩ་ཚིག་དེའི་འགྲེལ་གྱི་ནང་དུ་བཅུག་སྟེ་གཞུང་འགྲེལ་བྱས་ཡོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རྩོམ་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།[5]《བཀྲ་ཤིས་པའི་དཔལ་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ཅེས་པ་ལ་གཤམ་ནས་རྙིང་རྒྱུད་པར་གཞི་ཅན་ཞེས་འབྲི་རྒྱུ་ཡིན་ལ།པར་གཞི་འདི་ཡང་གོང་མ་བཞིན་ཚིག་རྐང་ཕན་ཚུན་དོ་མི་སྙོམས་ལ།གླེང་གཞི་དང་མདོ་སྡེ་དགོངས་པ།ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་ལས་མེད་པ།མ་ཧཱ་ཡོ་ག་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ།བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་མངོན་དུ་བསྟན་པ།རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་དབྱེ་བ།ཇི་ལྟར་གཏད་པའི་མཇུག་བྱང་བཅས་བསྡོམས་པས་ལེའུ་བདུན་དུ་ཕྱེ་ལ། ཤོག་ངོས19ཡོད་པ་དང་ཡིག་ཚང་གི་སྤྱིའི་སྒྲོམ་གཞི་ནི་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དང་བོད་སྐད་ཕན་ཚུན་སྔ་ཕྱིར་བྲིས་ཤིང་ཁ་བྱང་དང་བསྒྱུར་མཁན་གྱི་མིང་སོགས་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད་པས།བཀའ་འགྱུར་གྱི་བསྒྱུར་ལུགས་ལྟར་བྲིས་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་ལ།དུས་མཚུངས་སུ་འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན་ཞེས་བྲིས་ཏེ་རྩོམ་འབྲིའི་ཁོར་ཡུག་བཞེངས་བསྐྲུན་ནི་ཤིན་ཏུ་གསལ།[6] གཤམ་དུ་ཏུན་ཧོང་པར་གཞིའི་རྩ་ཚིག་ལ་གཞིར་བཟུང་སྟེ་བེེ་རོའི་པར་གཞིའི་གཞུང་ཚིག་ལ་ཁ་གསབ་བྱས་ཏེ་རེའུ་མིག་གི་ལམ་ནས་བཀོད་ན་གཤམ་གསལ་ལྟར་ཡིན།
ཏུན་ཧོང་དང་བེེ་རོའི་པར་གཞིའི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》གཉིས་ཀྱི་ཞིབ་བསྡུར་དང་ཁ་གསབ།
| རིམ་པ། | ཏུན་ཧོང་པར་གཞི་རྩ་ཚིག | བེེ་རོ་པར་གཞི་ཚིག་གིས་ཁ་གསབ། | གོ་བསྡུར་ཁྱད་ཆོས། |
| 1 | སྭསྟི། | རྒྱ་གར་སྐད་དུ། སན་ཏི་དར་པ། བོད་སྐད་དུ། རྫོགས་ཆེན་པོ་ས་གཅིག་པ། སྭ་སྟི། | 1.བེེ་རོ་པར་གཞི་ནི་ཏུན་ཧོང་གི་་དང་བསྡུར་ན་དབུས་རུ་ལེགས་སྦྱར་ཀྱི་སྐད་：སན་ཏི་མ་ཧ་དར་བ།ཞེས་པ་དང་དེའི་བོད་འགྲེལ་ཡོད། 2.ཏུན་ཧོང་པར་གཞི་རུ་རྩ་བ་སྔོན་དང་འགྲེལ་བ་རྗེས་སུ་བྲིས་ཡོད། 3.བེེ་རོ་པར་གཞི་རྩ་བ་ནི་འགྲེལ་བའི་ནང་དུ་བྲིས་ཡོད།བེེ་རོའི་པར་གཞིའི་ནང་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་རིག་པ་ཁུ་བྱུག་ཅེས་བྲིས་འདུག |
| 2 | དཔལ་གྱི་དཔལ། | དཔལ་གྱི་དཔལ | |
| 3 | བཅོམ་ལྡན་འདས། | བཅོམ་ལྡན་འདས། | |
| 4 | ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ། | ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ། | |
| 6 | སྣ་ཚོགས་རང་བཞིན་མྱི་གཉིས་ཀྱང་།། | སྣ་ཚོགས་རང་བཞིན་མྱི་གཉིས་ཀྱང་།། | |
| 7 | ཆ་ཤས་ཉིད་དུ་སྤྲོས་དང་བྲལ།། | ཆ་ཤས་ཉིད་དུ་སྤྲོས་དང་བྲལ།། | |
| 8 | ཇི་བཞིན་པ་ཞེས་མྱི་རྟོག་ཀྱང་།། | ཇི་བཞིན་པ་ཞེས་མྱི་རྟོག་ཀྱང་།། | |
| 9 | རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀུན་ཏུ་བཟང་། | རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀུན་ཏུ་བཟང་། | |
| 10 | ཟིན་པའི་རྩོལ་བའི་ནད་སྤངས་ཏེ།། | ཟིན་པའི་རྩོལ་བའི་ནད་སྤངས་ཏེ།། | |
| 11 | ལྷུན་གྱིས་གནས་པ་བཞག་པ་ཡིན། | ལྷུན་གྱིས་གནས་པ་བཞག་པ་ཡིན། | |
| 12 | བྱང་ཆུབ་སེམས་རིག་པ་ཁུ་བྱུག |
བཞི།མཐའ་དཔྱོད།
རྙིང་མའི་པར་གཞི་ཅན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ནི་བེེ་རོ་ཙ་ནས་བསྒྱུར་པར་གྲགས་པའི་སྔ་འགྱུར་ལྔའི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན།[7]མཁས་དབང་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་མཆོག་གིས་རྙིང་མའི་པར་གཞི་ཅན་དང་ཏུན་ཧོང་གི་པར་གཞི་ཅན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ལས་གཞན་ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ཡིག་ཚང་《སྦས་པའི་རྒུམ་ཆུང་》དང་དེའི་རྩ་འགྲེལ་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་མྱོང་ལ།དེས་དུས་ཡུན་རིང་བོའི་རྫོགས་པ་ཆེན་མོའི་འཕེལ་རིམ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོགས་དཔྱོད་སེལ་ཐབས་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། 《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》དང་《སྦས་པའི་རྒུམ་ཆུང་》གཉིས་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ལྟ་བའི་ཉིང་བཅུད་ཡིན་ཚུལ་གསུངས་ཡོད། གཞན་རྙིང་མའི་པར་གཞི་ཅན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ནི་སེམས་སྡེ་རྩ་བའི་རྒྱུད་ལས《ཀུན་བྱེད་རྒྱལ་པོའི》ལེའུ31པ་ཡིན་པར་བསྟན་ལ།པེ་ཅིན་གྱི་པར་མའི《བཀའ་འགྱུར》ཛའི་སྡེ་ཚན་དུ་བསྡུས་ཡོད།[8]ཆབས་ཅིག་ཏུ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུས་ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་བོད་ཡིག་ཤོག་དྲིལ《སྦས་པའི་རྒུམ་ཆུང》གི་ཁ་བྱང་ལ་འགྲེལ་བ་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ། སྦས་དང་རྒུམ་ཆུང་ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་འདི་གཉིས་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་ཡོད་དེ། སྦས་ནི་གསང་བའི་གནད་ཉེ་བར་བསྡུས་པའི་དོན་ཡིན།རྒུམ་ཆུང་ལ་དགུམ་ཆུང་ཞེས་ཀྱང་བྲིས་ཡོད་མོད།དེ་ནི་འབྲུ་རིགས་ཀྱི་དོན་ཡིན་ཏེ་མདོ་དོན་ནི་གསང་བའི་གནད་ཉེ་བར་བསྡུས་པའི་དཔེ་བྱ་རོག་གིས་འབྲུ་རིགས་ཉུང་ཙམ་ཞིག་རྒུམ་བུར་བཏུས་ཏེ་སླད་ནས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་ཆེད་དུ་སྦས་ནས་བཞག་པ་ལྟར་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་མན་ངག་བང་མཛོད་ལས་རྒྱས་སྤྲོས་བྲལ་བའི་དཔེ་ཉུང་ངུ་ཞིག་ཡོད་པ་བསྟན་པ་དེ་ཡིན་ཞེས་ཁོང་གི་གསུང་འབུམ་དུ་གསལ།[9] འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་གོ་བ་ལེན་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྐོར་ལ་ལུངས་འདྲེན་བྱས་མེད།གལ་ཏེ་ཁོང་གི་ལྟ་བ་ནང་བཞིན་གོ་བ་བླངས་ན་ང་ཚོས་ད་དུང་འགྲེལ་བ་གཞན་པའི་རྒྱབ་རྟེན་རྙེད་སྲིད་དམ།དེ་བས་ང་ཚོས་རྒུམ་དང་དགུམ་ནི་འབྲུ་རིགས་ཀྱི་དོན་དུ་གོ་ན། ཆུང་ཞེས་པའི་ཡང་སྙིང་ཅི་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན།ངེད་ཅག་གི་བསམ་པར་འདི་ནི་བོན་གྱི《སེམས་སྨད་སྡེ་དགུ》ལས《གསེར་གྱི་ལུང་ནོན་ཆེ་ཆུང》གཉིས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པར་འདོད་པས།གཤམ་དུ་རང་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་དེའི་སྐོར་གྱི་ཉམས་ཞིབ་ཅིག་བྱའོ།།བོན་གྱི་ཡིག་ཚང་《གསེར་གྱི་ལུང་ནོན》ལ་ལུང་ནོན་ཆེ་བ་དང་ལུང་ནོན་ཆུང་བ་གཉིས་ཡོད་ལ།[10]《གསེར་གྱི་ལུང་ནོན》ལས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ལ་གསེར་གྱི་རུས་སྦལ་མཐོང་བར་དཀའ་བའི་ཏན་ཏྲ་ལས།བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་སྦ་ཐབས་སྟོན་ཏེ།དཔེར་ན་གསེར་གྱི་རུལ་སྦལ་ཞེས་བྱ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གཏིང་ན་བསྐུམས་ནས་འདུག་པ་དེ།བསྐལ་བ་གཅིག་གི་རིང་སུས་ཀྱང་མཐོང་མི་ཐུབ་པ་དང་འདྲ་སྟེ།ཀུན་གཞི་མ་གཡོས་པའི་ཀློང་བདེ་བ་རྒྱ་མཚོ་འདྲ་བ་འདིའི་དབྱིངས་ན།བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གསེར་རྡོ་བོར་བའམ་རུས་སྦལ་སྐུམ་པ་བཞིན་གནས་པས།རང་གསང་ཐབས་ཀྱིས་ཆོད་པས་སྦ་མི་དགོས་ནའང་།ཉོན་མོངས་བ་ཅན་གྱི་ཡིད་བསླུ་སྲིད་པས།སྦ་ཐབས་ལ་འཇིག་རྟེན་དུ་སྦ་བ་གསུམ་སྟེ་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྦ་ཐབས་ཡོད་ལ།ལུས་སྦ་བ་ནི་གནས་དབེན་གནས་བཙལ་ཡང་ལུས་སུས་ཀྱང་མི་མཐོང་བར་སྒོམ་པ།ངག་སྒོམ་པ་ནི་སོ་སོ་ལ་ཁ་མ་ཕྲད་ཅིང་མི་ཚིག་ལ་མི་ཡེངས་པར་སྒོམ་པ།ཡིད་སྦ་བ་ནི་ཀུན་གཞི་ལ་དབང་བོ་ཁ་ནང་དུ་བསྟན་ལ་སྒོམ་པའོ།གཞན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པར་སྦ་བ་ནི་དགུ་སྟེ།གསལ་ལ་མ་སྒྲིབ་པའི་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ་དང་རེ་དོག་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ།མ་འགག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ།ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ།དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ།གདོད་ནས་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ།ཅིར་ཡང་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ།རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ།མ་བཅོས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྦས་པ་བཅས་བསྡོམས་པས་སྦས་ཐབས་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པ་དང་དེས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་ཀྱིས་བསླུ་རུ་ཡེ་ནས་མེད་པར་བསྟན་ཡོད།གཞན《གསེར་གྱི་ལུང་ནོན》ལས་བསྟན་པའི་སྦས་ཀྱི་དོན་ནི་ཤིན་ཏུ་གསལ་བས་སྨྲ་མི་དགོས་སོ། བོན་གྱི《སེམས་སྨད་སྡེ་དགུའི》སྐོར་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ།《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ནི་བོན་གྱི《སེམས་སྨད་སྡེ་དགུའི》གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་ལ།《སེམས་སྨད་སྡེ་དགུ》ནི《བྱང་སེམས་གབ་པ་དགུ་སྐོར》གྱི་འགྲེལ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན།《བྱང་སེམས་གབ་པ་དགུ་སྐོར》ལས་གབ་པ་དགུ་དང་《སྦས་པའི་རྒུམ་ཆུང་》ལས་རྒུམ་ཆུང་ལ་གོ་བ་ཅི་ལྟར་ལེན་དགོས་སམ་ཟེར་ན།གཅིག་ནི་མཁས་དབང་ནམ་མཁའི་ནོར་བུ་མཆོག་གི་འདོད་ཚུལ་བཞིན་འབྲུ་རིགས་ལ་གོ་བར་སྲིད་དེ།གཅིག་ནས་བོད་ཀྱི་དམངས་ཁྲོད་དུ་རྒུམ་བུ་འཐུ་བའི་མཆུ་རིང་མ་ཟེར་བའི་གཏམ་དཔེ་ཞིག་ཡོད་ལ།ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བོན་གྱི《རིག་པའི་ཁུ་བྱུག》ལས་དབང་གི་བྱེའུ་འཕར་མ་མཆུ་རིང་ཞེས་རིགས་མི་འདྲ་བའི་བྱ་རིགས་ཀྱི་མིང་ཐེངས་བཞི་ཙམ་ལ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད།བྱེའུ་དང་མཆུ་རིང་སོགས་ཀྱི་མིང་བརྡ་ཡང་མཐོང་ཐུབ་པས་སོ།།[11]གཉིས་ནི་སྒོམ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྲིད་ལ།རྒྱུ་མཚན་ནི་ཡིག་ཚང་འདི་དག་ནི་སྒོམ་གྱི་གཞུང་ལུགས་དང་ལག་ལེན་གྱི་སྐོར་ཡིན་ལ།ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བལྟས་ན་ཉམས་རྟོག་གཉིས་ནི་གསང་སྔགས་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པས།《གསེར་གྱི་ལུང་ནོན》ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྫོགས་ཆེན་གྱི་གཞུང་གཞན་དག་དང་འདྲ་བར་གསང་བ་བྱ་དགོས་ལ།ས་ཆ་ལ་ལར་གསང་བ་བྱ་ཐབས་དང་སྐད་རིགས་མང་པོ་སྤྱད་དེ་གསང་བ་བྱས་ཡོད་པས་གསང་རྒྱ་བྱ་དགོས་པའི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་ཤེས་ཐུབ།དེའི་ཕྱིར་ཡུན་རིང་བོར་སྙན་ནས་སྙན་དུ་རྒྱུད་དེ་དར་ལ་རྗེས་སུ་རིམ་བཞིན་ཡི་གེར་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན།གཞུང་དེ་དག་གི་རྩོམ་གཤིས་ལས་ཚིག་ཉུང་དོན་འདུས་ལ་སྙན་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པར་གསལ་བ་མ་ཟད་རྒུམ་དང་རྒུན།དགུམ།དགུ་སྒོམ་སོགས་ཀྱི་མང་གཞིའི་ཡི་གེ་གཅིག་ཡིན་ལ་སྒྲ་གཟུགས་དོན་གསུམ་གང་གི་ཐད་ནས་ཀྱང་ཅུང་ཆ་འདྲ་བའི་ཡི་གེ་ཡིན་པ་རེད།གལ་སྲིད་དགུ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ན།གོང་དུ་བཤད་ཟིན་པའི་གབ་པ་དགུ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྲིད་ལ།དེ་ལྟར་ན་སྦས་པ་དགུ་ཆུང་ཞེས་བྲི་དགོས་པར་འདུག གལ་ཏེ་སྒོམ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ན་སྒོམ་ཆེ་དང་སྒོམ་ཆུང་གི་ཉམས་ལེན་མན་ངག་ལ་གོ་བ་ཡིན།[12] གསུམ་ནི་བསྐུམས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྲིད།ཕྱོགས་གཅིག་ནས་གསེར་གྱི་རུས་སྦལ་ལས་རུས་སྦལ་བསྐུམས་པ་ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་དང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན།བསྐུམས་དང་རྒུམ་གྱི་མང་གཞི་ཡི་གེ་ནི་སྡེ་བ་གཅིག་ཡིན་ལ།སྔ་རབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་ཡིག་ཚངས་ལས་ཀ་དང་ག་གཉིས་ཕན་ཚུན་བརྗེ་ནས་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་རེད།[13]བཞི་ནི་འཕྲུལ་ཡིག་རྒུམ་ཆུང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྲིད་དེ།སྤྱི་ལོ་2018ལོའི་ཟླ་8པའི་ཚེས་8ནས་10ཉིན་བར།སྟེང་ཆེན་རྫོང་ཁྱུང་གི་རིག་གནས་བགྲོ་གླེང་སྐབས་གཉིས་པར་གདན་ཞུས་བྱས་པ་ལྟར་རྩོམ་པ་པོ་ཁྱུང་པོ་རུ་དཔྱད་གླེང་ཚོགས་འདུར་ཞུགས་ལ།སྐབས་དེར་དེ་རུ་འགྲེམ་སྟོན་བྱས་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཡིག་གཟུགས་སོགས་བསྡོམས་པས་བརྩམས་ཆོ270ལྷག་ཡོད་པའི་གྲས་སུ་འཕྲུལ་ཡིག་རྒུམ་ཆུང་ཞེས་པ་ཞིག་མཐོང་བྱུང་བས་དགའ་སྤྲོ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་མོད།འོན་ཀྱང་དེའི་སྐོར་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞུ་ས་མ་རྙེད་པས། རྩོམ་པ་པོས་གཙོ་སྒྲུབ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མཆོག་མཆན་བརྒྱུད་དེ་འཕྲུལ་ཡིག་རྒུམ་ཆུང་དེ་ཉིད་པར་བརྒྱབ་སྟེ་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད་པས་འདིར་ཆེད་དུ་གཙོ་སྒྲུབ་པར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུའོ།།
[1] རྒྱ་སྟོན་ཡེ་ཤེས་རིན་ཆེན་གྱི་《རྒྱལ་གཤེན་རིག་མཛོད》[C]（ དེབ4ཡོད།）སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་2016ལོར་པར་གཞི་1པོའི་པར་ཐེངས་1པོ།p63
[2]ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས།《སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔའི་ཡང་བཅུད》[C]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་2014ལོའི་པར་པར་གཞི་1པོའི་དེབ་46པ།p107-p109
[3]《སྲིད་པའི་ལས་ཀྱི་གཏིང་ཟློག་གི་རྩ་རྒྱུད་ཀུན་གསལ་ཉི་ཟེར་སྒྲོན་མ》ལས་p113、 p115、p171 “བསྭོོ་དཔག་བསམ་ཤིང་གི་རྩེ་མོ་ན།།ཕོ་ལྷ་དུང་ཁྱུང་དཀར་པོ་བདར།།ལྷ་ཤིང་ལོ་བཟང་རྩེ་མོ་ན།།མ་ལྷ་ཁུ་བྱུག་གསུང་སྙན་བདར།།བྲག་དམར་ཟངས་ཡག་ཕོ་བྲང་ན།།སྲོག་ལྷ་ལྕགས་ཀྱི་བྱ་ཁྲ་བདར།།” སྐྱང་སྤྲུལ་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི《ཡེ་སྲིད་འཕྲུལ་གྱི་ཇུ་ཐིག་ཞང་ཞུང་བོན་གྱི་མོ་ཡིག་ལག་ལེན་ཉེར་མཁོ་བཞུགས་སོ།།》[M]སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་།2017ལོའི་ཟླ་8པར་པར་གཞི་1པོ། p78
[4] རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་ནི་དཔེ། རིག་བྱེད་སྣང་བའི་རྒྱན་ནི་དོན། རྡོ་རྗེ་ཚིག་དྲུག་ནི་གྲངས།།《ཆོས་རྒྱལ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུའི་གསུང་འབུམ།》[C]（ པོད་དང་པོ།）མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་།2015 .12. p59-p62
[5] རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་རྩ་གཞུང་།《ཆོས་རྒྱལ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུའི་གསུང་འབུམ།》[C]（ པོད་དང་པོ།）མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་།2015 .12. p75
[6] བཀྲ་ཤིས་པའི་དཔལ་རིག་པའི་ཁུ་བྱུག《རྙིང་རྒྱུད།》 [C]（ པོད་དྲུག་པ།）ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་།2015.8.p134-p206
[7]《མདའ་དང་འཕང་།》[C]（ སྟོད་ཆ།）བདེ་ཁང་བསོད་ནམས་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་དབྱིན་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར།ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 2007.9. p223
[8]《སྦས་པའི་རྒུམ་ཆུང་གི་རྩ་བ》རྩོམ་པ་པོ་མི་གསལ།《སྦས་པའི་རྒུམ་ཆུང་གི་འགྲེལ་བ》སངས་རྒྱས་སྦས་པའི་བརྩམས།། ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལས་གནུབས་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས（ 832-942）ཀྱིས《བསམ་གཏན་མིག་སྒྲོན》ཁྲོད་《སྦས་པའི་རྒུམ་ཆུང》ལུངས་འདྲེན་ཐེངས་4ལ་བྱས་འདུགགསལ་བོར་《ཆོས་རྒྱལ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུའི་གསུང་འབུམ།》 [C]（ པོད་དང་པོ།）མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 2015 .12. p84、p107
[9]《ཆོས་རྒྱལ་ནམ་མཁའི་ནོར་བུའི་གསུང་འབུམ།》 [C]（ པོད་དང་པོ།）མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 2015 .12. p146
[10]ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས།《སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔའི་ཡང་བཅུད》 [C] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་2014ལོའི་པར་པར་གཞི་1པོའི་དེབ་46པ།p1-p63
[11]ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས།《སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔའི་ཡང་བཅུད》[C] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་2014ལོའི་པར་པར་གཞི་1པོའི་དེབ་46པ།p108ལས། དབང་གི་བྱེའུ་འཕར་མ་མཆུ་རིང་། དབང་གི་བྱེའུ་ཁུག་རྟ་གསེར་སྒ་ཅན། ཤེ་ཐུན་བེར་ཞི། རྩེ་ག་རྩ་འཛིན།
[12]ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས།《སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔའི་ཡང་བཅུད》[C] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་2014ལོའི་པར་པར་གཞི་1པོའི་དེབ་46པ།p5་ལས།འཇིག་རྟེན་ཏུ་གསང་བ་དྲུག་དང་། དོན་དམ་པའི་གསང་བ་གསུམ་སྟེ་དགུ རྒྱ་ནམ་པ་ལྡོང་གི་སྐད་ན།ཨུ་ཡ། ཞང་ཞུང་སྨར་གྱི་སྐད་དུ།ཨུ་ཡ་ཨག་ཐམ། སྤུ་རྒྱལ་བོན་གྱི་སྐད་དུ། གསང་ངོ་ཁ་ཐམ།
[13]ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས།《སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔའི་ཡང་བཅུད》[C] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་2014ལོའི་པར་པར་གཞི་1པོའི་དེབ་46པ།p26
[摘要]密宗大圆满藏文文献《智慧杜鹃》有三种版本，分别为苯教版、敦煌版、宁玛版。苯教版又有《智慧杜鹃》、《<智慧杜鹃>内容提纲》、《<智慧杜鹃>阐释》三种，共计71页。其中的《智慧杜鹃》原文格律诗共计263句。敦煌版由正文和释文两大部分构成，共计4页。其中的原文句型长短不均共计11句。宁玛版又有毗卢版、密续版两种，共计20页。苯教版讲稿成熟且自成系统，主题为自识元智王菩提心智慧杜鹃。通过原文对比发现，敦煌版与毗卢版最大的不同在于毗卢版原文末尾直接提到了菩提心智慧杜鹃。
[关键词]密宗大圆满 菩提心 智慧杜鹃
2019ལོའི<<ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རིག་ཞུང་དུས་དེབ་>>འདོན་ཐེངས་གསུམ་པའི་སྟེང་བཀོད།