འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་བཞེད་ཚུལ་སྐོར་ལ་བསྐྱར་ཞིབ།

                                                          

 [གནད་བསྡུས] རྩོམ་འདིར«ཐེག་རིམ་རྩ་བ»ལས། “ཀ་དག་ལྷུན་གྲུབ་དངོས་མི་བདེན། །ཐ་སྙད་དེར་བཏགས་མི་འགལ་ཙམ། །”ཞེས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བླ་མེད་ཐེག་པའི་གཞུང་ནས་བསྟན་པའི་གཞི་དེ་ཉིད་ཀ་དག་གམ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་བཞེད་པ་མི་འདྲ་བ་དང་། དེ་འབྲེལ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་དེ་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་མཁས་དང་གྲུབ་པའི་སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ལུང་དང་རིགས་པ་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་དགག་སྒྲུབ་གང་ཟབ་གནང་སའི་དཀའ་གནད་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ལ།   དེ་ལྟ་བུའི་ཀ་དག་དང་ལྷུན་གྲུབ་བཞེད་པའི་ལུགས་གཉིས་དང་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་ལའང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ནི།  ཀ་དག་ལྟར་ན་འཁོར་བ་ཐོག་ཡོད་དང་། ལྷུན་གྲུབ་ལྟར་ན་ཐོག་མེད་དུ་བཞེད་པ་ཡང་བྱུང་ཞིང་། བོན་བསྟན་ཕྱི་དར་གྱི་འགོ་ཙམ་ནས་བཟུང་། སྔོན་མའི་ཕྱོགས་སྔར་གྱུར་པའི་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲེང་བ་ཡིན་མིན་གང་ལྟར་ཡང་། བྲུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས་གཞི་ཀ་དག་དང་། ཞུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་བཞེད་ཅིང་དེ་བཞིན་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་དེ་མཁས་པ་སོ་སོའི་ལྗགས་རྩོམ་ཁག་ཏུ་དངོས་ཤུགས་ཅི་རིགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ལྟོས་བཅས་ཀྱི་གླེང་གྲངས་མང་ཤོས་དང་།  དགག་བཞག་འཁྲུག་ཤོས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་ལྟར།  དེ་དག་ནང་གསེས་མཁས་པ་སོ་སོའི་བཞེད་མཚམས་གང་ཡིན་གཞུང་ཚིག་ཕལ་ཆེར་བཀོད་དེ། དེ་དག་ལ་སྐབས་ཀྱི་བཞེད་པ་མངོན་གསལ་ཅན་གང་ཡིན་གསལ་བཤད་དང་འབྲེལ།  མཇུག་ཏུ་གལ་ཆེའི་གནད་དོན་འགའ་ཞིག་ལ་དབྱེ་ཞིབ་གསེད་བཀྲོལ་གང་ཐུབ་བྱས་ཡོད།

[གནད་ཚིག]   བྲུ་ཆེན་པོ། ཞུ་ཆེན་པོ། གཞི་ཀ་དག  གཞི་ལྷུན་གྲུབ།  འཁོར་བའི་ཐོག་མ།  སེམས་ཉིད།  མ་རིག་པ།                          

གཅིག  གླེང་གཞི།

   ད་ལན་འདིར་བཤད་གཞིར་བཟུང་བ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་མིག་སྔར་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆར་འཁོད་པ་ཁག་ལ་གཞིགས་ན་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་མཁས་དང་གྲུབ་པའི་སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ལུང་དང་རིགས་པ་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་དགག་སྒྲུབ་གང་ཟབ་གནང་སའི་དཀའ་གནད་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ལ།  དེ་ཡང་ཐོག་མར་བླ་མེད་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་ལས་དང་པོ་གཞི་གཏན་ལ་འབེབ་སྐབས་སུ་ཀ་དག་དང་ལྷུན་གྲུབ་ཅེས་བཞེད་ཕྱོགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་སུ་བྱུང་བ་དང་། དེ་གཉིས་ཀྱང་དོན་ལ་མི་འཐད་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཡོད་པ་ནི།  «ཐེག་རིམ་རྩ་བ»ལས། “ཀ་དག་ལྷུན་གྲུབ་དངོས་མི་བདེན། །ཐ་སྙད་དེར་བཏགས་མི་འགལ་ཙམ། །”ཞེས་པའི་སྡོམ་ཚིག་དེ་བྱུང་ཡོད། དེ་ལྟ་བུའི་ལུགས་གཉིས་ལས་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་ལའང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ནི།  ཀ་དག་ལྟར་ན་འཁོར་བ་ཐོག་ཡོད་དང་། ལྷུན་གྲུབ་ལྟར་ན་ཐོག་མེད་ཡིན་པར་གཤམ་དུ་འཆད་འགྱུར་རྣམས་སུ་ཤེས།  དེ་འབྲེལ་བོན་བསྟན་ཕྱི་དར་གྱི་འགོ་ཙམ་ནས་བཟུང་། སྔོན་མའི་ཕྱོགས་སྔར་གྱུར་པའི་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲེང་མིན་གང་ལྟར་ཡང་། གཞི་ཉིད་ཀ་དག་གམ་ལྷུན་གྲུབ་དང་དེ་བཞིན་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་དེ། མཁས་པ་སོ་སོའི་ལྗགས་རྩོམ་ཁག་ཏུ་དངོས་ཤུགས་ཅི་རིགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ལྟོས་བཅས་ཀྱི་གླེང་གྲངས་མང་ཤོས་དང་།  དགག་བཞག་འཁྲུག་ཤོས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།  དེ་ཡང་ཐོག་མའི་བཞེད་ཕྱོགས་མི་འདྲ་བ་ནི་བྲུ་ཆེན་པོ་དང་ཞུ་ཆེན་པོ་གཉིས་ནས་དབུ་ཚུགས་པ་སྟེ།  གཡོར་པོ་མེ་དཔལ་གྱིས་མཛད་པའི། «ངོ་སྤྲོད་རིན་ཆེན་གསལ་འདེབས»ལས། “ཁ་ཅིག་གཞའ་དཀའ༼གཞི་ཀ་དག༽འཁོར་བ་ཐོག་ཡོད་བཞེད་ལ།  ཁ་ཅིག་གཞིའ་ལྷུན་གྲུབ་དང་འཁོར་བ་ཐོག་མེད་དུ་བཞེད་ལ། ཁ་ཅིག་གཞིའ་བར་དོ་ཆེན་པོ་ལ་འབྱུང་བར་བཞེད་དོ། །དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་བྱ་ཁྱུང་ཞོན་ནས་བྱ་ཁྱུང་འཚོལ་བ་དང་འདྲ་སྟེ།    ཉེ་འདོད་རིང་སྐོར་དུ་སོང་ནས། གཞིའ་ཅར་ཕོག་དུ་ངོས་མ་ཟིན་པར་གདའོ། །”ཞེས་དང་།  བྲུ་རྒྱལ་བས་མཛད་པའི«ཨ་ཁྲིད་རྒྱབ་སྐྱོར»ལས། “བྲུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས། གཞི་ཀ་དག་ཆེན་པོ། དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་བློ་བུར་དུ་བྱུང་བས་ལམ་ལ་འཁྲུལ།  འཁོར་བའི་དོན་གོ་ཉོན་མོངས་མ་རིག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་བྱེད་པས།  དེས་ན་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་གསུངས།  ཡང་ཞུ་ཆེན་པོའི་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས། ཞེས་དང་།  གཞི་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ། ཐམས་ཅད་དེའི་ངང་ལ་གདོད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ། འཁྲུལ་ཡང་གཞི་ཐོག་ནས་འཁྲུལ།  མ་རིག་པ་ལ་ཐུག་མེད། རིག་པ་ལ་ཡང་མཐའ་མ་གྲུབ་པས།  འཁོར་བ་ཐོག་མེད་ཡིན་གསུངས་ཀྱང་།”  ཞེས་པས་མཚོན་ཐུབ།  དེ་ནས་རིམ་བྱུང་གི་མཁས་པ་རྣམས་རང་རང་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལུགས་དེ་གཉིས་གང་རུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པའམ།  ཡང་ན་རྨང་གཞི་དེ་དག་གི་ཐོག་ནས་རིམ་པས་ཞིབ་དཔྱད་ཀྱིས་ཡར་རྒྱས་ཀྱང་གང་འཚམས་སོང་ཡོད་པ་གཤམ་དུ་འཆད་འགྱུར་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་ཐུབ།  ལྷག་པར་མཁས་པ་དཔལ་ཆེན་པོ་མཁས་པའི་གྲགས་པ་ཆེར་རྒྱས་བཞིན་པའི་སྒང་དེར།  བོན་གྱི་གདན་ས་ཆེ་ཁག་ལ་ཕེབས་ཤིང་ཁྱད་པར་དབེན་ས་ཁའི་རྩོར་གྲྭར་དགག་སྒྲུབ་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་རྩོད་སྒྲུབ་ཇི་ལྟར་མཛད་པ་ཡང་།  «ཞང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ལྷ་རྒྱུད་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»ལས།   “དེ་ནས་ཁོང་གཡས་རུ་དབེན་ས་ཁར་བྱོན་ནས་བྲུ་རྗེ་གཡུང་དྲུང་བླ་མ་དང་མཇལ་གསང་ཕུར་གྱི་དབང་ལུང་ཞུས།  ཨན་ཙ་ཁའི་གྲྭ་སློབ་རྣམས་དང་རྩོད་སྒྲུབ་མཛད། དམ་བཅའི་སྐབས་བརྒལ་རྟགས་བཞག་ནས་རྩོད་སྐབས་ཁོང་གིས་མཁན་པོ་ཀླད་ཁ་བར་འཁོར་གསུམ་མངོན་འགལ་གྱི་བརྡ་སྤྲོད་རྔ་བོ་ཆེ་ཐེང་མང་བརྡུང་སྐབས། བླ་མས་དེ་ལྟར་མ་བྱེད་གསུང་ཀྱང་མངོན་འགལ་གྱི་བརྡ་ཅི་བཞིན་སྤྲད་པས།   བླ་མའི་ཐུགས་དམ་དང་ཅུང་འགལ་སྐྱོན་ལྷག་སྟེ་སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་ཀླུ་ནད་བཞེས་དགོས་བྱུང་བ་ཡང་གྲགས།”ཞེས་དང་། «རྨེའུ་མཁས་པ་དཔལ་ཆེན་གྱི་རྣམ་ཐར་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ»ལས། ཁོང་སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་སྙུན་གཞི་ལྕི་མོ་བྱུང་སྐབས་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ཡིན་ཞུས་དུས་ཁོང་གིས། “འཕྲལ་རྐྱེན་ལ་གཡས་རུ་བྲུ་ན་རེ་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་ཅེས་པ་ལ།  བདག་གིས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དང་།  ཐོག་ཡོད་འགལ་བ་མང་པོ་བྱས་པས།  བྲུ་བླ་མ་ཡིན་པས་མ་མཉེས་པར།  རྨེའུ་དམ་ཉམས་ཟེར་ནས་དམོད་མོ་ངན་པ་བྱས་པ་ཡིན་གསུངས། ད་འདི་ལ་ཐབས་ཅི་བདོག་ཞུས་པས། ཐབས་གང་ཡང་མེད། ཚེ་སྔ་མ་ལ་པཎྚི་མང་པོའི་ལུས་བླངས་པས། དེ་ཡི་བག་ཆགས་འདི་ལ་སྨིན་པ་ཡིན་པས། སྡུག་བསྔལ་མཇུག་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིན་གསུངས།”  ཞེས་གསལ་བ་འདི་དག་གིས་སྐབས་དེའི་གྲྭ་ས་ཁག་ཏུ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་བཞེད་ཕྱོགས་ཅི་ཡོད་དང་།  དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྲུ་རྗེས་ཀྱང་མཐར་རྨེའུ་དམ་ཉམས་ཞེས་པའི་ཐ་ཚིག་གིས་རྩོད་པའི་མཇུག་གྲུབ་པར་མཛད་པ་ལྟར་སྣང་མོད། དེའི་རྗེས་སུ«དཔལ་ཆེན་གྱི་ཁམས་འགྲེལ»ལས། “འདིར་འཁྲུལ་པའི་རྩ་བ་གཉིས་པོ་དེ་ལས་ཀྱང་ཐོག་མ་མེད་པ་དེ་འཐད་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ།  ཞེས་པ་ནས། དེས་ན་འཁྲུལ་པ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོས་པ་མང་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ཡིན་ནོ། །”ཞེས་གསལ་བའི། “ཐོས་པ་མང་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ཡིན”ཞེས་པའི་ཚིག་དེས་སྐབས་དོན་ལ་བསྡོམས་རྒྱབ་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། དེ་ལྟར་ཕྱིས་སུ་ཡང་གཞི་རྩའི་དཔལ་ཆེན་གྱི་བཞེད་པ་ལ་འགྱུར་བ་བྱུང་མེད། དེ་བཞིན་བྲུ་ཡི་བཞེད་ཕྱོགས་ལའང་། འགྲོ་མགོན་གྱི«གལ་མདོ་དྲི་མེད་གསལ་སྒྲོན»ལས། “གཉིས་པ་རང་ལུགས་ལ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ལ་འཁོར་བའི་དོན་གོ་དེ་གང་ལ་བྱེད་ཀྱིས་ཤེས་ལ།   དེའང་གཞིའམ་སེམས་ཉིད་ལ་བྱེད་ན་ཐོག་མ་མེད་ལ།  འཁྲུལ་པ་མ་རིག་པ་ལ་བྱེད་ན་ཡོད་པ་སྟེ།” ཞེས་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་དེ་ངོས་འཛིན་ས་གཉིས་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་གསུངས་ཤིང་། གང་ལྟར་མ་རིག་པ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པར་བསྒྲུབས་ཤིང་བྲུའི་བཞེད་པ་ལའང་འགྱུར་བ་མ་བྱུང་། མདོར་ན་སྐབས་དེའི་ཡས་མས་ནས་གནད་དོན་དེའི་སྐོར་ལ་རིམ་པས་མཁས་པ་སོ་སོའི་ལུང་རིགས་ཀྱི་མཚོན་ཁ་བརྡར་ས་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ཅིང་། རགས་ཞིབ་ཙམ་ལས་ཡིག་ཆ་ཕལ་མོ་ཆེར་དེའི་སྐོར་འཁོད་པ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་དེ་རིགས་ལས་འཕྲོས་པ་ཡིན་ཚོད་སྣང་། དེས་ན་མཁས་པ་སོ་སོའི་བཞེད་ཕྱོགས་དང་དེ་དག་ལ་དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་རོལ་རྩེད་གང་མང་ཞིག་བརྩེས་པའི་མཐར་མཇུག་ཏུ་གྲུབ་དོན་གང་ཞིག་ལ་བབ་ཡོད་པའི་སྐོར་རང་གཞན་སུས་ཀྱང་ལྟ་བདེའི་ཆེད་དུ་ཡིག་ཚོགས་ལ་མ་འཛེམ་པར་དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་བཀོད་འདོད་བྱུང་བ་ལྟར་རིམ་པས་གླེང་བར་བྱའོ། །

      དེ་ཡང་གོང་གསལ«ཐེག་རིམ་རྩ་བ»ལས། “ཀ་དག་ལྷུན་གྲུབ་དངོས་མི་བདེན། །ཐ་སྙད་དེར་བཏགས་མི་འགལ་ཙམ། །”ཞེས་པའི་དངོས་བསྟན་གཞི་ཀ་དག་དང་ལྷུན་གྲུབ་འདོད་པའི་ཕྱོགས་དང་དེ་ལྟར་རང་ལུགས་སུ་མི་འཐད་པའི་ཚུལ་གསལ་ཞིང་།  དེའི་སྐོར་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་བཞེད་ཕྱོགས་ཁག་ལའང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྟབས།  འདིར«ཐེག་འགྲེལ་མེ་ལོང་དགུ་སྐོར»དུ་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་ནི།   “དེ་ལ་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་ནི།  རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ།  ཀ་དག་དང་། ལྷུན་གྲུབ་དང་། ཇི་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །དེ་ལ་ཀ་དག་དང་ལྷུན་གྲུབ་ནི་གཞི་ཡིན་པ་ཙམ་དུ་མི་འགལ་ཏེ།  གྲུབ་མཐའ་དངོས་སུ་འདོད་ན་ནི།  དེ་མི་བདེན་པའོ། །གྲུབ་མཐར་ཀྱང་ཐ་སྙད་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་མི་འགེགས་ཏེ། དངོས་སུ་བདེན་པར་འདོད་ན་ནི་དེ་འཁྲུལ་པས་འགེགས་སོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ཀ་དག་ཏུ་འདོད་པའི་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི།  ཀ་དག་ཏུ་འདོད་པའི་ལུགས་ཀྱིས།  འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བོན་ཐམས་ཅད།  ཡེ་ཤེས་རང་གསལ་བར་འདོད་དེ།  ཡེ་ཤེས་རང་གསལ་གྱི་སྙིང་པོ་དེ་ལས་མ་གཏོགས་པ་ནི་གང་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ཡང་གཞི་ངོ་བོ་ཤེས་བྱའི་གནས་ཐབས་དེ་ལ། མ་རིག་པས་སྣ་དྲང་བའི་མུན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་འཁྲུལ་པ་འདི་དག་གཏན་མེད་པར་འདོད་དོ། །དེ་ཡང་དཔེར་ན་རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་ན་རྡོ་བ་བཙལ་གྱིས་མི་རྙེད་པ་འམ་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་ན་མུན་པ་ངང་གིས་མེད་པའམ། ཉི་མའི་སྙིང་པོ་ལ་སེར་བུ་རང་བཞིན་གྱི་མེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་རང་རིག་གི་ཡེ་ཤེས་རང་གསལ་བ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་བོན་ནི་འགའ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་འདོད་པའོ། །དེ་ལ་འོ་ན་ད་ལྟ་བའི་འཁྲུལ་པ་འདི་གང་ལས་བྱུང་བྱས་པ་ལ། འདི་མ་རིག་པ་ལས་བྱུང་།  མ་རིག་པ་གང་ལས་བྱུང་ན། དེའི་སྔོན་མ་ལས་བྱུང་སྟེ། ཐུག་མེད་དུ་སྐྱེའོ། །དེ་གཉིས་ཐ་དད་དེ་གཅིག་ལས་གཅིག་ལོག་པར་འདོད་དོ། །”ཞེས་སོགས་ནས་ཀ་དག་གི་འདོད་ཚུལ་དང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པར་བསྒྲུབ་ཅིང་།  ཡང་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་འདོད་ཚུལ་ཡང་།  དེ་ཉིད་ལས།  “ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་འདོད་པ། བོན་ཉིད་རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ། འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་འདས་པའི་བོན་ཐམས་ཅད། འདི་ཁོ་ན་ལྟར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་འདོད་པའོ། །དེ་ལ་གཞུང་ལུགས་གཉིས་ཏེ།  བོན་ཉིད་ལྷུན་གྲུབ་པ་དང་།  བོན་ཅན་ལྷུན་གྲུབ་པའོ། །ཞེས་སོགས་ནས།  དེས་ན་ཀ་དག་ལྷུན་གྲུབ་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མི་བདེན་ཏེ།  གཞི་ཙམ་དུ་གནས་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་དོ། །”ཞེས་གསུངས་ཤིང་དེ་དག་ཞིབ་ཏུ་མཁྱེན་འདོད་ན་གཞུང་དུ་གཟིགས་པར་འོས་ཤིང་འདིར་དཔེར་མཚོན་ཙམ་ལས་མ་དྲངས་སོ། །

   ད་ཡོད་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ཁག་ཏུ་གསལ་བ་ལྟར་ན་བསྟན་པ་སྔ་དར་གྱི་སྐབས་སུའང་གཞི་རྩའི་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་བཞེད་སྲོལ་ཅི་རིགས་ཤིག་བྱུང་ཡོད་པ་རྗེས་སུ་དཔོག་ཐུབ་པར་འདུག་ཅིང་།  དེ་ལས་མངོན་གསལ་དོད་ཤོས་ཤིག་ནི་ཞང་བོད་མཁས་པ་མི་གཞིའི་བཞེད་སྲོལ་སྐོར་དེ་ཡིན།  མཁས་པ་དེ་བཞིའི་ཇི་ལྟར་བཞེད་པའི་སྲོལ་ལ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་བྱུང་ཡོད་པའི་སྐོར་ལ་བླ་ཆེན་དྲན་པ་ནམ་མཁས་མཛད་པའི«བྱང་སེམས་གབ་པ་དགུ་སྐོར་གྱི་འགྲེལ་བཞི་རིག་པའི་རྒྱ་མཚོ»ཞེས་པའི་ནང་དུ་འདི་ལྟར་གསལ་བ་སྟེ། “གཞི་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་དམ་མེད་ན། འདི་ལ་འདོད་ལུགས་གསུམ་སྟེ། མཁས་པ་སྟོང་རྒྱུང་མཐུ་ཆེན་ནི། འཁྲུལ་པ་འདི་ཡེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཤེན་རབ་ལས་མ་གཏོགས་པར་འཁྲུལ་གཞི་གཏན་མེད་པ་ལས་འཁྲུལ་པར་འདོད་པའོ། །དེ་མད་དམ་མི་མད་ན། ཅུང་མི་མད་དེ། དེ་ལྟར་ན་འཁྲུལ་པ་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། འཁྲུལ་པའི་གཞི་མེད་པས་སོ། །དེ་འདོད་ན་འཁྲུལ་པ་དངོས་སུ་གསུངས་པས་བསལ་ལོ། །”ཞེས་གསལ་བ་སོགས་ཀྱིས་མཁས་པ་སྟོང་རྒྱུང་མཐུ་ཆེན་གྱིས་འཁྲུལ་པའམ་མ་རིག་པ་གཞི་མེད་གློ་བུར་དུ་བཞེད་པ་དང་།  ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “འཁྲུལ་གཞི་ཡོད་པར་འདོད་པ་ནི། མེ་ཉག་ལྕེ་ཚ་མཁར་བུ་ཆུང་གི་བཞེད་ཀྱིས། གཞི་ལ་འཁྲུལ་གཞི་ཡོད་པར་གཞུང་འཛིན་པའོ། །འོ་ན་འཁྲུལ་པ་རང་རྒྱུད་དུ་ཡོད་ན། འཁྲུལ་པ་འདི་ལམ་པས་མི་འདགས་པར་འགྱུར་ཏེ། རང་རྒྱུད་དུ་གྲུབ་པས་སོ། །”ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཁྲུལ་པ་གཞི་ལ་ཡོད་པར་བཞེད་པའི་ཚུལ་དང་དེའི་སྐྱོན་རྣམས་བསྟན། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “གཉིས་མེད་ལས་འཁྲུལ་པ་ནི། ལྡེ་གྱིམ་ཚ་བུ་ཆུང་དང་། སེ་ཤ་རི་དབུ་ཆེན་གྱི་བཞེད་ཀྱིས། འཁྲུལ་པ་གཉིས་མེད་ལས་འཁྲུལ་པའི་གཞུང་འཛིན་པ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཁོར་འདས་དང་གཟུང་འཛིན་ལས་སོགས་པའི་གཉིས་འཛིན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས།  སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་མེད་པས། གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ།  འཁྲུལ་པ་ནི་དེ་ལས་གློ་བུར་དུ་འཁྲུལ་པ་སྟེ། གཉིས་མེད་རྐྱང་པའོ། །དེ་ལྟར་དུ་གཉིས་མེད་རྐྱང་པ་ཡིན་ན་འཁྲུལ་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། གཉིས་མེད་དེ་གཅིག་ཡིན་པས་སོ། །”ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གཞི་གཉིས་མེད་ལས་འཁྲུལ་པ་གློ་བུར་དུ་བྱུང་བར་བཞེད་ཅིང་དེ་ལྟར་མི་འཐད་པའི་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་།  བཞེད་པ་དེ་དག་ལ་སྤྱི་སྡོམ་ཇི་ལྟར་མཛད་པ་ནི་དེ་ཉིད་ལས།  “དེ་ཡང་གོང་གི་མཁས་པ་བཞིའི་བཞེད། འཁྲུལ་གཞི་མེད་པ་ལས་འཁྲུལ་པ་དང་། འཁྲུལ་གཞི་ཡོད་པ་ལས་འཁྲུལ་པ་དང་།  གཉིས་མེད་ལས་འཁྲུལ་པ་གསུམ་པོ་དེ། འཁྲུལ་གཞི་དང་འཁྲུལ་ཚུལ་གཉིས་མ་ཕྱེད་པ་སྟེ།  གཞི་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་ན་འདག་ཏུ་མི་བཏུབ་ལ།  མེད་ན་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་དང་། གཉིས་མེད་ལས་གཉིས་སུ་སྣང་དུ་མི་བཏུབ་པ་གསུམ་པོ་དེ། གཞི་ལ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་པར་གསལ་ལོ། །འོན་ཀྱང་འཁྲུལ་གཞི་ཡོད་དམ་མེད་ན་འཁྲུལ་པའི་གཞི་ནི་ཡོད་ལ་འཁྲུལ་པ་དངོས་དེ་མེད་པར་འདོད་པའོ། །”ཞེས་དེ་ལྟར་ལུགས་གསུམ་གང་ཞིག་བྱས་ཀྱང་རྩ་བའི་འཁྲུལ་གཞི་དང་འཁྲུལ་པ་གཉིས་སོ་སོར་མ་ཕྱེད་པའི་དབང་གིས་སྐྱོན་དེ་དག་བྱུང་བ་དང་།  དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་སམ་དྲན་པ་རང་གི་བཞེད་པ་ནི་གཞི་དེ་འཁྲུལ་གཞི་ཡིན་ཞིང་འཁྲུལ་པ་དངོས་མེད་པར་བཞེད་པ་དེའོ། །འདིར་འཁྲུལ་པ་དང་འཁྲུལ་གཞིའི་སྐོར་ཙམ་ལས་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་དངོས་སུ་མ་གསལ་བས་སྐབས་དོན་དང་འབྲེལ་བ་མི་འདུག་སྙམ་སྲིད་རུང་།  དོན་ཐོབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་ཀྱི་བཞེད་སྲོལ་གསལ་བར་གོ་ནུས་ཤིང་ཚིག་ཙམ་ལ་འཁྲི་བའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

བཞི།  བླ་ཆེན་དྲན་པ་ནམ་མཁའི་བཞེད་ཚུལ།

   དེ་ཡང་ཐེག་རིམ་ལྟར་ཀ་དག་དང་ལྷུན་གྲུབ་འདོད་པའི་ཕྱོགས་ལ་སུན་ཕྱུང་བའི་སྐོར་བསྟན་པ་སྔ་དར་སྐབས་ཀྱི་མཁས་གྲུབ་རྣམ་པའི་ཁྲོད་དུའང་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར།  འདིར་དཔེར་མཚོན་ཙམ་དུ་བླ་ཆེན་དྲན་པ་ནམ་མཁས་མཛད་པའི་ཡེ་ཁྲི་མཐའ་སེལ་གྱི་མཆོང་ཆུང་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལས། «དགོས་འདོད་གསལ་བྱེད་བཤད་གཞིའི་མཆོང»ལས།  “སྤྱིར་ཁྱད་པར་ཡང་རྩེ་རྫོགས་ཆེན་ཀུན་གྱི་ལུགས་ཀྱི།  འདོད་ལུགས་བདུན་ལས་མི་འདའ་སྟེ།  གཞི་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པའི་ལུགས་དང་།  མ་ངེས་པར་འདོད་པའི་ལུགས་དང་། ངེས་པ་དོན་གྱི་དངོས་གཞི་པར་འདོད་པའི་ལུགས་དང་། ཅི་ཡང་བསྒྱུར་དུ་བཏུབ་པར་འདོད་པའི་ལུགས་དང་།  ཅིར་ཡང་ཁས་བླང་དུ་བཏུབ་པའི་ལུགས་དང་། གཞི་སྣ་ཚོགས་སུ་འདོད་པའི་ལུགས་དང་། གཞི་ཀ་དག་ཏུ་འདོད་པའི་ལུགས་དང་བདུན་ལས་མི་འདའོ། །”ཞེས་པ་ནས།  “དེ་ལྟར་དྲུག་པོས་ནི་སྐྱོན་ཅན་ངོས་བཟུང་བར་བསྟན་ནས། ད་སྐྱོན་མེད་རང་གཞུང་བསྒྲུབ་པ་བསྟན་པ་ནི། རེས་ཤིག་ཚིག་གིས་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་བསྟན་ན། ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཐུགས་རྗེ་གསུམ་དུ་འདོད་དེ།” ཞེས་འདོད་ཚུལ་བདུན་ལས་དང་པོ་དྲུག་ནི་སྐྱོན་ཅན་དུ་བཞག་པས། ཕྱི་མ་ཀ་དག་ནི་རང་ལུགས་ཡིན་མིན་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། “དེ་ཡང་ཀ་ནས་དག་པས་བཅོས་སུ་མེད་པའོ། །འདི་ལ་ཀ་དག་གི་ཡི་གེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཞིབ་པར་བཤད་པས། སྤྲོས་པ་ལ་དགའ་ན་དེར་བལྟའོ། །གལ་ཏེ་ཀ་དག་དུ་མེད་ན་གཞི་གཏུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ནི་ཚིག་དོན་དང་པོ་གཞི་གནས་པའི་གནས་ལུགས་བསྟན་ཏོ། །”ཞེས་དང་།  “དེ་ལྟར་འདོད་པ་བདུན་དུ་བྱུང་བས། འཁྲུལ་པའི་ལུགས་ཀྱང་བདུན་དུ་བྱུང་སྟེ།  འདིར་ནི་ཀ་དག་པས་འཁྲུལ་ལུགས་ལ་བཅུ་གཉིས་སུ་ཡོད།” ཅེས་སོགས་མ་རྟོགས་ནས་འཁྲུལ་ཚུལ་བསྟན་པའི་སྐབས་སུའང་ཀ་དག་པའི་ལུགས་དེ་ཉིད་བཞག་འདུག་པ་སོགས་ལ་དཔྱད་བྱ་དང་གཞན་དུ་བླ་ཆེན་པོས་ནམ་མཁའ་འཕྲུལ་མཛོད་དུ་གོང་གསལ་ཐེག་རིམ་གྱི་ལུང་རྒྱབ་རྟེན་དུ་མཛད་པ་ལས་ཀ་དག་དམིགས་བསལ་སྒྲུབ་པའི་དོན་ཡང་མ་བྱུང་ངོ་། །

ལྔ།  མཁས་པ་དཔལ་ཆེན་གྱི་བཞེད་ཚུལ།

   དེ་ལ་གོང་གི་གླེང་གཞིའི་ནང་གསལ་ལྟར་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་སྐབས་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་དཔྱད་པ་ལ་བྲུ་ཆེན་པོ༼༩༩༤-༡༠༥༤༽དང་ཞུ་ཆེན་པོ༼༡༠༦༤-༽རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་དེ་ཐོག་མར་འགོད་དགོས་ངེས་ཡིན་རུང་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་བཞེད་ཚུལ་སྐོར་ཕྱིས་ཀྱི་དགག་སྒྲུབ་གནང་ཕྱོགས་དག་ནས་ཤེས་རྒྱུ་ལས། དངོས་སུ་མཛད་པའི་ཡི་ཆ་ད་ལྟ་མཇལ་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པས་རེ་ཞིག་མ་བཞག་ཀ་མེད་དུ་གྱུར། དེའི་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་ཡིག་ཆ་ཁག་ནས་རིམ་པས་དུས་རིམ་སྔ་ཕྱིའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཀོད་པ་ལ། ཐོག་མར་རྨེའུ་མཁས་པ་དཔལ་ཆེན་པོས༼༡༠༥༢-༡༡༠༦༽མཛད་པའི། «ཁམས་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ལས་དབྱིངས་ཁམས་ཀྱི་འགྲེལ་པ»ལས།  “གང་ནས་འཁྲུལ་གྱི་རྩད་བཅད་ལ་གཉིས་ཏེ།  འཁོར་བ་ཐོག་ཡོད་ནས་འཁྲུལ་པ་དང་།  ཐོག་མེད་ནས་འཁྲུལ་པ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ལྟར་ན་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ནི་གསུམ་སྟེ།  བོན་སྐུ་ཐོག་མར་འདོད་པ་དང་།  སེམས་ཉིད་ཀུན་བཟང་ཐོག་མར་འདོད་པ་དང་།  བར་དོ་ཆེན་པོ་ཐོག་མར་འདོད་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །ཐོག་མེད་དུ་འདོད་པ་ཡང་འཁྲུལ་པ་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་བྱུང་བས་ཐོག་མ་མེད་པ་དང་།  འཁྲུལ་པའི་རྩ་བ་མ་རིག་པ་ཡིན་ལ།  དེ་གཞི་དང་ལྷན་གཅིག་སྐྱེས་པས་ཐོག་མ་མེད་པའོ། །ཡང་ན་གཞི་དག་པ་དེ་ལས་གནས་ལུགས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའི་མ་རིག་པ་འབྱུང་ལ།  མ་རིག་པ་དེ་དུས་འདི་ཙམ་ནས་འབྱུང་བར་མི་ནུས་པས་ཐོག་མ་མེད་པའོ། །འདིར་འཁྲུལ་པའི་རྩ་བ་གཉིས་པོ་དེ་ལས་ཀྱང་ཐོག་མ་མེད་པ་དེ་འཐད་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ།  གལ་ཏེ་འཁོར་བ་ལཐོག་མ་ཡོད་ན་དེའི་སྔོན་དུ་ཐོག་མ་དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་དམ་མེད།  གཉིས་པ་ལྟར་ན་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་དེ་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་ལ་མི་ལྟོས་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་ཡོད་དམ་མེད་ཀྱི་རིག་པའ་གནོད་ལ།  དང་པོ་ལྟར་ན་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་བོན་སྐུ་སེམས་ཉིད་འཁོར་བའི་ཐོག་མར་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་ཏེ།  དེ་དག་འཁོར་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་། གཞི་དེ་ལས་འཁྲུལ་པ་བྱུང་བ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ཐོག་མ་མི་འགྲུབ་སྟེ།  ད་ལྟར་གྱི་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་འཁྲུལ་པ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོས་པ་མང་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ཡིན་ནོ། །”ཞེས་འཁོར་བ་ཐོག་མེད་དུ་བསྒྲུབས་ཤིང་། དེའི་ཕྱོགས་སྔར་བོན་སྐུ་དང་།  སེམས་ཉིད། བར་དོ་གསུམ་ཐོག་མར་བཞེད་པའི་ལུགས་མི་འཐད་པར་དགག་པར་མཛད་དོ།།

   དེ་ཡང་ཡར་མེ་བ་ཤེས་རབ་འོད་ཟེར༼༡༠༥༨-༡༡༣༢༽གྱིས་མཛད་པའི། «ལྟ་བའི་རིམ་པ»ཞེས་པ་ལས།  “བཞི་པ་ཐོག་མཐའ་ཡོད་མེད་བརྟགས་པ་ནི།  མུ་བཞི་སྟེ་ཐོག་མ་ཡང་ཡོད་ཐ་མ་ཡང་ཡོད་པ་དང་།  ཐོག་མ་ཡང་མེད་ཐ་མ་ཡང་མེད་པ་དང་། ཐོག་མ་ཡོད་ལ་ཐ་མ་མེད་པ་དང་།  ཐ་མ་ཡོད་ལ་ཐོག་མ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་ནི་ལུང་ལས་དང་པོ་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལས།  ཅིར་ཡང་སྣང་བར་གཡོས་ཅེས་པའམ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱི་མེས་ཅེས་པའོ། །ཐ་མ་ཡོད་པ་ནི།  དེ་ལྟར་སྐལ་ཆེན་གསུམ་གྱི་ཀྱང་། །དམྱལ་བ་དོང་ནས་སྤྲུགས་ནས་ཀྱང་།  །ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཅེས་པའམ།  སྐལ་པ་རིན་པོ་ཆེ་བྱུང་པས་དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད།  མ་རིག་པ་གཉིས་དང་མུན་པ་བཞི་དང་།  འཁོར་བ་སྟོང་པར་འགྲོང་པའི་བོན་ནི་ཉིད་པས།  དུས་གསུམ་གྱི་སྟོན་པ་ཚང་པས་གྲང་གྱང་མི་སྲིད་དོ། །ཅེས་པ་དང་།  རིས་དྲུག་རྒྱུན་ཆད་པ་ཤིན་ཏུ་ཡང་དཀའ་སྟེ་མི་སྲིད་དོ་ཅེས་པ་དང་། ལུས་འཁོར་བ་ལ་ལོང་འདོགས་པ་སེམས་མི་དགག་པས་བསྟན་ཅེས་པའོ། །མུ་གཉིས་པ་ལུང་མ་ཚུན་བསྣོལ་པའོ། །སློབ་དཔོན་སྐྱིན་དཀར་བ་ཁམས་གསུམ་སྤྱི་བརྩན་དུ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་ལ།  གང་ཟག་སྒོས་བཙན་དུ་ཐོག་མ་མེད་ལ་ཐ་མ་ཡོད་པའོ་གསུང་།  ཐ་མ་ཡོད་ལུགས་སྦྱང་པས་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན་གསུང་ངོ་། །བླ་མ་རི་ཁྲོད་པ་ཐོག་མཐའ་ཡོད་མེད་གཉིས་ཀ་ལྟར་བཏུབ་སྟེ།  འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མ་རིག་པ་ཡིན་ཏེ།  མ་རིག་པའི་གོང་ན་འཁོར་བ་ཡོད་མི་སྲིད།  ཐ་མ་རྟོགས་པ་ཤར་བ་ཡིན་ཏེ།  རྟོགས་པ་ཤར་ན་འཁོར་མི་སྲིད་པས་ཐོག་མཐའ་ཡོད་པ་དང་མཐུན།  དེ་ཡང་མ་རིག་པ་འདི་ཙམ་ནས་མ་རིག་པ་བྱ་བ་མི་ཤེས་པ་དང་།  རྟོགས་པ་དེ་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་མི་འཆར་བས།  ཐོག་མཐའ་མེད་པ་དང་ཡང་མཐུན་གསུང་ངོ་།  །འོ་ན་དེ་ཀུན་ཐམས་ཅད་གཞོང་སྐམ་ལ་ཁྱི་འཐབ་པ་ཡིན་དེ།  སྣང་བ་འདི་རང་ངེས་པོ་འམ་བདེན་བདེན་བརྟན་བརྟན་པོ་རུ་བཟུང་པའི་སྐྱོན་གཅིག་བྱུང་སྲིད་དམ། འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡང་མེད་ཐ་མ་ཡང་མེད་ད་ལྟ་ཡང་མེད་དེ།  འཁྲུལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།  མ་བརྟགས་ན་ཉམས་དགའ་ལ་བརྟག་ན་རིག་པས་སྦུང་མི་བཟོད་དེ།  ཐོག་མཐའ་ལས་སོགས་ལུང་རིགས་ཀྱི་མི་གནོད་པར་གྲུབ་ན།  འཁྲུལ་པ་མ་ཡིན་དོན་དམ་ཡིན་ནོ། །ལུང་རིགས་ཀྱི་བརྟགས་ན་འཁོར་བ་རང་མ་གྲུབ་པར་ཐོག་མཐའ་གང་ནས་གྲུབ།  རྟོགས་ལྡན་ལ་ཡང་དུས་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཁོར་བ་རང་མེད།  དཔེར་ན་མདང་གཉིད་ལོག་པའི་རྨི་ལམ་ན།  ཡུལ་འདི་མན་པ་གཅིག་ཏུ་ཕྱིན་མི་འགའ་དང་འཕྲད།  དགའ་མི་དགའི་གཏམ་ཡང་བྱས་ན།  ཡུལ་དང་མི་རུ་བཅས་པ་དེ་དག་ཡེ་རང་མེད།  དེ་དང་ད་ལྟའི་འཁྲུལ་སྣང་ལ་ཁྱད་མེད།  ཡུལ་དང་མི་རུ་བཅས་པའི་ཉན་བཤད་བྱེད་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཅང་ཡང་གྲུབ་པ་མེད།  འཁྲུལ་ལུགས་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་དེ་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན་འབྱུང་སྟེ་དེ་ལྟར་ཡིན་པས་འཁྲུལ་པར་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་གཞི་ཡ་གནས་ལུགས་དང་།  འཁྲུལ་ལུགས་ལ་བརྒལ་ལན་མང་དུ་བྱར་འདུག་ན།  འུ་ཅག་སྒོམ་ཆེན་ལ་གཉེར་མེད་གསུངས་ངོ་། །”ཞེས་གསུངས་ཤིང་།  འཁོར་བའི་ཐོག་མཐའ་ཡོད་མེད་བཞེད་ཚུལ་མུ་བཞི་རུ་བྱུང་ཞིང་།  སློབ་དཔོན་སྐྱིན་དཀར་བ་དང་།  བླ་མ་རི་ཁྲོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཇི་ལྟར་བཞེད་ཚུལ་བཀོད་ཐོག  དེ་དག་ཀྱང་དོན་ལ་བསམ་ན་དཔྱད་པའི་སྙིང་པོ་ཅི་ཡང་མེད་པར་ཁྱི་འཁྱམ་གཞོང་སྐམ་ལ་རྩོད་པ་བཞིན་ཡིན་པར་གསུངས།

    དེ་ཡང་ཞུ་མོ་ཆེའམ་སངས་རྒྱས་ཞུ་ཆེན༼༡༡༢༣༽གྱིས་མཛད་པའི། «གབ་འགྲེལ་རིག་པའི་བང་མཛོད»ལས། “འཁོར་བ་ཐོག་ཡོད་ཐོག་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་དང༌། འཁྲུལ་བའི་གཞི་ཡོད་གཞི་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི་གལ་ཏེ་རིགས་དྲུག་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཁོར་བ་དེ་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པའམ་མེད་པ་ལས་འཁོར་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདིའི་ལན་ལ་གཞན་ལན་དགག་པ་དང༌། རང་ལན་དང༌། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི་ཁ་ཅིག་ན་རེ། འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མ་རིག་པ་ཡིན་ཏེ། བདག་དང་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི་མ་རིག་པའི་ཞེས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་རིག་པ་ལས་བྱུང་བའོ་ཞེས་པའོ། །ཟེར་བ་མི་རིགས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། རིགས་པས་མི་འཐད། ལུང་དང་འགལ། ལུང་གི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །དང་པོ་ནི་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་རྒྱུ་ཡོད་དམ་མེད། གཉིས་པ་ལྟར་ན། རྒྱུ་མེད་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་ཕྱིར། རྟག་ཏུ་ཡོད་པའམ་མེད་པ་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དང་པོ་ལྟར་ན་ཐོག་མེད་དུ་འགྱུར་ཞིང་འདོད་ན་སྔར་ཐོག་ཡོད་དུ་འདོད་པ་ཉམས་སོ། །ཡང་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་ན་ཐ་མ་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་ལྟོས་འཇོག་ཡིན་པས་སོ། དེ་འདོད་ན་མདོ་ལས། ཐ་མ་མེད་པར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་སྲིད་པར་འགྱུར་ལ་འདོད་ན་མུ་སྟེགས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞེས་པ་དང༌། ཐོག་མ་དུས་མཐའ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ནས་ཞེས་པ་དང༌།  སྐྱེ་བ་དང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས་ཞེས་པ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི་མདོའི་དགོངས་པ་ཡང་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་མ་མ་རིག་པ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་ལ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གབ་པའི་དགོངས་པ་ཡང་ཉོན་སྒྲིབ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་མ་རིག་པ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་པ་ལ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་རང་ལན་ནི། ཁམས་གསུམ་སྤྱི་བཙན་གྱི་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མཐའ་གཉིས་ཀ་མེད། གང་ཟག་སྒོས་བཙན་དུ་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་མེད་ཀྱང་ཐ་མ་ཡོད་དེ།” ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་དཔྱད་སྐབས་སེམས་ཅན་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གཉིས་སུ་ཕྱེས་ཤིང་དེ་དག་གང་ཡིན་རུང་དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པས་ན་ཐོག་མ་མེད་པར་བཞེད་དོ།།

   དེ་ཡང་སུམ་ལྡན་གཡོར་པོ་མེ་དཔལ༼༡༡༣༤-༡༡༦༨༽གྱིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་གཞི་ངོས་འཛིན་མཛད་པ་དང་འབྲེལ། འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་བཞེད་ཚུལ་སྐོར་གང་ཡིན་ཨ་ཁྲིད་ཀྱི་གདམས་པ«ངོ་སྤྲོད་རིན་ཆེན་གསལ་འདེབས»ཞེས་པ་ལས་གསལ་བ་འདིར་བཀོད་པ་ལ།  “དེ་ཡང་གཞི་ཡི་གནས་ལུགས་ངོས་འཛིན་པ་ལ་གསུམ་སྟེ།  འདོད་ལུགས་གནས་ལུགས་ཡིན་ལུགས་སོ། །དེས་དང་པོ་འདོད་ལུགས་ནི།  གྲུབ་མཐའ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདས་པའི་དུས་ན་ངོས་འཛིན་སྟེ།  ཁ་ཅིག་གཞའ་དཀའ༼གཞི་ཀ་དག༽འཁོར་བ་ཐོག་ཡོད་བཞེད་ལ།  ཁ་ཅིག་གཞིའ་ལྷུན་གྲུབ་དང་འཁོར་བ་ཐོག་མེད་དུ་བཞེད་ལ། ཁ་ཅིག་གཞིའ་བར་དོ་ཆེན་པོ་ལ་འབྱུང་བར་བཞེད་དོ། །དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་བྱ་ཁྱུང་ཞོན་ནས་བྱ་ཁྱུང་འཚོལ་བ་དང་འདྲ་སྟེ།    ཉེ་འདོད་རིང་སྐོར་དུ་སོང་ནས། གཞིའ་ཅར་ཕོག་དུ་ངོས་མ་ཟིན་པར་གདའོ། །གཉིས་པ་གནས་ལུགས་ནི།  གོང་མ་ལྟར་བཞེད་ལུགས་མང་ཡང་། གོ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ལ་བཀའ་ལུང་གི་དགོངས་པ་དང་།  གཤིས་ཁའི་འདུག་ཚུལ་གྱིས། གཞིའ་ཁྱད་པར་ལྔ་དང་ལྡན་སྟེ།  རང་བཞིན་དཀའ་དག་དང་། རྣམ་པ་ལྷུན་གྲུབ་དང་། ངོ་བོ་ལུང་མ་བསྟན། འཁོར་འདས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་བདལ་དུ་གནས་པ།  རྟོགས་དང་མ་རྟོགས་ཁྱད་པར་ཆེ་བའོ། །དེ་ལྟར་ཁྱད་པར་ལྔ་ལྡན་སྟེ།  དེ་ཡང་གྲུབ་མཐའ་བའི་ལུགས་ཡིན། གོ་བ་སྐྱེ་བ་ལ་ཕན་པ་ཙམ་མོ། །གསུམ་པ་ཡིན་ལུགས་ནི།” ཞེས་སོགས་གསུངས་ཤིང་།  གཞི་ཀ་དག་སོགས་ཕྱོགས་རེ་བའམ་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་རྩོད་པའི་སྐོར་རྣམས་ཉེ་འདོད་རིང་དུ་སོང་བ་དཔེར་མཛད་དེ་རང་ལུགས་འདི་ཞེས་སྒྲུབ་པར་མ་མཛད་ཅིང་།  གཞི་ནི་ཁྱད་པར་ལྔ་ལྡན་དུ་བཞག་མོད་དེ་ཡང་ཐོག་མའི་གོ་བདེ་ཐབས་ཙམ་དུ་བཞེད་དོ། །

   དེ་ཡང་འགྲོ་མགོན་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན༼༡༡༩༨-༡༢༦༣༽གྱིས་མཛད་པའི། «ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གོང་འོག་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་གལ་མདོ་ངེས་པའི་གཏན་ཚིགས་དྲི་མེད་གསལ་སྒྲོན»ཞེས་པ་ལས།  “འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་རང་བཞིན་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་དམ་མེད་ཅེ་ན།  འདིའི་དོན་ལ་གསུམ་སྟེ།  གཞན་གྱིས་བརྟགས་པ་དགག་པ་དང་། རང་གི་གྲུབ་པ་དགོད་པ་དང་། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །ཞེས་དང་།  གཉིས་པ་རང་ལུགས་ལ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ལ་འཁོར་བའི་དོན་གོ་དེ་གང་ལ་བྱེད་ཀྱིས་ཤེས་ལ།  དེའང་གཞིའམ་སེམས་ཉིད་ལ་བྱེད་ན་ཐོག་མ་མེད་ལ།  འཁྲུལ་པ་མ་རིག་པ་ལ་བྱེད་ན་ཡོད་པ་སྟེ།  ལུང་རིགས་གཉིས་ལས་ལུང་ནི་གཞི་ལ་ཐ་དད་གང་མེད་ཀྱང་། མ་རིག་ཡེ་ཤེས་གློ་བུར་བ་ཞེས་དང་། གོང་དུ་དྲངས་པ་དུ་མས་ཤེས་སོ། །རིགས་པས་ཀྱང་འཁོར་བ་བོན་ཅན། ཐོག་མ་ཡོད་དེ།  གཞིའི་ངང་ལས་སྐྱེ་འགག་བྱེད་པའི་ཕྱིར།  ནམ་མཁའ་དང་གཞའ་སྤྲིན༼བཞིན༽ནོ། །འདིའི་ཚུལ་ལ་བོན་ཅན་འཁྲུལ་པའི་འཁོར་བ་གཞི་མྱོང་བས་གྲུབ་ལ།  བསྒྲུབ་བྱ་ནི་ཐོག་མ་ཡོད་པར་བོན་ཅན་ལ་བསྒྲུབ་པ་སྟེ།  དེ་ཡང་འཁྲུལ་པ་གློ་བུར་བ་གཞིའི་རོལ་པར་བསྒྲུབ་པ་དང་། རྟགས་ལ་ཕྱོགས་ནི་སྐྱེ་འགག་བྱེད་པ་མྱོང་བས་ཀྱང་གྲུབ་ལ་ལུང་གིས་ཀྱང་གྲུབ་སྟེ།  གབ་པ་ལས།  སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འབྱུང་ཡང་སེམས་ཉིད་ལས་བྱུང་།  གནས་ཀྱང་སེམས་ཉིད་ལ་གནས།  ཐ་མ་ཐིམ་ཡང་སེམས་ཉིད་ལས་ཐིམ་ཞེས་གསུངས་པས་གྲུབ་ལ།  ཁྱབ་པ་ནི་ཤུགས་ཀྱིས་འགྲུབ་ཀྱི་ལྡོག་ཁྱབ་ནམ་མཁའ་ལ་གྲུབ་བོ། །”ཞེས་སོགས་གསུངས་ཤིང་།  ད་དུང་ཁོང་གིས་མཛད་པའི་མཛོད་འགྲེལ་དང་།  རྩ་རྒྱུད་བསེན་ཐུབ་འགྲེལ་དུའང་དེ་བཞིན་དགག་བཞག་སྤང་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང་།  དེ་ཡང་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་འཁོར་བའི་གོ་དོན་སེམས་ཉིད་ལ་བྱས་ན་ཐོག་མ་མེད་ལ།  མ་རིག་པ་ལ་བྱས་ན་ཡོད་པར་གསུངས།

   དེ་ཡང་སྒ་སྟོན་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་མཚན༼༡༢༣༨-༽གྱིས་མཛད་པའི།  «བདེན་པའི་མཛོད་ཕུགས་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ལྡེ་མིག»ལས།  “གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ།  ཁས་བླང་བརྗོད་པ་དང་།  དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། མཁས་པ་གཉོས་རྒྱལ་གྱིས།  འཁོར་བའི་གོ་དོན་སེམས་རྒྱུད་རིག་པ་ལ་བྱེད་ན་ཐོག་མ་མེད་ལ།  མ་རིག་པ་ལ་བྱེད་ན་ཐོག་མ་ཡོད་དོ།  །ཁམས་བརྒྱད་ལས།  བོན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྲིད་པ་ལས་བྱུང་།  ཞེས་དང་།  གཞི་ཉིད་རང་བཞིན་རྣམ་དག་ལ། །མ་རིག་ཡེ་ཤེས་གློ་བུར་བྱུང་།  །ཞེས་སོ། །རིག་པས་ཀྱང་འཁོར་བ་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་ཡོད་དེ།   སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངང་ནས་སྐྱེ་འགག་བྱེད་པས་སོ། །ཟེར་རོ། །གཉིས་པ་དེ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ།  སྤྱིར་དགག་བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཁྱོད་ཀྱིས་འདོད་པའི་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་དེ་ལ།   སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཉོན་ཚར་གཅིག་སྔོན་དུ་སོང་ངམ་མ་སོང་།  སོང་ན་དེ་འཁོར་བའི་ཐོག་མར་འགལ་ཏེ།  ལས་དེའི་སྔ་ལོགས་སུ་འཁོར་བ་གཞན་ཞིག་སོང་ཟིན་པས་སོ། །དེ་ལ་དེ་མ་སོང་ན་དེ་འཁོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ།  ལས་ཉོན་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པ་ནི། །བརྟགས་པས་དགག་སྟེ། འཁོར་བ་ཡིན་ན་སྐྱེ་བ་བར་མ་དོ་དང་། སྐྱེ་ས་རིས་དྲུག་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད། རིས་དྲུག་ལ་མཐོ་རིས་ངན་སོང་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་དེ།  དེ་གསུམ་གང་ལ་ཐོག་མ་ཡོད། ཡོད་ན་མཐོ་རིས་ཀྱི་ཐོག་མ་ནི་དགེ་བ་ཟག་བཅས་ལས་བྱུང་ལ།  ངན་སོང་གི་ཐོག་མ་ནི་སྡིག་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་། བར་མ་དོ་ནི་སྔར་གྱི་རྟེན་འཕོས་པ་ལས་བྱུང་བས། དེ་གསུམ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ།  ལས་དེ་དག་དང་། དེ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་གང་ཟག་སྔོན་དུ་སོང་བས་སོ། །ཐལ་འགྱུར་འདི་ནི་སྔ་རབས་པས་རྟོགས་པ་མེད་དེ།  ཁོ་བོའི་རྣམ་བཞག་གོ །གཞན་ཡང་མ་རིག་པ་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་མེད་དེ།  སེམས་རྒྱུན་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ།  མདོ་ལས།  ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་མ་རིག་པ་དང་།  ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་རིག་པ་གཉིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡེ་ནས་གནས་ཏེ།  ཞེས་སོ། །གཞན་ཡང་སེམས་རྒྱུན་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་ཡོད་པར་ཐལ།  སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངང་ནས་སྐྱེ་འགག་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ།  དེའི་ངང་ནས་སྐད་ཅིག་གི་འཕྲེང་བ་ཡིན་པས་སོ། །རྟགས་ཁྱབ་ཁས་བླངས།  འདོད་ན་དམ་བཅའ་ཉམས་སོ། །”ཞེས་དང་།  ཡང་སྒ་སྟོན་གྱིས་མཛད་པའི། «ཐེག་པ་ཆེན་པོ་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་རང་འགྲེལ་གསལ་བྱེད་མེ་ལོང»ལས།  “འོ་ན་འཁོར་བ་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་ཡོད་པར་ཐལ།  འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་མ་གྱེས་པའི་དུས་ཀྱི་གཞི་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེ་ན་དེ་ནི་གནས་པ་གཞི་ཡི་བར་དོ་ལ་གཞི་དྲན་མེད་ཀྱི་ངང་ལ་དལ་ཅིག་བསྡད་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི།  སེ་སྟོན་ལྟར་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པའི།   འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པའི་སུན་འབྱིན་ནི་འོག་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །”ཞེས་སོགས་མཛོད་འགྲེལ་དང་མཐུན་པར་གསུངས་ཤིང་།  དེ་ཡང་གཉོས་རྒྱལ་གྱི་བཞེད་པ་མི་འཐད་པ་དང་།  རང་ལུགས་འཁོར་བ་ཡིན་ན་ལས་ཉོན་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་དང་།  ལས་ཉོན་སྔོན་སོང་ལ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོང་མི་སྲིད་པར་བསྒྲུབས་ཤིང་།  ད་དུང་མཁས་པ་སྔ་མས་མ་རྙེད་པའི་རིགས་པ་གསར་པ་ཡང་རྙེད་པའི་སྒོ་ནས་དགག་བཞག་མཛད།

   དེ་ཡང་རྨེའུ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ལེགསཀྱིས་མཛད་པའི།  «གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་དོན་གསལ་བར་བཤད་པའི་རྣམ་བཤད་ཐར་ལམ་གསལ་བྱེད»ལས།  “ཞར་བྱུང་འཁོར་བའི་ཐོག་མཐའ་ཡོད་མེད་དཔྱད་པ་ལ།  ཁས་བླངས་བརྗོད་པ་དང་།  དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི།  མཁས་པ་གཉོས་རྒྱལ་ན་རེ།  འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་དེ།  ཞེས་པ་ནས།  དེ་དགག་པ་ནི།  ཤེས་བྱ་བོན་ཅན།  འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་མེད་པར་ཐལ།  འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས། །མིང་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་པ་འདི། །ཞེས་དང་།  སྐྱེ་བ་དང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས། །ད་ལྟ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལུས་བླངས་འདིར། །ཞེས་དང་། ཐོག་མ་དུས་མཐའ་མེད་པ་ནས།   ཞེས་སོགས་གཞུང་དོན་རིག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། རིག་པའི་གནོད་བྱེད་ནི།  བུ་ཆུང་བཙས་མ་ཐག་པའི་རིག་པ་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་ཐལ།  སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངང་ནས་སྐྱེ་འགག་བྱེད་པའི་ཕྱིར།  དེ་འདོད་ན།  ཐོག་མ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ།  རང་རྒྱུ་རིག་པ་སྔ་མ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར།  དེར་ཐལ།  རིག་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེའི་ཁྱབ་པ་ཡང་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་།  གལ་ཏེ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་དེ་ལ་རང་རྒྱུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་སྔོན་དུ་སོང་ངམ་མ་སོང་།  སོང་ངོ་ཞེ་ན།  ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པའི་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་བོན་ཅན། འཁོར་བའི་ཐོག་མར་འགལ་བ་ཐལ།  རང་རྒྱུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར།  མ་སོང་ངོ་ཞེ་ན།  འཁོར་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་ཐལ།  རང་རྒྱུ་ལས་ཉོན་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཁྱབ་པ་ཡོད་དེ།  རང་རྒྱུ་ལས་ཉོན་ལས་མ་བྱུང་བའི་འཁོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར།  རིགས་པའི་གནོད་བྱེད་གཞན་ཡང་། རིག་པའི་གནོད་བྱེད་གཞན་ཡང་མཐོ་རིས་ངན་སོང་གཉིས་བར་མ་དོ་དང་གསུམ་གང་ལ་ཐོག་མ་ཡོད།  མཐོ་རིས་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་ཅེ་ན།  བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལུས་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རང་རྒྱུ་ཟག་བཅས་ཀྱི་དགེ་བ་བསགས་པའི་གང་ཟག་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར།  ངན་སོང་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་དེ་ཞེ་ན།  ངན་སོང་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ།  རང་རྒྱུ་སྡིག་པ་བསགས་པའི་གང་ཟག་སྔོན་དུ་སོང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།  བར་མ་དོ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་དེ་ཞེ་ན།  བར་སྲིད་ཀྱི་སེམས་ཅན་བོན་ཅན། ཐོག་མ་དང་བཅས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ།  རང་རྒྱུ་སྔ་རྟེན་གྱི་གང་ཟག་སྔོན་དུ་སོང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།” ཞེས་སོགས་སྦྱོར་བ་ཁ་གསལ་ཙམ་ལས་གཞན་སྒ་སྟོན་དང་མཐུན་པར་གསུངས་སོ། །

   དེ་ཡང་བྲུ་སྟོན་རྒྱལ་བ་གཡུང་དྲུང༼༡༢༤༢-༡༢༩༠༽གིས་གཞི་ངོས་འཛིན་དང་འབྲེལ་བའི་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་ཇི་ལྟར་བཞེད་ཚུལ་ནི་ཁོང་གིས་མཛད་པའི«ངོ་སྤྲོད་རིན་ཆེན་གསལ་འདེབས་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གདམས་པ»ལས།  “དེ་ལ་གཞི་ཡི་འདོད་ལུགས་དང་ཡིན་ལུགས་གཉིས།  ཞེས་པ་ནས། བྲུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས། གཞི་ཀ་དག་ཆེན་པོ། དེ་ལ་འཁྲུལ་པ་བློ་བུར་དུ་བྱུང་བས་ལམ་ལ་འཁྲུལ།  འཁོར་བའི་དོན་གོ་ཉོན་མོངས་མ་རིག་པ་དང་བཅས་པ་ལ་བྱེད་པས།  དེས་ན་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་གསུངས།  ཡང་ཞུ་ཆེན་པོའི་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས། ཞེས་དང་།  གཞི་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོ། ཐམས་ཅད་དེའི་ངང་ལ་གདོད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ། འཁྲུལ་ཡང་གཞི་ཐོག་ནས་འཁྲུལ།  མ་རིག་པ་ལ་ཐུག་མེད། རིག་པ་ལ་ཡང་མཐའ་མ་གྲུབ་པས།  འཁོར་བ་ཐོག་མེད་ཡིན་གསུངས་ཀྱང་།  གཡུང་གིས་བར་མ་དོའི་རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་སྟེ།  སྤྱི་ཡི་རྨེང་ཞེས་དང་།  བར་མ་དོ་ལས་ཀུན་ཀྱང་འབྱུང་ཞེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས།  གཞི་བར་དོ་ཆེན་པོར་བཞེད་དེ།  དེ་དག་ཐམས་ཅད་བྱ་ཁྱུང་ཞོན་ནས་བྱ་ཁྱུང་ཚོལ་བ་ལྟར། ཉེ་འདོད་རིང་དུ་སོང་ནས་གཞི་ཅར་ཕོག་ཏུ་ངོས་མ་ཟིན་གསུངས།  དཔེ་གཡོར་མེས་གསུང་གིས་གཤིས་ཀྱི་འདུག་ཚུལ་ཁྱད་པར་ལྔ་ལྡན་ཞིག་ཡིན་ཏེ།   ཞེས་པ་ནས། ངོ་བོ་ལ་དཔྱད་ན་གང་གིས་མདོག་མ་སྒྱུར་མ་གོས། དག་པ་ཟང་ཐལ་དུ་གནས་པ་བྲུ་ཆེན་ལྟར་ཀ་དག་ཀྱང་ཡིན།  རྣམ་པ་ལ་དཔྱད་ན་གང་ཡང་མ་སྤངས་ཐམས་ཅད་ངང་ལ་གདོད་ནས་རང་བཞིན་ཡེ་སྲིད་རང་ཤར་དུ་བྱུང་བའི་ཞུ་ཆེན་ལྟར་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱང་ཡིན། ངོ་བོ་ལ་དཔྱད་ན་འདི་ཞེས་མ་གྲུབ་ཅིང་། གཏད་མེད། མཚོན་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་མེ་ལྟར་ལུང་མ་བསྟན་ཀྱང་ཡིན།  བྱེད་ལས་དཔྱད་ན་ཀུན་གྱིས་ཕྱོགས་ལྟུང་རིས་ཆད་མཐར་ཞེན་གང་ཡང་མེད་པས་གཡུང་ལྟར་བར་དོ་ཆེན་པོ་ཡང་ཡིན་ཏེ།  དེ་དག་གིས་ཀྱང་དོན་ཕྱོགས་རེ་ཕྱོགས་མཚོན་པ་ལྟར་སྣང་ངོ། །”ཞེས་དང་།  ཡང་ཁོང་གིས་མཛད་པའི།  «གཞི་རང་ངོ་སྤྲོད་པ་གཅེར་མཐོང་ལྟ་བའི་ཁྲིད»ལས།  “སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྡིག་པ་སྤུ་ཙམ་གཅིག་མ་བྱས་པར་དང་པོ་ཇི་ལྟར་འཁྲུལ་ན།  གོང་གི་ཀུན་གཞི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ལས།  རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤར།  དེ་ལ་འགྱུ་བའི་དྲན་བསམ་གཡོས་ཏེ། ཞེས་པ་ནས། མར་འཁྲུལ་པ་ལྟར་ཡར་གྲོལ་བ་གནད་གཅིག  འཁོར་བ་ལ་བྱུང་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་པས།  ཉམས་སུ་བླངས་ན་གྲོལ་བའི་ཐ་མ་ཡང་ཡོད་དེ།  དེ་དག་ཀུན་ཁོ་བོས་གནད་གཅིག་ཏུ་འདོད་དོ། །”ཞེས་གསུངས་ཤིང་།  གོང་མ་དག་གི་བཞེད་པ་བཀོད་ཅིང་དེ་དག་ཀྱང་ཕྱོགས་རེ་ནས་བསམ་ན་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་ཅིང་། རང་ལུགས་ལའང་ཐོག་མའི་གཞི་ལས་གཞི་སྣང་གཡོས་ཏེ་འཁོར་བ་བྱུང་བས་ཐོག་མའང་ཡོད་པར་བཞེད།

   དེ་ཡང་རྗེ་རིན་པོ་ཆེས༼༡༣༥༦-༡༤༡༥༽མཛད་པའི།  «སྣང་སྲིད་མཛོད་ཕུགས་ཀྱི་གཞུང་དང་འགྲེལ་བ་འཕྲུལ་གྱི་སྒོན་མེ»ལས།  “སྐབས་འདིར་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་དཔྱད་པ་ནི།  སྔོན་གྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ནི་སྤྱིའི་བྱུང་ཁུངས་བསྟན་པའོ། །”ཞེས་དང་། «གསང་དོན་རྣམ་འབྱེད་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག»ལས།  “འཁྲུལ་འཁོར་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་ནི། །མ་རིག་པ་ལ་ཐུག་མེད་ཕྱིར། །འཁོར་བར་ཐོག་མ་ཡོད་པར་བཞེད། །གཞི་ལས་སྐྱེ་ཤིང་འགག་པའི་ཕྱིར། །འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མ་ཡོད་པར་གསུངས། །”ཞེས་མཁས་པ་སྔོན་མའི་བཞེད་ཕྱོགས་བཀོད་པ་དང་། དེའི་འགྲེལ་བ་ཡོངས་འཛིན་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་མཚན༼༡༨༩༣-༡༩༦༠༽གྱིས་མཛད་པའི། «གསང་དོན་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་ཐར་ལམ་གསལ་བའི་སྒྲོན་མ»ལས།  “མ་རྟོགས་འཁྲུལ་པའི་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་དམ་མེད།  དང་པོ་ལྟར་ན་དེ་ཡི་སྔོན་དུ་ལས་ཉོན་སོང་ངམ་མ་སོང་།  སོང་ན་ཐོག་མར་འགལ་ཏེ་དེ་སྔོན་འཁོར་བ་གཞན་སོང་བའི་ཕྱིར།  མ་སོང་ན་འཁོར་བ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ་ལས་ཉོན་གྱི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།  གཉིས་པ་ལྟར་ན་རྟག་པ་ཐལ་བ་དང་། ཐ་མའང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་ཐ་མ་ཐོག་མའི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར།  འདོད་ན་ལམ་ཉམས་སུ་བླང་བ་དོན་མེད་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པའི་ལན་ནི།  ཁམས་གསུམ་སྤྱི་བཙན་ལ་ལྟོས་ན་སྤྱིར་འཁོར་བ་མ་རིག་པ་དང་པོ་འདི་མཚམས་ནས་བྱུང་ཞེས་པའི་ཡ་ཐ་ལ་ཐུག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། སྤྱིར་འཁོར་བ་ཙམ་ལ་ཡ་ཐོག་སྔོན་མ་འདི་ཞེས་ངེས་བཟུང་མེད་པར་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་བཞེད་པ་ཡིན་ལ།  མདོ་ལས་ཀྱང་།  འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས། །ཞེས་དང་། ཐོག་མ་མེད་ནས་ད་ལྟའི་བར། །མི་དགེ་སྡིག་ལས་ཅི་བགྱིས་པ། །ཞེས་དང་།  ཐོག་མ་བསྐལ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ནས།  །མ་རིག་དབང་བསྒྱུར་དུག་ལྔའི་ལས་བསགས་པ། །ཞེས་དང་།  ཞི་རྒྱུད་ལས།  ཐོག་མ་མེད་ནས་ད་ལྟ་ཡན་ཆད་དུ། །མ་རིག་རྒྱུ་ལས་བསྐྱེད་པ་དུག་ལྔའི་ལས། །ཞེས་སོ། །ཐ་མའང་མེད་དེ། འཁོར་བ་སྟོང་པའི་བོན་མི་སྲིད། །ཅེས་དང་། འཁོར་བ་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པས། ཐུགས་རྗེ་ཆུ་རྒྱུན་ལྟ་བུ་བསྒོམ། །ཞེས་སོ། །རྟག་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད་དེ།  དོན་བྱེད་ནུས་པས་སོ། །ལམ་ཉམས་སུ་བླངས་བ་དོན་མེད་དུ་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་མེད་དེ་ལམ་པ་རེ་རེའི་རྒྱུད་ཀྱི་འཁོར་བ་བོན་ཉིད་དུ་འགྲོལ་བའི་དུས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ།  མདོ་ལས། ཤེས་རབ་རྩལ་རྫོགས་ཐར་པ་མངོན་སངས་རྒྱས། །ཞེས་སོ། །གང་ཟག་སྒོས་བཙན་ལ་ལྟོས་ན་གཞི་སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལས་མ་རིག་འཁྲུལ་པ་དང་པོ་སྐྱེ་ཞིང་ཐ་མ་འགག་པའི་ཕྱིར་ན།  སྐྱེ་ཆ་ཐོག་མ་དང་འགག་ཆ་ཐ་མ་ཡིན་པས།  འཁོར་བའི་ཐོག་མ་འདི་ཞེས་ངོས་བཟུང་ཡོད་པར་བྲུ་རྗེ་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པས་གསུངས་སོ། །འབུམ་ལས་ཀྱང་།  བོན་ཐམས་ཅད་སྲིད་པ་ལས་བྱུང་།  ཞེས་དང་།  གཞི་ཉིད་རང་བཞིན་རྣམ་དག་ལས། །མ་རིག་ཡེ་ཤེས་གློ་བུར་བྱུང་། །ཞེས་དང་།  མདོ་ལས།  སྲིད་པ་ཕྱིན་ཁ་ལོག་ལས་ཀྱང་།  །འཁོར་བ་དུག་གི་བ་མོ་བྱུང་། །ཞེས་དང་། རྩ་རྒྱུད་ལས།  ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས། །མ་རིག་སྣང་བ་གཡོས་ནས་བྱུང་། །ཞེས་སོ། །མ་རིག་པ་འཁོར་བའི་རྩ་བ་ཡིན་པས་འཁོར་བ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་ལ།   རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་མ་མ་རིག་པས་འདྲེན་པའང་དེ་ཡི་གནད་ཀས་སོ། །ཐ་མའང་ཡོད་པར་གསུངས་ཏེ།  མདོ་ལས།  གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གར་གསས་བཙན་པོའི་སྐུར་གྲུབ། ཞེས་དང་།  གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཆར་དུ་ལྷག་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་གཞའ་ཚོན་གྱི་འོད་དུ་འཕྲོས་ཏེ་སངས་རྒྱས།  ཞེས་དང་། མི་འཁོར་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་རྩལ་ལྡན་ཏེ།  །བོན་ཉིད་དབྱིངས་ནས་ཐུགས་ཉིད་མཉམ་པའི་ལྷ། །མཁའ་འགྱིང་དཀར་པོའི་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་ཞེས་དང་།  མཛོད་ལས། དེ་ལྟར་བསྐལ་ཆེན་གསུམ་གྱིས་ནི། །དམྱལ་བ་དོང་ནས་སྤྲུག་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།”  ཞེས་གསུངས་ཤིང་།  དེ་རྗེ་ཡི་དགོངས་པ་དངོས་དང་འབྱོར་མིན་གང་ལྟར་ཡང་སེམས་ཅན་ལ་སྤྱི་བཙན་དང་སྒོས་བཙན།  ཐ་མ་ཡོད་ན་ཐོག་མའང་ཡོད་དགོས་པའི་ཁྱབ་མཐའ་མཛད་ཅིང་དེ་དག་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ལུང་སྣ་ཚོགས་པས་བསྒྲུབས་མཛད་འདུག

   དེ་ཡང་ཡོངས་འཛིན་རྣམ་དག་འོད་ཟེར༼༡༨༢༨-༽གྱིས་མཛད་པའི།  «ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ལས་སྐབས་བདུན་པའི་ཚིག་དོན་དཀའ་གནད་རབ་གསལ»ལས།   “གསུམ་པ་གང་ནས་འཁྲུལ་པའི་རྩད་བཅད་པ་ལ།  བྲུ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དང་། མཁས་པ་གཉོས་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱི་ས་ལམ་རྣམས་ལས།  འཁོར་བ་ཐོག་ཡོད་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ཏེ།  ཁམས་བརྒྱད་ལས།  བོན་ཐམས་ཅད་སྲིད་པ་ལས་བྱུང་།  ཞེས་དང་།  གཞི་ཉིད་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་ལས།  མ་རིག་ཡེ་ཤེས་གློ་བུར་བྱུང་།  ཞེས་སོ། །རིག་པས་ཀྱང་འཁོར་བ་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་ཡོད་དེ།  སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལས་སྐྱེ་འགག་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། མཁས་པ་དཔལ་ཆེན་གྱི་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་དོན་གསལ་ལས།  འཁོར་བ་ཐོག་མེད་ནས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ཏེ།  འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ།  འཁྲུལ་པ་སྔོན་མ་སྔ་མ་ལས་བྱུང་བས་ཐོག་མ་མེད་པ་དང་། འཁྲུལ་པའི་རྩ་བ་མ་རིག་པ་ཡིན་ལ།  མ་རིག་པ་ནི་གཞི་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པས་ཐོག་མ་མེད་པའོ། །ཡང་ན་གཞི་དག་པ་དེ་ལས་གནས་ལུགས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའི་མ་རིག་པ་དེ་དུས་འདི་ཙམ་ནས་བྱུང་ཞེས་བཟུང་བར་མི་ནུས་པས་ཐོག་མ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་ན། འཁོར་བའི་ཐོག་མ་དེ་ལ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ལས་ཉོན་ཚར་གཅིག་སྔོན་དུ་སོང་ངམ་མ་སོང་།  དང་པོ་ལྟར་ན་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་དང་འགལ་ཏེ།  ལས་ཉོན་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལྟར་ན་འཁོར་བ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ།  ལས་ཉོན་ལས་མ་བྱུང་བས་སོ། །གཞི་ལས་འཁྲུལ་པ་ཙམ་གྱིས་ཐོག་མ་མི་འགྲུབ་སྟེ།  ད་ལྟའི་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་འཁྲུལ་པ་ནི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི།  ཐོས་པ་མང་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འདིར་གཞུང་གི་དགོངས་པ་དང་བསྟུན་པར་བྱས་ནས།  འཁྲུལ་པའི་རྩད་བཅད་གཉིས་པོ་དེ་ལས་རེས་ཤིག་ཐོག་མ་མེད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲེང་བ་ཡིན་ནོ། །”ཞེས་གསུངས་ཤིང་།  བྲུ་ཆེན་དང་རྨེའུ་དཔལ་གྱི་དགོངས་དོན་སོ་སོར་བཀོད་ཐོག   རང་ལུགས་རྩ་བའི་ཁམས་འགྲེལ་དང་བསྟུན་ཏེ།  འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མེད་པ་དེ་འཐད་ཕྱོགས་སུ་མཛད་འདུག

   དེ་ཡང་གྲུབ་དབང་ཤར་རྫ་རིན་པོ་ཆེས༼༡༨༥༩-༡༩༣༤༽མཛད་པའི།  «སྡེ་སྣོད་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་གསང་དོན་གསལ་བའི་སྒྲོན་མ»ལས། “འདི་ལྟར་སྔ་རབས་པ་རྣམས་ལས།  འཁོར་བ་ཐོག་མཐའ་གཉིས་ཀ་མེད་པར་འདོད་པ་དང་།  ཐོག་མ་ཡོད་ལ་མཐའ་མ་མེད་པར་འདོད་པ་དང་། དེ་ལས་ལྡོག་པའི་མུ་བཞི་སྟེ་འདོད་ལུགས་མང་དུ་ཡོད་པ་དག་གི་དགག་བཞག་སྤང་གསུམ་ནི་དབྱིངས་རིག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ལས་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །འདིར་ནི་འཁོར་བའི་དོན་གོ་སེམས་རྒྱུད་རིག་པ་ལ་བྱེད་ན་ཐོག་མཐའ་གཉིས་ཀ་མེད་དེ། གབ་པ་དགུ་སྐོར་ལས།  ཐོག་དང་མཐའ་མ་མེད་པར་སེམས་ཀྱི་ངང་ལ་མཉམ།  ཞེས་སོ།  །རིགས་པས་ཀྱང་སེམས་རྒྱུད་རིག་པ་བོན་ཅན།  ཐོག་མར་སྐྱེ་བ་དང་མཐའ་མར་འགག་པ་མེད་དེ།  གལ་ཏེ་ཡོད་ན་རིག་པ་གསར་སྐྱེས་སྲིད་པ་དང་། མཐའ་མར་འགགས་པའི་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་རོ་དེ་བས་ན་ཡ་མཐའ་མ་མཐའ་ཐུག་མེད་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །ཡང་འཁོར་བའི་དོན་གོ་མ་རིག་པ་ལ་བྱེད་ན་ཐོག་མ་ཡོད་དེ། མདོ་འགྲེལ་ལས། མ་རིག་པ་ནི་དབྱིངས་ལས་བྱུང་། །མ་རྟོགས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཉིད། །ཅེས་སོ། །རིགས་པས་ཀྱང་འཁྲུལ་པའི་འཁོར་བ་བོན་ཅན། ཐོག་མ་ཡོད་དེ་གཞི་སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལས་སྐྱེ་འགག་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ནམ་མཁའ་དང་གཞའ་སྤྲིན་བཞིན་ནོ། །འོ་ན་མཐའ་མ་ཡོད་པར་ཐལ་ཏེ།  ཐོག་མའི་བྱུང་ས་ཡོད་པ་ལ་མཐའ་མའི་ཐིམ་པས་ཁྱབ་པས་སོ། །ཞེས་ན།  ཁམས་གསུམ་སྤྱི་བཙན་དུ་མཐའ་མ་ཡོད་པའི་ཁྱབ་པ་མེད་དེ། མདོ་ལས།  འཁོར་བ་སྟོངས་པའི་བོན་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་སྲིད་པ་ཅིག་ལགས། ཞེས་སོ། །གང་ཟག་སྒོས་བཙན་དུ་མཐའ་མ་ཡོད་པ་ནི་འདོད་དེ།  དེ་ཉིད་ལས།  འོལ་མོ་ལུང་རིང་སྟོངས་པ་ཙམ་ཅིག་སངས་རྒྱས་ཏེ་སོང་། ཞེས་པས་སོ། །”ཞེས་འགྲོ་མགོན་སོགས་ཀྱི་བཞེད་པ་ལྟར་དང་། བྱེ་བྲག་སེམས་ཅན་སྤྱི་དང་སྒོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་རྣམ་བཞག་ཀྱང་འཐད་ཕྱོགས་སུ་མཛད། ཡང«དབྱིངས་རིག་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད»ལས།          “སྔ་རབས་པ་རྣམས་ལས་བྲུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས་ཀ་དག་གི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་ལ། ཞུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་པར་བཤད་དེ།  གཤེན་རབ་ཀྱི་བཀའ་_{མེ་ལོང་སོགས་མཆན།}བཙན་པས་ཕྱིས་ནས་ལུང་རིགས་ཀྱི་མངའ་བདག་ཆེན་པོ་འགྲོ་མགོན་བློ་གྲོས་དང་སྤྱན་གཅིག་པ་སོགས་ཀྱིས་བཀག་པར་མཛད་དོ། །”ཞེས་བྲུ་ཞུ་གཉིས་པོ་ཀ་དག་དང་ལྷུན་གྲུབ་བཞེད་པའི་ཕྱོགས་དེར་ཐེག་རིམ་གྱི་ཕྱོགས་སྔར་སོང་བའི་གསལ་འདོན་དང་། དེ་ཉིད་སྔར་ནས་དགག་ཟིན་པའི་བསྡོམས་ཚིག་ཀྱང་བཀོད། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “གཞན་ཡང་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མེད་ན་འཁོར་བ་ཡེ་ནས་གྲུབ་ཟིན་པས།  གཞི་ལས་གཞི་སྣང་འཆར་ལུགས་དང་།  དེ་ལས་རྟོགས་འཁྲུལ་བཤད་པ་རྣམས་དགོས་མེད་དུ་འགྱུར་ལ།  འདོད་ན་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གྲུབ་མཐའ་གཏིང་ནས་ལོག་པར་ཐལ་ལོ། །”ཞེས་ཐུན་མིན་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་བཞེད་གཞུང་རྩལ་དུ་བཏོན་ཏེ། ཐོག་མའི་གཞི་དང་དེ་ལས་གཞི་སྣང་གཡོས་ཚུལ་དང་སྦྱར་ནས་མ་རིག་པ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པར་གསུངས་པ་འདི་ནི་གོང་གསལ་དཔལ་ཆེན་པོ་དང་།  སྒ་སྟོན་སོགས་ཀྱི་བཞེད་པ་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་མངོན་གསལ་ཅན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་འདུག་གོ །

   དེ་ཡང་སྨན་རིའི་ཡོངས་འཛིན་ཆེན་མོ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག༼༡༩༢༦-༽མཆོག་གིས་མཛད་པའི།  «དྭོགས་སེལ་འགའ་ཞིག་གླེང་བའི་ལེའུ་རིན་ཆེན་གཙག་བུ»ལས།  “རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་རྣམས་སུ། རྟོགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་སུ་མ་བྱུང་། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སུ་མ་གྲུབ། མ་རྟོགས་ཏེ་སེམས་ཅན་མ་བྱུང་། ངམ་གྲོག་གཡང་ས་ཚེར་དོང་གང་མེད་པའི་དུས་ན། ཞེས་དང་། རྟོགས་ཏེ་ཨ་ཐ་མ་བྱུང་།  མ་རྟོགས་ཏེ་སེམས་ཅན་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་རོལ་ན།  གཞི་དངོས་པོ་གཤིས་དོན་གྱི་འདུག་ཚུལ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ནི།  ཞེས་སོགས་དུ་མ་གསུངས་པ་དང་། གཞན་ཡང་གཞུང་འགའ་ནས།  འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས། ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལ། ཚིག་དེ་དག་མཐོང་མ་ཐག་ཏུ་ནང་འགལ་དང་ཁྱབ་མེད་སོགས་མི་བརྗོད་པར།  ཞེས་སོགས་ནས།  ཁོ་ན་རེ།  ཐོག་མེད་གསུངས་པའི་དོན་དེ་ལྟར་མི་འཐད་དེ།  ད་ལྟའི་སེམས་ཅན་འདིའི་ཤེས་རྒྱུད་འདི་སྔ་མའི་ལས་ཉོན་གྱི་འཕངས་འབྲས་ཡིན་ན།  སྔར་ལས་ཉོན་དེ་གསོག་པའི་དུས་དེ་དེ་ཡི་འགོ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཟེར་ན།  དེ་ལྟར་ལས་ཉོན་གསོག་པོ་དེ་ཡི་རྒྱུ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ལ།  མ་སོང་ན་དེ་ལས་ཉོན་གསོག་པ་པོ་དང་། ལས་ཉོན་དེ་ཡི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཡང་ཁོ་ན་རེ།  འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མེད་པར་མི་འཐད་པར་ཐལ།  མཛོད་ལས།  ཡོད་མེད་ཀྱི་སྲིད་པ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱིས་ཡོད་ཁམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་དང་།  མེད་ཁམས་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་སྤྲུལ་པར་གསུངས་པས།  དེ་འདྲའི་འགྲོ་བ་དེ་རྣམས་ནང་བཅུད་སེམས་ཅན་གྱི་གྲོལ་ཕུགས་སུ་གསུངས་པ་གང་ཞིག  གྲོལ་ཕུགས་ཡིན་ན་དེ་འགྲོ་བའི་ཐོག་མ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར།  ཟེར་ན།  དེའི་དགོངས་དོན་ནི།  འགྲོ་བ་དེ་དག་ལུས་རིགས་སོ་སོར་བྱུང་བའི་ཁུངས་སུ་སྤྲུལ་པ་ལས།  འགྲོ་བ་དེ་དག་གི་ཤེས་རྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་མ་ཡིན་པར་མ་གསུང་པའི་ཕྱིར།” ཞེས་སོགས་གསུངས་ཤིང་།  འཁོར་བའི་རྒྱུ་ལས་ཉོན་སྔོན་དུ་མ་སོང་བ་ཞིག་མེད་སྟབས་སྤྱིར་ན་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མེད་པ་དང་། རྫོགས་ཆེན་གྱི་ཐོག་མའི་གཞི་བསྟན་པ་ལྟར་གྱི་འཁོར་འདས་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་དུས་གསུངས་པ་དེ་ཡང་གང་ཟག་རེ་རེ་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་དུས་ཀྱི་ཀ་དག་བོན་སྐུའི་བར་དོ་ལ་སྦྱར་བ་སོགས་བཞེད་པར་མཛད་དོ། །

   དེ་ལ་གོང་དུ་མཁས་པ་སོ་སོའི་བཞེད་ཕྱོགས་མང་ཕལ་ཆེ་བ་བཀོད་པའི་རྩིས་ཡིན་རུང་ད་དུང་དེར་མ་འདུས་པ་ཡང་ཡོད་སྲིད་ལ། འདིར་བཀོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་རེ་རེ་ནས་ངེས་པ་ཡིན་ན་དེ་དག་ཕན་ཚུན་འདྲ་བའམ་མི་འདྲ་བའི་ཕྱོགས་གང་ཞིག་ཡོད་པའང་ཤུགས་ལས་ཤེས་ཐུབ་ཅིང་། ད་དུང་གབ་པའི་འགྲེལ་བཞི་དང་། འགྲོ་མགོན་མཛོད་འགྲེལ།  དབྱིངས་རིག་མཛོད་ལྟ་བུ་འགའ་ཞིག་ཡིག་ཚོགས་དབང་གིས་རྩོམ་འདིར་ལུང་ཆ་ཚང་འདྲེན་མ་ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱང་དཀྱུས་སུ་གཟིགས་ན་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོང་སྲིད། འདིར་ཡང་མཁས་པ་སོ་སོའི་རིང་ལུགས་འཛིན་སྟངས་དང་། ཤེས་རིག་གི་འཕེལ་རིམ་དང་བསྟུན་པའི་འགྱུར་མཚམས།  དེ་བཞིན་སྤྱི་བཤད་དང་ཐེག་པ་ལ་སྦྱར་བའི་དབྱེ་མཚམས་སོགས་དཀའ་བའི་གནས་དང་། ལུང་དང་རིགས་པའི་སེང་ཆེན་དེ་དག་གི་དངོས་ཤུགས་ཀྱི་དགོངས་གཞི་དགོས་པ་སོགས་མུ་མེད་ནམ་མཁའི་མཐའ་བས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་། ཀློང་ཡངས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ལས་ཀྱང་གཏིང་ཟབ་པའི་ཚོད་དུ་གྱུར་པ་ལ། རྨོངས་པ་བདག་ལྟ་བུས་འདི་དང་དེའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་རང་གི་དེ་ཉིད་བསྒྲགས་པ་ཙམ་ལས་མེད་མོད་ཀྱང་། གཞན་ཞིག་ནས་མཁས་གྲུབ་འདི་རྣམས་ཀྱི་གསུང་གསང་རིན་ཆེན་གླིང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐལ་པ་བཟང་ཞིང་།  བློ་སྣ་ཤེས་རིག་ལ་ཕྱོགས་པའི་ཁུལ་དུ་འཛིན་པའི་ཆ་ནས་འབྲེལ་ཡོད་གནད་དོན་འགའ་ཞིག་དཔྱད་གཞིར་གླེང་བ་ལ།

   ༡༽  དེ་ལྟར་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་ཀྱི་རྩོད་པའི་འཕྲོས་གཞི་ཞིག་ནི་གཞི་ཡི་འདོད་ཚུལ་བྲུ་ཞུ་གཉིས་པོ་གཅིག་མཐུན་མ་ཡིན་པ་ལས་བྱུང་བ་གོང་གི་ཡིག་ཆ་དེ་དག་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ལྟར་ཡིན་ལ།  བཞེད་པ་དེ་གཉིས་པོ་ནི་ཐེག་རིམ་རྩ་འགྲེལ་དང་། ཡེ་ཁྲི་བཤད་གཞིའི་མཆོང་ནས་ཕྱོགས་སྔར་མཛད་པའི་ཀ་དག་དང་ལྷུན་གྲུབ་དེ་གཉིས་སླར་ཡང་རང་ལུགས་སུ་མཛད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་མོད།  དེའི་ཐད་ཤར་རྫ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་གོང་དུ་དྲངས་པ་ལྟར། “སྔ་རབས་པ་རྣམས་ལས་བྲུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས་ཀ་དག་གི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་ལ། ཞུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་པར་བཤད་དེ།  གཤེན་རབ་ཀྱི་བཀའ་_{མེ་ལོང་སོགས་མཆན།}བཙན་པས་ཕྱིས་ནས་ལུང་རིགས་ཀྱི་མངའ་བདག་ཆེན་པོ་འགྲོ་མགོན་བློ་གྲོས་དང་སྤྱན་གཅིག་པ་སོགས་ཀྱིས་བཀག་པར་མཛད་དོ། །”ཞེས་གསུངས་པ་འདིས་མཚོན་ཐུབ།  དེ་ལྟར་ན་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཕྱོགས་སྔའི་ལུགས་དེ་འདྲ་མཁྱེན་བཞིན་དུ་ཞལ་གྱིས་བཞེས་སམ།  ཡང་ན་མ་མཁྱེན་པ་ཡིན།  འོན་ཏེ་བཞེད་པ་དེ་གཉིས་ལའང་རྒྱུ་མཚན་གཞན་འགྲེལ་དུ་ཡོད་མེད་བཅས་ནི་བརྟག་བྱ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་འདུག 

   ༢༽གོང་གསལ་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ལུགས་ཀྱི་གཞི་ངོས་འཛིན་ལས་འཕྲོས་པའི་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་བཞེད་པ་འགའ་ཞིག་སྣང་བ་འདིར་གླེང་བ་ནི།  སྒ་སྟོན་གྱི«གཞི་ལམ་རྣམ་འབྱེད་རང་འགྲེལ»དུ། “ལུང་ནི་གཡུང་དྲུང་ཡང་རྩེ་ལས། །དང་པོ་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་བོན། །འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་མ་གྱེས་པ། །ཞེས་པ་ནས། འོ་ན་འཁོར་བ་བོན་ཅན།  ཐོག་མ་ཡོད་པར་ཐལ།  འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་མ་གྱེས་པའི་དུས་ཀྱི་གཞི་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེ་ན་དེ་ནི་གནས་པ་གཞི་ཡི་བར་དོ་ལ་གཞི་དྲན་མེད་ཀྱི་ངང་ལ་དལ་ཅིག་བསྡད་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི།  སེ་སྟོན་ལྟར་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པའི།   འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པའི་སུན་འབྱིན་ནི་འོག་ཏུ་འབྱུང་ངོ་། །”ཞེས་འཁོར་འདས་གཉིས་ཀ་མ་བྱུང་བའི་གཞི་བཤད་པའི་དོན་བར་དོའི་སྐབས་ལྟ་བུ་ལས་སྤྱིར་ན་དེ་འདྲ་མེད་པར་བཞེད།  འོན་ཏེ་བཞེད་ཚུལ་དེ་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ལུགས་ཞེས་དམིགས་སུ་མ་གསལ་ལ། མ་གཞི་སྔ་མོའི་མཁས་པ་ཚོས་དེ་ལྟར་དབྱེ་འབྱེད་གནང་བ་ཡང་ཉུང་བའི་ཚོད་དུ་གནས་ཡོད། ཡོངས་འཛིན་བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག་རིན་པོ་ཆེས་མཛད་པའི«དྭོགས་སེལ་འགའ་ཞིག་གླེང་བའི་ལེའུ་རིན་ཆེན་གཙག་བུ»ལས། “རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་རྣམས་སུ། རྟོགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་སུ་མ་བྱུང་། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སུ་མ་གྲུབ། ཞེས་སོགས་ནས། འཁོར་བ་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་རོལ་དེ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྙམ་ན།  འདི་ལྟར་གསུངས་པའི་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ནི།  སེམས་ཅན་ཞིག་ཤི་བའི་དུས་འདོད་ཁམས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ན་ལུས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི་འབྱུང་བའི་རྡུལ་རྫས་ལས་བྱུང་བ་དང་། ནང་གི་ཤེས་རྒྱུད་གཉིས་གསོན་པོའི་ཚེ་རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་འབྲེལ་བ་ཤིན་ཏུ་དམ་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་འཆི་བའི་ནད་ཀྱིས་ལུས་སེམས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བཅད་པའི་རྗེས་སུ་གཤིན་པོ་དེའི་ཤེས་རྒྱུད་ལ་སྣང་བ་འཆར་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་མདོ་སྔགས་སེམས་གསུམ་གྱི་གཞུང་དང་བསྟུན་ནས་བཤད་ན།” ཞེས་སོགས་ནས་བར་དོ་འཆར་ཚུལ་མདོ་སྔགས་སེམས་གསུམ་པོས་ངོས་འཛིན་མི་འདྲ་བར་གསུངས་ཤིང་།  དོན་དུ་འཁོར་འདས་མ་གྱེས་པའི་གཞི་ཞེས་པ་བར་དོ་ལ་འགྲེལ་བར་མཛད་པ་ནི་སྒ་སྟོན་དང་བཞེད་པ་མཐུན། བཞེད་པ་དེ་དང་ཅུང་མི་མཐུན་པ་ཞིག་ནི།  རྨེའུ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ལེགས་ཀྱི«གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་དོན་གསལ་བར་བཤད་པའི་རྣམ་བཤད་ཐར་ལམ་གསལ་བྱེད»ལས།  “ཁོ་ན་རེ།  འཁོར་བ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པར་ཐལ།  དང་པོ་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་མ་གྱེས་པ། ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། གཞུང་དེས་འཁོར་འདས་ལ༼མ༽གྱེས་པའི་གཞི་བཤད་པའི་ཕྱིེར་ཞེ་ན།  ཞེས་པ་ནས། གཞུང་དེས་གནས་ས༼པ༽གཞིའི་བར་དོ་ལ་གཡོ་བ་མེད་པའི་རིག་པ་དྲིན༼དྲན༽མེད་ཀྱི་ངང་ལ་དར་ཅིག་གནས་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུང་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འོན་ཀྱང་རྩོམ་པ་པོའི་བཞེད་པ་ཡིན་པས། དེ་ལྟར་བཀོད་པ་ཡིན་གྱི། གཞུང་གི་དོན་དུ་འགྱུར་བ་དཀའ་བར་སྣང་།  གཞུང་གི་དོན་ནི། སེམས་རིག་ཅིང་གསལ་ཙམ་འདི། འཁོར་བའི་ཕྱོགས་སུ་ཡང་མ་ཆད། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཡང་མ་ཆད་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་སྟེ།  བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཔྱད་པར་བྱའོ། །”ཞེས་མ་གཞི་འགྲེལ་པ་འདི་སྒ་སྟོན་གཞི་ལམ་རྣམ་འབྱེད་རྩ་བར་བཟུང་བ་ཡིན་མོད་ཀྱང་། དེ་ནས་གང་གསུངས་མཛུབ་མོ་གང་བསྟན་ཤར་དུ་མ་མཛད་ཅིང་བཞེད་པ་དེའི་ཕྱོགས་ལ་དོགས་སློང་དང་དཔྱད་བྱར་བཞེད་ཅིང་། འདི་འདྲ་ནི་སྔོན་མའི་མཁས་པ་ཕལ་མོ་ཆེའི་ལུགས་བཟང་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་འདུག  དེ་བས་ཁ་གསལ་བ་ནི་ཤར་རྫ་རིན་པོ་ཆེའི«དབྱིངས་རིག་མཛོད»ལས།  “གཞི་སྣང་འཆར་བའི་དུས་ནི་གཞི་ཡེ་སངས་རྒྱས་པའི་རྒྱུད་ལས།  འཆར་བའི་དུས་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། །འཁྲུལ་དུས་ལྷན་སྐྱེས་ཡེ་ཤེས་ཉམས་སུ་མྱོང་། །དེ་དུས་ཆར་ཚུལ་གོང་དུ་གསལ་བར་བསྟན། །འཆི་དུས་བོན་ཉིད་བར་དོར་མ་བུ་མཇལ། །དེ་ཚེ་འཆར་བ་འོག་ཏུ་བར་དོར་བསྟན། །ཚེ་འདིར་འཆར་བ་རྟོགས་ལྡན་རྩ་ཁ་བྱེ། །རྩ་མདུད་གྲོལ་བས་ཡེ་ཤེས་མངོན་སུམ་འཆར། །”ཞེས་དང་།  “གཞན་ཡང་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མེད་ན་འཁོར་བ་ཡེ་ནས་གྲུབ་ཟིན་པས།  གཞི་ལས་གཞི་སྣང་འཆར་ལུགས་དང་།  དེ་ལས་རྟོགས་འཁྲུལ་བཤད་པ་རྣམས་དགོས་མེད་དུ་འགྱུར་ལ།  འདོད་ན་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གྲུབ་མཐའ་གཏིང་ནས་ལོག་པར་ཐལ་ལོ། །”ཞེས་གཞི་ཀ་དག་ལས་སྣང་བ་འཆར་དུས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་ཡོད་པ་མ་རྒྱུད་ཁུངས་སུ་མཛད་ཅིང་།  ཁྱད་པར་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ལུགས་ལ་འཁོར་འདས་མ་གྱེས་པའི་གཞི་བཤད་པ་ཚིག་ཟིན་ལྟར་བཞེད་ཅིང་།  དེ་ལྟར་མིན་པར་གཞི་དེ་བར་དོར་འགྲེལ་བ་ནི་རྩ་བའི་གཞུང་དོན་དང་འགལ་བར་གསལ་པོ་བསྟན་པ་དེ་ཡིན།  གནད་འདི་ལ་ཤར་རྫ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་གཞུང་ཆེན་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཇི་བཞིན་འཛིན་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་ཡང་ཤུགས་ལས་རྟོགས་ཐུབ།

   ༣༽  གོང་འཁོད་བྲུ་རྗེ་སོགས་ཐོག་མ་ཡོད་པ་དང་། དཔལ་ཆེན་སོགས་མེད་པར་བཞེད་པའི་ཕྱོགས་དེ་དག་ལ་དཔྱད་བརྗོད་ཀྱི་བསྡོམས་ཚིག་གཞན་ཞིག་བཀོད་པ་ནི། གདན་ས་སྨན་རིའི་བཤད་སྒྲུབ་མཁན་པོ་ཉི་མ་དོན་འགྲུབ་ཀྱིས«འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་ལ་དཔྱད་པ»ལས། “བསྟན་དོན་འགལ་མེད་དུ་སྒྲུབ་པ་དྲང་བརྗོད་ཚངས་པའི་ཐིག་ཤིང་། ཞེས་པ་ནས། སྤང་ལམ་མཚན་ཉིད་ཐེག་པའི་ལུགས་ལ།  འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མེད་པས་མཁས་མཆོག་དཔལ་གྱིས་བཞེད་པ་ཡང་འཐད་ལ།  སྔགས་སེམས་ཡང་རྩེ་བའི་ལུགས་ལ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་པར་གྲུབ་པས་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་གཡས་རུའི་རིགས་པ་སྨྲ་བའི་བཞེད་སྲོལ་དེ་ཡང་ལེགས་པར་འཚམས་པ་ཡིན་ནོ། །”ཞེས་འཁོར་བ་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་དཔྱད་ཚེ་ཐེག་པ་གོང་འོག་སོ་སོར་ཕྱེ་བའི་ཐོག་ནས་མདོ་ལྟར་ན།  མ་རིག་རྒ་ཤི་གཅིག་གིས་གཅིག  །བསྐྱེད་ཕྱིར་རྟེན་འབྲེལ་ཐོག་མཐའ་མེད། །ཅེས་པ་ལྟ་བུ་དང་།  རྫོགས་ཆེན་ལྟར་ན་ཐོག་པའི་གཞི་ལས་གཞི་སྣང་གཡོས་ཏེ་འཁོར་བ་གྲུབ་ཚུལ་མདོ་དང་ཐུན་མིན་འགྲེལ་དུ་ཡོད་སྟབས།  བྲུ་དང་རྨེའུའི་ལུགས་གཉིས་ཀ་མི་འགལ་བར་གསུངས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་དགོངས་གཞི་དེ་ལྟར་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་འཐད་ཚུལ་གསུངས་པའམ།  ཡང་ན་གཞི་རྩའི་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་དགོངས་པར་དེ་ལྟར་ཡོད་པས་ལུགས་གཉིས་ཀ་འཐད་ཅེས་པ་གང་ཞིག་ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང་། གཞི་རྩའི་བྲུ་རྗེ་དང་དཔལ་ཆེན་སྐབས་སོགས་སུ་དེའི་སྐོར་དགག་སྒྲུབ་མཛད་པའི་ཚེ་ན་དེ་ལྟ་བུའི་ཐེག་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་ཚུལ་ད་ཡོད་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ཁག་ཏུ་མ་གསལ་ཞིང་།  ཡང་ན་མཁས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་གཞི་སོ་སོར་སོང་སྟེ། ཕྱོགས་ཕན་ཚུན་གོ་བརྡ་གསལ་པོ་མ་འཕྲོད་པའི་དབང་གིས་རྩོད་སྒྲུབ་དེ་འདྲ་བྱུང་བ་རེད་ཅེས་ཟེར་ནའང་འཚམས་པོ་དེ་ཙམ་མ་རེད་སྙམ། དཔེར་ན་སྒ་སྟོན་གྱིས། “བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པ་ནི། །བརྟགས་པས་དགག་སྟེ། འཁོར་བ་ཡིན་ན་སྐྱེ་བ་བར་མ་དོ་དང་། སྐྱེ་ས་རིས་དྲུག་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད། རིས་དྲུག་ལ་མཐོ་རིས་ངན་སོང་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་དེ།  དེ་གསུམ་གང་ལ་ཐོག་མ་ཡོད། ཡོད་ན་མཐོ་རིས་ཀྱི་ཐོག་མ་ནི་དགེ་བ་ཟག་བཅས་ལས་བྱུང་ལ།  ངན་སོང་གི་ཐོག་མ་ནི་སྡིག་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་། བར་མ་དོ་ནི་སྔར་གྱི་རྟེན་འཕོས་པ་ལས་བྱུང་བས། དེ་གསུམ་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ།  ལས་དེ་དག་དང་། དེ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་གང་ཟག་སྔོན་དུ་སོང་བས་སོ། །ཐལ་འགྱུར་འདི་ནི་སྔ་རབས་པས་རྟོགས་པ་མེད་དེ།  ཁོ་བོའི་རྣམ་བཞག་གོ །”ཞེས་སྐྱེ་སྲིད་དང་བར་སྲིད་གང་ཡིན་རུང་རིགས་མཐུན་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་ཁྱབ་པའི་རིགས་པ་ཞིག་ཁོང་གིས་གསར་དུ་རྙེད་པ་ལས།  གཞན་ཐེག་པ་གོང་འོག་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་ཚུལ་ནི་མ་གསལ་ལ།  ཤར་རྫ་རིན་པོ་ཆེས་ཀྱང་། “སྔ་རབས་པ་རྣམས་ལས་བྲུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས་ཀ་དག་གི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་ལ། ཞུ་ཆེན་པོ་རྗེས་འབྲེང་དང་བཅས་པས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་པར་བཤད་དེ།  གཤེན་རབ་ཀྱི་བཀའ་_{མེ་ལོང་སོགས་མཆན།}བཙན་པས་ཕྱིས་ནས་ལུང་རིགས་ཀྱི་མངའ་བདག་ཆེན་པོ་འགྲོ་མགོན་བློ་གྲོས་དང་སྤྱན་གཅིག་པ་སོགས་ཀྱིས་བཀག་པར་མཛད་དོ། །”ཞེས་གཞི་རྩའི་ཆེན་པོ་བྲུ་ཞུ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་དེ་ཡང་དགོངས་གཞི་གཞན་ཞིག་ལ་སྦྱར་ཏེ་གནད་ལ་ཁེལ་ཚུལ་ཡང་མ་གསུངས་པ་དེ་ལྟར་ངེས་སམ་སྙམ།

   ༤༽ཡང་གཡོར་མེ་བ་ལྟ་བུ་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་གིས་ནི་ཐོག་མའི་གཞི་ཡི་བཞེད་མཚམས་དང་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་དགག་སྒྲུབ་གནང་ཕྱོགས་དེ་དག་ལ་ཐུགས་སྣང་ཆེར་མ་མཛད་པའི་ཐོག བཞེད་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཉེ་འདོད་རིང་དུ་སོང་སྟེ་གཞི་ཐད་ཀར་ངོས་འཛིན་དཀའ་བའི་ཚུལ་གྱི་དགོངས་པ་ཡང་འཁྲུངས་ཡོད་པ་ནི། གཡོར་པོ་མེ་དཔལ་གྱིས་མཛད་པའི། «ངོ་སྤྲོད་རིན་ཆེན་གསལ་འདེབས»ལས། “ཁ་ཅིག་གཞའ་དཀའ༼གཞི་ཀ་དག༽འཁོར་བ་ཐོག་ཡོད་བཞེད་ལ།  ཁ་ཅིག་གཞིའ་ལྷུན་གྲུབ་དང་འཁོར་བ་ཐོག་མེད་དུ་བཞེད་ལ། ཁ་ཅིག་གཞིའ་བར་དོ་ཆེན་པོ་ལ་འབྱུང་བར་བཞེད་དོ། །དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་བྱ་ཁྱུང་ཞོན་ནས་བྱ་ཁྱུང་འཚོལ་བ་དང་འདྲ་སྟེ།    ཉེ་འདོད་རིང་སྐོར་དུ་སོང་ནས། གཞིའ་ཅར་ཕོག་དུ་ངོས་མ་ཟིན་པར་གདའོ། །”ཞེས་གསུངས་པ་འདིས་ཤེས་ཐུབ་པ་འདུག  དེ་ལྟར་འཁོར་བའི་ཐོག་མ་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་ཕྲན་བུ་ཞུས་པ་འདི་ཡང་གཅིག་ནས་སྔོན་བྱོན་མཁས་དང་གྲུབ་པའི་སྐྱེས་མཆོག་དེ་དག་གི་དགོངས་དོན་ཇི་བཞིན་གོ་སྟབས་བདེ་ཕྱིར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བ་དང་།  གཉིས་ནས་དུས་རིམ་མི་འདྲ་བའི་ནང་དུ་བརྗོད་གཞི་དེ་ལ་དབྱེ་ཞིབ་དང་འགྱུར་ལྡོག་གང་འདྲ་བྱུང་ཡོད་མེད་ཤེས་པའི་ཆེད་དུའང་ཡིན་མོད་དེ། ད་དུང་རང་བློ་འཁྲུལ་པའི་དཔུང་འཐུག་སྟབས་འགལ་དང་ནོངས་པ་ཅི་མཆིས་རིས་མེད་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱི་དྲུང་དུ་བཟོད་གསོལ་དང་སྦྲགས་སླད་མར་གནད་དོན་འདི་རིགས་ལ་དཔྱིད་ཕྱིན་པའི་ཞིབ་འཇུག་གང་ལེགས་ཡོང་བའི་རེ་བསྐུལ་དང་བཅས་དེ་ཙམ་གྱིས་གྲུབ་པར་བྱས་སོ།།  །།