ཨ་ཡ་བོན་པོ་ལྷ་འབུམ་གྱི་རླུང་ལྔའི་ལུས་སྦྱོང་རྩ་གནད་འགག་འཁྲུགས་འབྱེད་པའི་གཡོབ་དར།

   ཨ་ཡ་བོན་པོ་ལྷ་འབུམ་མམ་གཏེར་སྟོན་གུ་རུ་རྣོན་རྩེ་མཆོག བོད་མེ་འབྲུག་ལོའི་སྤྱི་ལོ་༡༡༣༦དེང་བོད་ལྗོངས་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་བཞད་མཐོང་སྨོན་རྫོང་རྟ་ནག་ལུང་པའི་ནང་སྐུ་འཁྲུངས། བོན་གྱི་མདོ་སྔགས་དཔེ་ཚོགས་སྐོར་དང་རྫས་གཏེར་སོགས་བོན་སྡེ་ལྔ་བཅུ་ཡར་ལྷག་གཏེར་བཞེས། མདོ་སྔགས་རིག་གནས་ཀུན་ལ་མངའ་བརྙེས་པའི་མཁས་དབང་ཞིག་ཡིན། ཁྱད་པར་མ་རྒྱུད་སངས་རྒྱས་རྒྱུད་གསུམ་དང་། དེ་དག་གི་འགྲེལ་དང་ཆ་ལག་བཅས་པ་གཏེར་ཐོན་པ་དང་། དེའི་དབང་ལུང་དང་མན་ངག་རྣམས་ཟམ་མ་ཆད་ད་བར་བཞུགས་ཡོད། དེའི་ནང་གི་རྩ་རླུང་ལུས་སྦྱོང་མན་ངག་རྣམས། མ་ཉམས་གནས་ཤིང་ཕྱག་ལེན་དེ་དག་གསང་སྔགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལམ་གྱི་ཆ་རྐྱེན་ཁོ་ནར་བྱས་པ་མ་གཏོགས། ཐུན་མོང་གི་སྤྱོད་པ་མ་བྱས་སྟབས་ད་ཆར་རྒྱུན་མ་ཆད་པའི་ཤེས་མཁན་ཉུང་ཙམ་ལས་མེད་པས། གལ་སྲིད་ཉམས་ནས་རྩ་མེད་གྱུར་ན། བོད་གངས་ཅན་ཙམ་མ་ཟད་འཛམ་གླིང་མིའི་རིགས་ཀྱི་བདེ་ཐང་འཕྲོད་བསྟེན་མན་ངག་རྩ་ཆེན་ཞིག་བརླག་པར་འགྱུར་བས་ཚབ་ཆེའི་གྱོང་གུད་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་ཡིན། དེས་ན་སྟབས་བདེ། ཤེས་སླ། ཕན་ཆེ། ནུས་པ་མྱུར་བའི་རླུང་ལྔའི་ལུས་སྦྱོང་གི་གནད་རྣམས་མིའི་འཚོ་བ་དང་མཉམ་སྤྱོད་མཉམ་གནས་ཀྱི་གོམས་པར་ཤེས་སུ་འཇུག་ན། བདེ་ཐང་འཕྲོད་བསྟེན་ཚེ་རིང་བ་དང་ནད་མེད་པའི་བཅོས་ཐབས་རང་རྐང་རང་ཁྱོག་ལས་གཞན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་དང་རྒྱུ་གྲོན་ཆེ་བའི་མ་རྩ་མི་དགོས་པར་ཁེ་སྤོག་ཆེ་བའི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་རིག་གནས་རིན་ཐང་ཆེ་གྲས་ཤིག་ཅི་སྟེ་མིན། དེའི་ཕྱིར། གསོ་རིག་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ་རྒྱུན་སྤྱོད་ལེའུ་ལས(2)། “དང་པོ་ཚེ་རྐྱང་པ་ཡི་སྤྱོད་ལམ་ནི། རྟག་དུ་བདེ་གནས་འདོད་ཅིང་ཚེ་བསྲིང་ཕྱིར། སྨན་མཆོག་རིན་ཆེན་གྲུབ་པའི་གསང་སྔགས་བཅང་། ནད་སློང་རྐྱེན་གཉིས་དྲན་པས་རྟག་དུ་སྤངས། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཉེས་སྤངས་ཡང་དག་བསྟེན།ལྕེ་སོགས་དབང་པོ་གཟེར་དང་ཉམས་བདེར་མིན།” ཞེས་གསུངས། དེ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལུས་སྦྱོང་སྐོར་ཞིག་དོན་ཐོག་ལག་ལེན་བཀོལ་ན་ཤིན་ཏུ་འཚམས་པས་གཤམ་ནས་རིམ་པར། རླུང་ལྔ་ལུས་དང་འབྲེལ་བའི་རྩ་རླུང་གི་གནས་སྟངས་དང་། རླུང་ལྔའི་ལུས་སྦྱོང་དངོས་སུ་བྱ་ཐབས། རླུང་ལྔའི་ལུས་སྦྱོང་བྱས་པའི་ཕན་འབྲས། མཐའ་དོན་བསྡུ་བའི་བཤད་པ་བཅས་ཀྱིས་འཆད་པར་སྤྲོའོ། །

   མིའི་ལུས་ནི། དབང་པོ་ལྔ་དང་། དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་མགོ་སོགས་ཡན་ལག་ལྔ་ལྡན་གྱི་ཕུང་ཁམས་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པའི་སྣང་ཡོལ་ཅན་ཏེ། «གསོ་རིག་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ་ལུས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལེའུ་»(3)ལས། “དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་བུ་ག་སྒོ་དགུ་ཡོད། འཛམ་གླིང་རང་ལུས་འདོམ་གང་གྲུ་བཞི་སྟེ།” ཞེས་སོ། །འབྱུང་བའི་ཁམས་དང་ལྟོས་པ་བཅས་པའི་ལུས་ནི། འབྱུང་ལྔ་ཕན་ཚུན་འགལ་འབྲེལ་གྱི་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཐོག་མར་གྲུབ། བར་དུ་གནས། ཐ་མར་འཇིག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་སྐད་དོད་དུ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་ཞེས་སུ་བཤད་ཅིང་དོན་ལ་འབྱུང་བ་ས་ཆུ་མེ་རླུང་ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། «གསོ་རིག་སྨན་འབུམ་དཀར་པོ་རྒྱུད་ཀྱི་ཆེ་བ་བསྟན་པའི་ལེའུ་»ལས(4)། “རྩ་བ་གཅིག་ལ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་མཐུན་ཏེ། འཁོར་དང་མྱང་འདས་འདུ་བ་གསོ་ཐབས་སོགས། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་གཅིག་ལ་མ་འདུས་མེད། དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལྕགས་འབྱུང་བཞིན། རང་ལས་བྱུང་བའི་འདུ་བ་རང་གིས་སེལ། འགྲོ་བའི་ལུས་དང་གསོ་བྱའི་ནད་དང་བདུད། གསོ་བྱེད་སྨན་དང་གསོ་ཐབས་དཔྱད་ལ་སོགས། འབྱུང་བ་ལྔ་ལ་མ་བྱུང་གཅིག་ཀྱང་མེད། གསོ་བྱེད་རིག་པ་མངོན་རྫོགས་ཐབས་ཡིན་པས། དེ་དང་དེ་ལས་འབྱུང་བ་ཀུན་འབྲེལ་བ། དཔེར་ན་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བའི་མིག་དང་འདྲ།”ཞེས་དང་། «ཕྱི་མ་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་རྒྱུད་ཡོངས་གཏད་ལེའུ་»ལས(5)། “འགྲོ་བའི་ལུས་འདི་འབྱུང་བ་བཞི་ལས་གྲུབ། །གསོ་བྱའི་ནད་ཀྱང་འབྱུང་བ་བཞི་ཡིས་བསྐྱེད། །གཉེན་པོའི་སྨན་ཡང་འབྱུང་བཞིའི་ངོ་བོ་ཉིད། །ལུས་ནད་གཉེན་པོ་བདག་ཉིད་གཅིག་པར་འབྲེལ། །” ཞེས་སོ། །འབྱུང་བ་དང་རང་བཞིན་གཅིག་པའི་མི་ལུས་རིན་ཆེན་ཏེ། གོང་གསལ་ལུང་གི་བསྡོམ་ཚིག་གིས་བཅད་པའི་ལུས་ཕུང་གྲུབ་གཞི་ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་དུ་དབྱེ་ལ། ཕྱི་ཤ་དང་པགས་པ། བར་རྩ་དང་རུས་པ། ནང་དོན་དང་སྣོད་བཅས་དབྱེ་བ་ཕྱེས་ཡོད། དེ་ནི་རྣམ་པར་གྱུར་པའི་ནད་ཀྱི་འཇུག་སྒོའི་ལམ་བུ་སྟེ། «གསོ་རིག་ཐུགས་འབུམ་མཁའ་སྔོན་ནད་གཞིའི་ལེའུ»ལས(6)། “པགས་ལ་གྲམ་ཞིང་ཤ་ལ་རྒྱས་པ་དང་། རྩ་རུ་རྒྱུ་ཞིང་རུས་ལ་ཞེན་པ་དང་། དོན་ལ་བབ་ཅིང་སྣོད་དུ་ལྷུང་བར་གྱུར།” ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “ལུས་ཟུང་དྲི་མ་དབང་པོ་དོན་སྣོད་ལྔ། རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་རྒྱུ་བའི་ལམ་དུ་བཤད།” ཅེས་གསུངས་པས། སྤྱི་བོའི་གཙུག་ནས་རྐང་མཐིལ་ཡན་གྱི་ནད་རིགས་བྱུང་ངོ་ཅོག རྒྱུ་ལམ་དེ་ལས་མ་བརྒྱུད་པའི་ནད་རིགས་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་གཞུང་འགྲོས་ཡིན་པས། ནད་དང་ནད་འབྱུང་གི་ལམ་བུ་དང་། ནད་མེད་བདེ་ཐང་འཚོ་བའི་ལུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ལམ་བུ་གཉིས་ནང་གསེས་སོ་སོའི་ཐོག་ཏུ་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་རྣམ་པར་མ་གྱུར་བདེ་ཐང་ལུས་པོ་ཆུ་ལྟར་གནས་པར་བྱེད་པ་དང་། རྣམ་པར་གྱུར་ནས་ནད་ཅན་འཁྱགས་རོམ་ལྟར་གྱི་སྐྱེ་འཕེལ་འབྱུང་དགོས་པ་ཡིན། དོན་ཐོག་དངོས་པོའི་ལུས་སྟེང་གི་ལམ་བུ་དེ་གང་རེད་ཅེ་ན། «གསོ་རིག་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ་ལུས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལེའུ»ལས(7)། “རྒྱུ་ལམ་བུ་གའི་གནས་ལུགས་ཕྱི་ནང་གཉིས། ནང་གི་བུ་ག་སྲོག་ཟུང་དྲི་མ་གསུམ། ཆུ་དང་ཟས་རྒྱུ་བཅུ་གསུམ་གནས་པ་ཡིན། ཕྱིའི་བུ་ག་མགོར་བདུན་གསང་བ་གཉིས། བུ་（བུད）མེད་མངལ་སྒོ་ནུ་མ་གཉིས་ཀྱིས་ལྷག དབྱིབ་（དབྱིབས་）ཟླུམ་སྦོམ་དང་ཕྲ་ལ་རིང་འབྲེལ་གྱེས། ལོ་མ་རྒྱབ་ཀྱི་རྩ་ལྟར་རྒྱས་པར་བྱེད། དང་མ་ཉེར་འཕེལ་སྒོ་ནི་བུ་ག་སྟེ། ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་མི་མཐུན་བརྟེན་པ་ཡིས། བུ་ག་རྒྱུ་ལམ་གནོད་པའི་ནད་བསྐྱེད་ལ། མང་འབྱུང་འགག་དང་གཞན་འགྲོ་འཁྲུགས་པར་བྱེད། སྣོད་(གནོད)མེད་བུ་ག་དག་པས་བདེ་བར་འགྱུར།” ཞེས་གསུངས་པས། ལུས་ཕྱི་ནང་གི་འབྲེལ་ལམ་བུ་གའི་བརྒྱུད་ནས་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པའི་རླུང་གི་གཡོ་སྐྱོད་ཀྱིས་ཟུངས་དང་དྲི་མ་ཕྱེ་ནས་རིམ་པས་ལུས་ཀྱི་སྨིན་ཚོད་གྲུབ་སྟེ། «གསོ་རིག་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ་ལུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལེའུ་»ལས(8)། “ཟས་སྐོམ་སྲོག་གི་རླུང་གིས་ལྟོ་བར་བཅུག སྐོམ་གྱིས་གཤིག་ཅིང་སྣུམ་གྱིས་མཉེན་པར་འགྱུར། མེ་ཉམས་རླུང་གིས་མཁྲིས་པ་བཞུ་བྱེད་ནུས། ཕོ་བའི་གནས་སུ་སྨན་ལྟར་བསྐོལ་བར་བྱེད། དང་པོ་རོ་དྲུག་ཟས་སྐོམ་གང་ཟོས་པ། བད་ཀན་མྱག་བྱེད་དག་གིས་མྱག་པར་བྱེད། རོ་མངར་སྦུ་བ་ཅན་འགྱུར་བད་ཀན་བསྐྱེད། བར་དུ་མཁྲིས་པའི་བཞུ་བྱེད་ཀྱིས་གཞུས་པས། རྣམ་པར་ཚ་བར་རོ་སྐྱུར་མཁྲིས་པ་བསྐྱེད། མཐའ་མར་མེ་ཉམས་རླུང་གི་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད། ཁ་བར་གྱུར་སྟེ་དེའི་རླུང་བསྐྱེད་འགྱུར། འབྱུང་བ་ལྔ་ལྡན་ཟས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས། ལུས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ལྔ་པོ་རྒྱས་པར་བྱེད། འགྱུར་ཚུལ་ཞུ་རྗེས་དྭངས་སྙིགས་བྱེ་བ་ལས། སྙིགས་མ་རྒྱུ་མར་གར་སླ་གཉིས་སུ་བྱེད། སྐ་བ་གཤང་འགྱུར་སླ་བ་གཅིན་དུ་འགྱུར། དྭངས་མ་ལུས་ཟུང་རང་རང་མེ་དྲོད་ཀྱིས། སྨིན་པར་གྱུར་སྟེ་དྭངས་མ་ཕོ་བར་གནས། དྭངས་མ་ལེན་པའི་རྩ་དགུ་མཆིན་ལམ་རྒྱུད། མཆིན་པའི་གནས་སུ་ཁྲག་གྱུར་ཁྲག་ལས་ཤ། ཤ་ལས་ཚིལ་གྱུར་ཚིལ་ལས་རུས་པར་འགྱུར། རུས་ལས་རྐང་འགྱུར་རྐང་ལས་ཁུ་བར་འགྱུར། དེ་ནས་རྩིག་མ་ཕོ་བའི་བད་ཀན་དང་། སྣོད་མཁྲིས་བུ་གའི་དྲི་མ་ཞག་དང་ནི། སོ་སེན་བ་སྤུ་གཤང་（བཤང་）སྣུམ་མངལ་འཛིན་ཡིན། ལུས་ཟུང་ཁུ་བའི་མཐར་ཕྱིན་མདངས་མཆོག་སྟེ། སྙིང་ལ་གནས་ཤིང་ལུས་ཀུན་ཁྱབ་པ་དང་། ཚེ་གནས་གཟི་མདངས་སྐྲག་དང་ལྡན་པར་བྱེད།” ཅེས་གསུངས་སོ། །ཟུངས་དང་དྲི་མ་དེ་རྣམས་སོ་སོའི་འཕེལ་རིམ་འགྱུར་ལྡོག་གི་གནས་སྐབས་རེའི་བྱེད་ལས་མ་འདྲ་བའི་རང་ལམ་བུ་ག་རྒྱུད་ནས་དམིགས་བསལ་ནུས་པ་རེ་ཐོན་གྱི་ཡོད། ཟུངས་དང་དྲི་མ་སོ་སོའི་བྱེད་ལས་སམ་ཕན་འབྲས་ཏེ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས(9)། “དེ་ལ་དང་མས་གནོད་བྱ་འཕེལ་བར་བྱེད། ཁྲག་གིས་རླན་ཅིང་སྲོག་འཚོ་ཤ་ཡིས་གཡོག ཚིལ་གྱིས་སྣུམ་ཅིང་རུས་པས་བརྟན་པར་བྱེད། རྐང་གིས་བཅུད་འགྱུར་ཁུ་བས་མངལ་འཛིན་བྱེད། བཤང་ལྕིས་བརྟེན་འདྲུལ་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རྔུལ་གྱིས་ལྤགས་པ་མཉེན་ཅིང་བ་སྤུ་བརྟེན།” ཞེས་གསུངས་སོ། །ལུས་ཟུངས་བདུན་དང་དྲི་མ་གསུམ་གྱི་འཕེལ་འགྱུར་དང་བྱེད་ལས་གོ་རིམ་བཅས་རྒྱུ་ལམ་བུ་གའི་གནས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བ་དམ་པས་གནད་དེ་རྣམས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཚུལ་དུ་གནས་སོ། །དེ་བཞིན་ན་བ་གསོ་བ་དང་། ནད་མེད་གནས་ཤིང་ཚེ་རིང་བའི་སྤྱོད་ལམ་བྱ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ཤེས་བྱ་ཡང་དེ་དང་དེ་འབྲེལ་ཚུལ་གྱི་གནས་ལུགས་སུ་སོང་ཡོད་པས་གོང་གསལ་ལུང་གི་སྡོམ་ཚིག་དེ་རྣམས་གཅེས་པར་གདམ་པ་ཡིན་ནོ། །

   དེ་འབྲེལ་རྩ་ཡི་གནས་ལུགས་ལའང་«གསོ་རིག་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ་ལུས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལེའུ་»ལས(10)། “ཆགས་སྲིད་འབྲེལ་བ་ཚེ་ཡི་རྩ་དང་བཞི།” ཞེས་པའི་སྐབས་ནས་དབྱེ་ཞིབ་ཕྲ་བའི་རྩ་ཡི་སྐོར་ཡོད་ཀྱང་ཡིག་ཚོགས་མང་དོགས་ཀྱིས་རེ་ཞིག་བསྐྱུང་བར་བྱས་ཏེ། མདོ་དོན་རྩ་ཡི་ངེས་ཚིག་སྟེ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས(11)། “རླུང་ཁྲག་རྒྱུ་བའི་བུ་ག་ཕྱི་ནང་ཀུན། འབྲེལ་བྱས་ལུས་ནི་བསྐྱེད་ཅིང་གནས་པ་དང་། སྲོག་གི་རྩ་བ་ཡིན་ཕྱིར་རྩ་ཞེས་བྱ།” ཞེས་སོ། །འདིར་གཏེར་སྟོན་གུ་རུ་རྣོན་རྩེའི་གཏེར་མ་མ་རྒྱུད་སངས་རྒྱས་རྒྱུད་གསུམ་ལས་ལམ་མངོན་སངས་རྒྱས་པའི་རྒྱུད་བོན་ཉིད་ཐིག་ལེའི་འགྲེལ་ལས་སྐབས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ལུང་མཆོག་ཟུར་འདོན་ཞུ་བར་ལམ་གྱི་བྱ་ར་མ་དྲུག་གིས་གནང་བར་མཛད་དུ་གསོལ་ལོ། །ཀྱེ་ཀྱེ་ཀྱེ། དགོངས་ཤིག  གཟིགས་ཤིག  སྐྱོབས་ཤིག ཅེས་བཀའ་སྲུང་ལ་ཕྲིན་བཅོལ་ཕུལ་ནས་རྩ་ཡི་རྣམ་བཞག་བཤད་པ་ནི། «བོན་ཉིད་ཐིག་ལེའི་འགྲེལ་»ལས(12)། “ཡང་དག་པར་རྩ་ཁོ་ན་བསྟན་པ་ནི། ངོ་བོ་སྦུ་གུ་དང་བཅས་པ་ཁྲག་ཆུ་རླུང་རྒྱུ་བ་ལ། ངེས་ཚིག་ལུས་དང་དབང་པོ་སྲོག་དོན་སྙིང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བར་གྱུར་པས་ན་རྩ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་ན་སྐྱེ་གནས་འཕེལ་འགྲིབ་འཆི་བ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་རྩ་བ་ཡིན་པས་ན་རྩ་ཞེས་བྱའོ། རྒྱུ་ནི་འབྱུང་ལྔ་ཕུང་པོའི་སྙིང་ལས་རྩ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ་ས་བོན་ལས་སྨྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །”ཞེས་རྩ་ཡི་ངོ་བོ་ངེས་ཚིག་དཔེ་བཅས་གོ་དོན་ཟབ་པར་བསྟན་ཅིང་དེ་ཡི་དབྱེ་བ་སོགས། «མ་རྒྱུད་གཞི་ཡེ་སངས་རྒྱས་པའི་སྣང་གཞིའི་ལེའུ་»ལས(13)། “རྩ་བ་གཅིག་ལ་ཡེ་ཤེས་སྡོང་པོ་གསུམ། འཁོར་ལོ་ལྔ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཞེ་ལྔ་གནས། ཕྱི་རྩ་ཁྲག་རྒྱུ་ནང་རྩ་སྦགས་མར་རྒྱུ། གསང་རྩ་རླུང་རྒྱུ་རྩ་ཆེན་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད། རྩ་ཕྲན་སུམ་བརྒྱ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གྱེས། གཡོག་ནས་ཡེ་ཤེས་རྩ་རྣམས་ཟུམ་པ་ཡིས། མཁྱེན་སྤྱོད་རྫུ་འཕྲུལ་སྦས་པའི་ཚུལ་དུ་གནས།”ཅེས་གསུངས་པས། རྩ་ཡི་དབྱེ་བ་ལ། ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་བའི་རྩ་ལྔ། འོད་རྒྱུ་བའི་རྩ་ལྔ། རླུང་རྒྱུ་བའི་རྩ་ལྔ། ཁྲག་རྒྱུ་བའི་རྩ་ལྔ། ཐིག་ལེ་རྒྱུ་བའི་རྩ་ལྔ་སྟེ་གཙོ་བོའི་དབྱེ་བ་འཆད་ནས་ཉིང་ལག་དབྱེ་བའི་རྩ་ཕྲན་སྐོར་རྣམས་འདིར་བསྐྱུང་བར་བྱའོ། །

   རྩ་བ་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་བའི་རྩ་དང་། དེ་ལས་གྱེས་པའི་འོད་རྒྱུ་བའི་རྩ་དབང་པོ་གསལ་བྱེད། རླུང་རྒྱུ་བའི་རྩ་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བྱེད། ཁྲག་རྒྱུ་བའི་རྩ་གསལ་བྱེད་མདངས་འབྱིན། ཐིག་ལེ་རྒྱུ་བའི་རྩ་སྲིད་པ་གཞི་འཛིན་སྟེ། རྩ་བ་དང་ཡན་ལག་ལྟར་དབྱེའོ། དེའི་རྩ་བ་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་བའི་རྩ་སྟེ། «བོན་ཉིད་ཐིག་ལེའི་འགྲེལ་»ལས(14)། “དེ་ལས་རྩ་གཅིག་ཅེས་པ་ནི། སྙིང་གི་དཀྱིལ་ན་རྩ་ཡི་རྒྱལ་པོ་ཤེལ་ཀང་ཀ་རི་འདྲ་བ། རིང་ཐུང་ཚོན་གང་བ། ཕྲ་སྦོམ་རྟ་རྔ་བཅུ་ཚལ་ཙམ། གསོ་བ་རིག་པས་ཡང་རྗེ་དཀར་པོ་བཏགས། གསང་སྔགས་པས་ཡེ་ཤེས་གཉུག་མའི་རྩར་བཏགས། རང་འབྱུང་རིག་པའི་རྟེན།” ཞེས་དང་། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “སྙིང་གི་རྩ་དེ་ལས་བློན་པོའི་རྩ་བཞི་གྱེས་པ་དེ་”ཞེས་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་བའི་རྩ། སྙིང་པོ་རྩ་ཡི་རྒྱལ་པོ་དང་། དེ་ལས་གྱེས་པའི་འོད་ལྔ་རྒྱུ་བའི་རྩ་ནི། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “དེ་ནས་འོད་ལྔ་རྒྱུ་བའི་རྩ་ནི། སྙིང་གི་དབང་པོ་གསལ་བྱེད་ལས་གྱེས་ནས་ཡོད་དོ། །འཇུག་པའི་ཚོགས་དྲུག་འོད་དང་ཟེར། དཀར་འཇམ་ཁོག་པ་སྟོང་པའི་རྩ། ས་ལེ་སྒྲོན་མ་འོད་དཀར་རྒྱུ། རྟག་ཏུ་མིག་ལ་འོད་འཁོར་འཁྱིལ། ལྗང་འཇམ་ཁོག་པ་སྟོང་པའི་རྩ། གཡུ་བུན་རླུང་གི་འོད་ལྗང་ཁུ། རྟག་ཏུ་སྣ་ལ་དྲི་བསྙན་འབྱུང་། དམར་འཇམ་ཁོག་པ་སྟོང་པའི་རྩ། བདུད་རྩི་གྲོལ་བའི་འོད་དམར་རྒྱུ། རྟག་ཏུ་ལྕེ་ཡིས་མངོན་བྱང་མྱོང་། སྔོ་འཇམ་ཁོག་པ་སྟོང་པའི་རྩ། འཕྲུལ་གྱི་སྒྲ་འཛིན་འོད་སྔོན་རྒྱུ། རྟག་ཏུ་རྣ་བར་རྔ་སྒྲ་འབྱུང་། སེར་འཇམ་ཁོག་པ་སྟོང་པའི་རྩ། བྱིན་ཆེན་ལྷུན་པོའི་འོད་སེར་རྒྱུ། རྟག་ཏུ་ལུས་ལ་བདེ་བ་འཆར། གཞའ་ཚོན་ལྟ་བུ་རྒྱུ་བའི་རྩ། ཐིག་ལེ་ཁྲག་གིས་མ་གོས་པ། མཉེན་འཇམ་དབང་པོ་སྒོ་ལྔར་ཟུག ལུས་ནི་འཇིག་ལ་ཉེ་བ་ན། ལྔ་པོ་བཟློགས་ནས་སྙིང་ལ་འདུས། ཞེས་བྱ་བ། ལྔ་པོ་ཕྲ་མཉེན་འཇམ་པོ་འོད་ལྔ་རྒྱུ་བའི་རྩའོ། །

   རླུང་རྒྱུ་བའི་རྩ་ལྔ་ནི། སྙིང་གི་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བྱེད་ལས་གྱེས་ནས་ཡོད་དེ། གོང་དུ་བསྟན་པའི་དོན་སྙིང་ལྔ་ནས་བརྒྱུད་དེ་མགོ་དང་ཡན་ལག་བཞི་ལས་གྱེས་པའི་རྩ་ཆེན་ལྔའོ། །

   ཁྲག་རྒྱུ་བའི་རྩ་ལྔ་ནི། སྙིང་གི་གསལ་བྱེད་མདངས་འབྱིན་ལས་གྱེས་ནས་ཡོད་དེ། སྙིང་སྐྱེད་པ་སུམ་སྒྲིལ་མ། གློ་བ་སྐྱེད་པ་དྲི་བྲལ་མ། མཆིན་པ་སྐྱེད་པ་དགུ་རྩེ་མ། མཁལ་མ་སྐྱེད་པ་རགས་སྦོམ་མ། འཚེར་བ་སྐྱེད་པ་སྨྱུ་གུ་མ་དང་ལྔ་ཡང་། གོང་བཞིན་དོན་ལྔ་ནས་ཡན་ལག་མགོ་ལྔ་ནས་གྱེས་ཏེ་གཟི་མདངས་ཁྲག་རྒྱུའོ། །

   ཡང་«བོན་ཉིད་ཐིག་ལེའི་འགྲེལ་»ལས(15)། “རྩ་ཆེན་ཆོན་ཐག་བརྐྱངས་པ་འདྲ། རྩ་བློན་མཚོན་སྐུད་དྲང་བ་འདྲ། རྩ་བྲན་དྲྭ་བ་བྲེས་པ་འདྲ། ཕྱི་རྩ་རས་གུར་ཕུབ་པ་འདྲ། ནང་རྩ་སྲིན་བལ་སྤུངས་པ་འདྲ། ཤེས་རབ་དྲན་པ་གསལ་བའི་མི། རྩ་ཡང་མང་ལ་གནད་ཀྱང་མང་། གླེན་པ་ལྐུགས་པ་དབང་པོ་མེད། རྩ་ཡང་ཉུང་ལ་གནད་ཀྱང་ཆུང་། རྩ་རེ་བཞིན་དུ་གནད་རེ་ཡི། ཁམས་གསུམ་ཙམ་གྱི་སྐྱེ་གནས་དང་། སྐྱོན་ཡོན་ཐམས་ཅད་ལུས་ལ་ཡོད། སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་སེམས་ཅན་གྱི། སྐྱེ་ས་སྐྱེ་གནས་རྩ་ལ་ཡོད། དེ་ཕྱིར་སྐྱོན་བཅོས་ཡོན་ཏན་བསྐྱེད། ལུས་གནད་སེམས་གནད་བསམ་ཡས་ཡོད། འཕྲུལ་འཁོར་ལུས་སྦྱོང་འབུམ་ཕྲག་ཡོད། མཚེར་རྩ་ཁྲག་གིས་གང་ན་འཆི། འོད་ཀྱི་རྩ་ལྔ་འགག་ན་གླེན། དྭངས་མའི་རྩ་ལྔ་ཞར་ན་ལྐུགས། རླུང་རྩ་མཁྲིས་པས་གང་ན་བརྒྱལ། སྦག་རྩ་ཁྲག་གིས་གང་ན་གཉིད། སྲོག་རྩར་རླུང་ནི་ཞུགས་ན་སྨྱོ། ཡེ་ཤེས་རྩ་འགག་དོན་འདམ་འགོག”ཅེས་གསུངས་སོ། །

   འབྲེལ་བ་རྩ་ཡི་ལམ་ལ་རྒྱུ་བའི་བྱེད་ལས་ཅན་གཙོ་བོ་ནི་རླུང་ཡིན་ཏེ། «གསོ་རིག་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ་ལུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལེའུ་»ལས(16)། “ཉེས་པའི་ལས་ནི་རླུང་གིས་དབུག་འབྱིན་རྔུབ། བསྐྱོད་དང་ལས་སྤྱོད་ཤུགས་འབྱིན་གནོད་བྱ་རྒྱུ། དབང་པོ་གསལ་དང་ལུས་རྗེས་འཛིན་པ་བྱེད། ”ཅེས་དང་། «གསོ་རིག་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡི་ལེའུ་»ལས(17)། “རླུང་ནི་ཚ་གྲང་གཉིས་ཀའི་ཆ་བྱེད་དོ། ཉི་མར་ལྡན་པས་ཚ་བའི་གྲོགས་བྱེད་ལས། ཟླ་བར་ལྡན་པས་བསིལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། སྟོད་སྨད་ཕྱི་ནང་མ་ལུས་ཁྱབ་པར་རྒྱུ། ཚ་གྲང་གཉིས་ཀ་འཁྲུག་ཅིང་སློང་བར་བྱེད།” ཅེས་དང་། «གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིའི་བཤད་རྒྱུད་ནད་རྒྱུའི་ལེའུ»ལས(18)། “དེ་བས་རླུང་ནི་ནད་ཀུན་མ་ལུས་རྒྱུ། ”ཞེས་གསུངས་པས། རྣམ་པར་མ་གྱུར་སྐབས་ཀྱི་རླུང་གི་རང་བཞིན་གྱི་བྱེད་ལས། དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་བྱེད་ཅིང་གཡོ་བསྐྱོད་ཀྱིས་ལུས་ཟུངས་དྲི་མ་འཁོར་སྐྱོད་རང་གནས་སུ་རྒྱུ་བར་བྱེད་ཅིང་། དྲན་ཤེས་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་ཡུལ་སོ་སོར་གཅོད་པ་སྟེ། གསལ་བར་བྱེད་པའི་སེམས་འཛིན་བྱེད་པ་དང་། ལུས་ཡོངས་རྫོགས་ཁྱབ་པས་མི་གཏོང་བར་རྗེས་སུ་འཛིན་པའོ། རྣམ་པར་གྱུར་པའི་རྒྱུ་ཡི་ཆ་ནས་ཚ་གྲང་གཉིས་ཀར་ཁྱབ་ཅིང་ནད་ཀུན་མ་ལུས་དང་འབྲེལ་བ་བད་མཁྲིས་གཉིས་དང་མ་འདྲ་བའི་རང་མཚན་རླུང་ལ་ཡོད་པ་ཤེས་ནུས། ཕྱི་ཡི་འབྱུང་བའི་ཆ་ནས་ཀྱང་གདོས་པའི་གོ་འབྱེད་ནམ་མཁས་ཕྱེས་པའི་སྟོང་ཡངས་སུ། རླུང་རྡུལ་གཡོས་ནས་རིམ་བཞིན་ཕྱི་སྣོད་ཆགས་པ་སྟེ། མེ་ཆུ་ས་གསུམ་པོ་མ་གྲུབ་སྔོན་དུ་འབྱུང་བ་རླུང་གྲུབ་སྟེ། འབྱུང་བ་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་གཞི་བྱེད་ཅིང་འབྱུང་བ་གཞན་དང་མ་འདྲ་བར་གྲུབ་པའི་ཐོག་མ་དང་འཇིག་པའི་ཐ་མའང་རླུང་ཡིན། ཕྱི་ནང་ཕན་ཚུན་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས། མིའི་ལུས་ཁམས་ཀྱི་བདེ་ཐང་གནས་མིན་ཀྱང་རླུང་ལ་ཤིན་ཏུ་རག་ལས་པ་ཡིན། དེས་ན་ནང་གི་ལུས་དང་འབྲེལ་བའི་རླུང་གི་དབྱེ་བ་ལྔ་སྟེ། «གསོ་རིག་དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོ་ལུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལེའུ་»ལས(19)། “རླུང་ལ་དབྱེ་ན་སྲོག་འཛིན་གྱེན་རྒྱུ་དང་། ཁྱབ་བྱེད་མེ་ཉམས་ཐུར་སེལ་རྣམ་པ་ལྔ།” ཞེས་སྲོག་འཛིན་དང། གྱེན་རྒྱུ། ཁྱབ་བྱེད། མེ་མཉམ། ཐུར་སེལ་ཏེ་རླུང་གི་དབྱེ་བ་ལྔ་དང་། དེའི་བྱེད་ལས་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཁག་གི་རང་གནས་སོ་སོ་ནས་རང་གི་ནུས་པ་རེ་འདོན་ཚུལ་རྒྱུད་འབུམ་གཉིས་ལ་གསལ་བས་དེར་བལྟ་བར་བྱའོ། འདིར་སྐབས་དོན་མ་རྒྱུད་སངས་རྒྱས་རྒྱུད་གསུམ་ལས། རླུང་གི་སྐོར་ནས་འཆད་འོས་སུ་བབས་པས། «མ་རྒྱུད་གཞི་ཡེ་སངས་རྒྱས་པའི་མི་ནུབ་ཐིག་ལེའི་ལེའུ་»ལས(20)། “གསལ་བའི་ལྷ་དང་ཡེ་ཤེས་ནུས་རྩལ་ལས། ཀུན་རྫོབ་རླུང་གི་གསང་སྔགས་ལས་ཀུན་བྱེད། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་འཁོར་བ་ཕྱི་ནང་དང་། རྣམ་བྱང་ཞི་བ་མཆོག་ལ་རེག་པ་དང་། བདེ་སྡུག་འཕེལ་འགྲིབ་སེམས་འཛིན་རླུང་ལ་རེ།” ཞེས་རླུང་གི་ནུས་པའམ་བྱེད་ལས་བཅས་བདེ་སྡུག་དང་འཕེལ་འགྲིབ་ཐམས་ཅད་བྱེད་པར་གསུངས། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། “རྣམ་པར་དབྱེ་ན་རྩ་བ་ཡན་ལག་རླུང་། རྩ་བའི་ལུང་བཞིན་ཉིང་ལག་མང་པོར་འགྱུར། རྩ་བའི་རླུང་ལ་ངོ་བོ་གནས་གཟུགས་དང་། བྱེད་ལས་དགོས་གཞི་ཁ་དོག་ཕན་ཡོན་དང་། མེད་སྐྱོན་འགྱུར་སྐྱོན་སྒོམ་སྟོབས་འཛིན་ཐབས་དང་། ཟིན་རྟགས་ལོག་སྐྱོན་ལོག་ནོན་སྦྱར་སོ་དང་། འབྲས་བུ་འཕྲལ་དང་མཐར་ཐུག་བསྟན་པ་ཡི། རེ་རེ་ལྔ་ལྔ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་ལྔ་ཡོད།” ཅེས་རྩ་བ་དང་ཡན་ལག་ཉིང་ལག་གི་རླུང་གསུམ་དབྱེ་བ་ཡོད་པ་ལས། རྩ་བའི་རླུང་ལ་དེ་ཉིད་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་ལྔ་སྟེ། ༡ རླུང་གི་ངོ་བོ་ལྔ། ༢ གནས་ས་ལྔ། ༣ གཟུགས་དབྱིབས་ལྔ། ༤ བྱེད་ལས་ལྔ། ༥ དགོས་གཞི་ལྔ། ༦ ཁ་དོག་ལྔ། ༧ ཕན་ཡོན་ལྔ། ༨ མེད་སྐྱོན་ལྔ། ༩ སྒོམ་སྟོབས་ལྔ། ༡༠ འགྱུར་སྐྱོན་ལྔ། ༡༡ འཛིན་ཐབས་ལྔ། ༡༢ ཟིན་རྟགས་ལྔ། ༡༣ ལོག་སྐྱོན་ལྔ་། ༡༤ལོག་ནོན་ལྔ། ༡༥ སྦྱར་སོ་ལྔ། ༡༦ འབྲས་བུ་ལྔ། ༡༧  ཉིང་འབྲས་ལྔའོ།།

   གོང་གསལ་རླུང་གི་དེ་ཉིད་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་ལྔ་ནི། «མི་ནུབ་ཐིག་ལེའི་ལེའུ»ལས(21)། “རྩ་བའི་རླུང་ལྔ་གྱེན་རྒྱུ་སྲོག་འཛིན་དང་། མེ་མཉམ་ཁྱབ་བྱེད་ཐུར་སེལ་རིམ་པའོ། །གནས་ས་མགོ་སྙིང་ལྟེ་བ་ལྟེ་འོག་གཞང་། གཟུགས་ནི་གདུགས་རིན་འཁོར་པད་གཡུང་འདྲ། བྱེད་ལས་དབུགས་སྲོག་དྲོད་ལས་འབྱིན་པར་བྱེད། དགོས་གཞི་སྨྲ་ཚེ་འབར་འཕྲུལ་བདེ་བ་རྒྱས། ཁ་དོག་སེར་དཀར་དམར་ལྗང་སྔོ་བར་སྟོན། ཕན་ཡོན་དབང་རྩོལ་གཟུང་ཤུགས་སྟོབས་ལྔ་བསྐྱེད། མེད་སྐྱོན་ལྐུགས་འཐིབ་འཆི་བཤལ་ལྡང་མི་ནུས། འགྱུར་སྐྱོན་རྫུན་འཁྲོལ་བརྒྱལ་ལྐུགས་མི་ཚངས་སྤྱོད། སྒོམ་སྟོབས་འཕུར་ལྡིང་སྦར་འདོན་ཆགས་ལམ་སྤྱོད། འཛིན་ཐབས་བསྡམ་ཀློད་གཅེར་བསྐུམས་འབྱེད་འཛུམ་བྱེད། ཟིན་རྟགས་འཕར་དང་གྲོང་འཇུག་སྤྲུལ་བསྒྱུར་བྱེད། ལོག་སྐྱོན་འཁོར་སྨྱོན་མཁྲིས་འཁྲུགས་ཞ་བར་འགྱུར། ལོག་ནོན་མནན་བཀུ་དུག་རྒྱུག་གྱེན་དུ་འདྲེན། སྦྱར་སོ་རྩ་གནས་འཁོར་ལོ་སྐུ་ལྔར་བཞེད། འབྲས་བུ་ལམ་དྲུག་ཀུན་ཀ་མངའ་བསྙེམ་ཞིང་། ཉིང་འབྲས་བདེ་གསལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ། རླུང་གི་དེ་ཉིད་བརྒྱད་བཅུ་རྩ་ལྔ་འདི། དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་མ་ལུས་གཤེགས་ཤུལ་ལམ། བགྲོད་ནུས་ངེས་འབྱུང་ཟབ་མོ་འདི་ལ་ཞུགས།” ཅེས་སོ། དེ་ལྟར་གསང་བ་སྔགས་ལུགས་ཀྱི་ཐུན་མིན་རླུང་སྦྱོང་ཉམས་ལེན་དང་སྦྱར་བ་རྒྱ་ཆེར་ཡོད་ཀྱང་སྐབས་དོན་མིན་པས་བཤད་པ་བསྐྱུང་ལ་འབྲེལ་ཡོད་རླུང་གི་སྐོར་རྣམས་ཟུར་བཏོན་ཞུས་པ་དེ་རྣམས་སོ། །

   ལུས་སྦྱོང་གི་ཐོག་མར་མཁོ་མཐུན་ཆ་རྐྱེན་གང་དགོས་རྣམས་ཚང་དགོས་པས་གནས་གཙང་ཞིང་ཁོར་ཡུག་ཡངས་པ་རང་བཞིན་གྱི་མཁའ་རླུང་རྒྱུ་བ་གསོང་བའི་སར། གདན་འབོལ་བ་དང་དབྱར་དགུན་དུས་དང་འཚམས་པའི་གྱོན་གོས་ཡན་ལག་རྐྱོང་སྐུམ་དང་འགུལ་སྤྱོད་མ་བདེ་བ་མ་ཡིན་པའི་བཀླུབ་གོས་ཆེད་སྤྱོད་ལྟ་བུ་ཡོད་ན་རབ། མེད་ཀྱང་དེ་ལུགས་གྱོན་གོས་སྟབས་བདེ་ཅན་སོགས་ཚགས་སུ་བྱ། དེ་ནས་ལུས་གནད་དང་། སེམས་གནད། རླུང་གནད་སྟེ་གསུམ་མོ། །ཐོག་མར་ལུས་གནད་བཅའ་སྟངས། ༧ སྨྲ་དབང་ཡོངས་འཛིན་ཆེན་མོ་༧བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག་རིན་པོ་ཆེས་མཛད་པའི་«ཐབས་ལམ་འབྱུང་བའི་ཐིག་ལེའི་ལག་ལེན་བཤད་པ་»ལས(22)། “དེ་ནས་ལུས་གནད་ནི། རླུང་གནད་དུ་འཛུད་ཕྱིར་ཙོག་པོར་འདུག དྲོད་སྐྱེ་མྱུར་ཕྱིར་རྐང་པ་གཉིས་བསྣོལ། སྒལ་ཚིགས་དྲང་པོར་བསྲང་། ལག་གཉིས་ལྟེ་འོག་གི་ཐད་དུ་མཉམ་བཞག་བྱ། མགྲིན་པ་ཅུང་ཙམ་བཀུག མིག་གཉིས་སྣ་རྩེའི་ཐད་དུ་བལྟ། རྩ་རླུང་གནད་དུ་གཟུད་ཕྱིར་དཔུང་པ་ཁྱུང་གཤོག་བཞིན་དུ་གདེངས། དྲོད་རྟགས་མྱུར་བའི་ཡན་ལག་ལུས་སེམས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བསྒྲིམས།” ཞེས་གསུངས་སོ། ལུས་གནད་བཅའ་ཚུགས་དེ་ལྟར་དམ་པོར་བྱས་ཐོག སེམས་གནད་དང་། རླུང་གནད་ལྷན་དུ་ཚང་བར་བྱ་སྟེ། «ཐབས་ལམ་འབྱུང་བའི་ཐིག་ལེའི་ལག་ལེན་བཤད་པ་»ལས(23)། “དང་པོ་རླུང་དུག་གསལ་བ་ནི། དང་པོ་སྣ་བུག་གཡས་པ་སྲིན་ལག་གཡོན་པས་མནན་ནས་རླུང་སྣ་བུག་གཡོན་ནས་རྔུབ་གཡས་ནས་འཕང་བ་ཐེངས་གསུམ། རླུང་དེས་ཞེ་སྡང་ལས་གྱུར་པའི་ནད་གདོན་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་བུན་གྱིས་སོང་བར་བསམ། ཡང་སྣ་བུག་གཡོན་པ་སྲིན་ལག་གཡས་པས་མནན་ཏེ་གཡས་ནས་རྔུབ་གཡོན་ནས་བཏང་བ་ཐེངས་གསུམ། དེ་དུས་རླུང་དེས་འདོད་ཆགས་ལས་གྱུར་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སངས་ཀྱིས་བུས་པར་བསམ། ཡང་སྣ་བུག་གཉིས་ཀ་ནས་རྔུབ་སྟེ་གཉིས་ཀ་ནས་འཕང་བ་ཐེངས་གསུམ། དེ་ཡི་ཚེ་རླུང་དེས་གཏི་མུག་ལས་གྱུར་པའི་ནད་གདོན་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སངས་ཀྱིས་བུས་པར་བསམ།” ཞེས་སོ། །རླུང་གི་འཕེན་ལེན་དང་། བསམ་ངོའི་དམིགས་པ་ཡ་མ་བྲལ་བར་གནད་དུ་ཕེབས་པས་ཉེ་བའི་སྔོན་འགྲོ་བྱས་ཏེ། རླུང་ལྔའི་ལུས་སྦྱོང་རིམ་པས་འཇུག་པ་ལ། རླུང་སྦྱོར་ཡན་ལག་བཞི་ཡི་གནད་ཤེས་དགོས་ཏེ། རྔུབ་པ། དགང་བ།  གཞིལ་བ། འཕང་བ་དང་བཞིའོ། །དང་པོ་དབུགས་སྣ་ནས་རྔུབ། རྔུབ་རྗེས་དགང་བ། དགང་བ་མི་ཐུབ་པ་ལ་རྔུབ་ཆུང་བྱ་བ་སྟེ་གཞིལ་བ་དང་།  དེ་ནས་མི་ཐུབ་པའི་དུས་དངོས་སུ་སྣ་བུག་གཉིས་ནས་བཏང་བ་འཕང་བའོ། «མ་རྒྱུད་གཞུང་ལམ་མཆོག་གི་ལེའུ་»ལས(24)། “དེ་ནས་རླུང་སྦྱོར་ཡན་ལག་བཞི་ཡིན་ཏེ། སྔ་མའི་རླུང་རོ་ནད་དུག་བཏོན་བྱས་ནས། སྦྱོར་བ་བཞི་ལྡན་བདེ་རླུང་བཟུང་བ་ནི། ལྕགས་ཀྱུ་ལྟ་བུ་རླུང་དབྱིབས་སྣ་ནས་རྔུབ། དཀར་འཇམ་སྙོམས་ལ་རིང་བ་སྲིན་བལ་འདྲ། འཁོར་འདས་ཡོན་ཏན་མ་ལུས་སྡུད་པར་བྱེད། ཆུ་རྒྱུན་ལྟ་བུའི་རླུང་དབྱིབས་རྩ་ལ་འབབ། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཟུང་འབྲེལ་དབུ་མར་བསྟིམ། བདེ་ཆེན་བྱང་སེམས་ཐིག་ལེ་རྒྱས་པར་བྱེད། མེ་དཔུང་ལྟ་བུ་རླུང་དབྱིབས་ལུས་ལ་བཟུང་། སྟོབས་ཆེན་ཤུགས་དང་ལྡན་པས་དབུ་མར་གཞིལ། ཡེ་ཤེས་བདེ་དྲོད་ནང་ནས་འབར་བར་བྱེད། དུ་བ་ལྟ་བུ་རླུང་དབྱིབས་སྤྱི་བོར་གཏང་། དོན་གྱི་མཆོད་པ་དབུ་མའི་བུ་གར་འདོན། ནད་གདོན་སྒྲིབ་པ་མདའ་ལྟར་འཕེན་པར་བྱེད།”  ཅེས་སོ། །

༡  གྱེན་རྒྱུའི་ལུས་སྦྱོང་། རླུང་སྦྱོར་ཡན་ལག་བཞི་ལྡན་རྩོལ་བ་དང་ལྷན། རང་གི་མགྲིན་པའི་གནས་སུ་གྱེན་རྒྱུའི་རླུང་གི་ཁ་དོག་སེར་པོ་གདུགས་ལྟ་བུ་བསྟིམ་པར་དམིགས་ལ། ལུས་ཀྱི་འཕྲུལ་འཁོར་སྐེ་གཡས་གཡོན་དུ་ཐེངས་གང་འགབ་སྒ་ར་ར་གཅུ་སྐོར་བྱེད། ཐོག་མར་ཐེངས་ལྔ་ཙམ་ནས་རིམ་པས་སྤར་ཆོག   དེ་ལྟར་རླུང་གནད། དམིགས་པ། འཕྲུལ་འཁོར་བཅས་གསུམ་པོ་འཛོམས་པའི་གྱེན་རྒྱུ་རླུང་གི་ལུས་སྦྱོང་ཡིན།

༢  སྲོག་འཛིན་ལུས་སྦྱོང་། གྱེན་རྒྱུའི་སྦྱོང་བ་སྔོན་སོང་མཚམས་སུ། རླུང་སྦྱོར་བཞི་ལྡན་གྱི་བྱ་བ་དང་སྦྲེལ། སྲོག་འཛིན་རླུང་གི་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ནོར་བུ་ལྟ་བུ་སྙིང་ཁའི་གནས་སུ་བསྟིམ་པར་དམིགས་ལ། ལག་པ་གཡས་པས་ཁུ་ཚུར་བཅངས་ནས་ཞགས་པ་འཕེན་པའི་ཚུལ་དང་། སོར་མོ་རེ་རེ་བཞིན་དགྲོལ་བ་ཐེངས་རེ་བྱས་པ་ལན་ལྔ་དང་། གཡོན་པས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ལྔ་དང་། རོ་སྟོད་གཡས་སྤྲུལ་གཡོན་སྤྲུལ་ལྔ་རེ་བྱ། ༼ སྤྲུག་སྤྲུག་བྱ། ༽རླུང་དམིགས་འཕྲུལ་འཁོར་གསུམ་ཚང་བའི་སྲོག་འཛིན་རླུང་གི་ལུས་སྦྱོང་ཡིན།

༣  མེ་མཉམ་ལུས་སྦྱོང་། གྱེན་སྲོག་རླུང་གི་ལུས་སྦྱོང་སོང་མཚམས་སུ། རླུང་སྦྱོར་བཞི་ལྡན་གྱི་བྱ་བ་དང་སྦྲེལ། མེ་མཉམ་རླུང་གི་ཁ་དོག་དམར་པོ་འཁོར་ལོ་ལྟ་བུ་ལྟེ་བར་དམིགས་པ་བཟུང་ལ། ལུས་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས་གསུས་པ་སྒལ་པར་བརྡབ་ཅིང་ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྐེད་པར་འཇུས་ལ། གཡས་སྐོར་གཡོན་སྐོར་ལྔ་རེ་བྱས་པ་རླུང་དམིགས་འཕྲུལ་གསུམ་ཚང་བའི་མེ་མཉམ་རླུང་གི་ལུས་སྦྱོང་ཡིན།

༤  ཁྱབ་བྱེད་ལུས་སྦྱོང་། གྱེན་སྲོག་མེ་གསུམ་ལུས་སྦྱོང་སྔོན་སོང་མཚམས་སུ། རླུང་སྦྱོར་གོང་བཞིན་དུ་བྱས་ལ། ཁྱབ་བྱེད་རླུང་གི་ཁ་དོག་ལྗང་ཁུ་པདྨ་ལྟ་བུ་ལུས་སྤྱི་དང་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་བསྟིམ་པར་དམིགས། དབང་པོ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ནང་དུ་བསྐུམ། དེ་ནས་རིམ་པས་ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་རེ་མོས་རྩ་རྒྱུས་རྣམས་ལ་ཡར་བྱུག་མར་བྱུག་ལན་ལྔ་ལྔ་དང་། མདའ་འགེང་གཞུ་འགེང་བྱ་༼  གཡས་གཡོན་རེ་མོས་མདའ་གཞུ་འགེང་ཚུལ་བྱ། ༽  རླུང་དམིགས་འཕྲུལ་གསུམ་ཚང་བའི་ཁྱབ་བྱེད་རླུང་གི་ལུས་སྦྱོང་ཡིན།

༥  ཐུར་སེལ་ལུས་སྦྱོང་། གྱེན་སྲོག་མེ་ཁྱབ་བཞི་ཡི་སྦྱོང་བ་སོང་མཚམས་སུ། རླུང་སྦྱོར་སྤྱི་ལྟར་ལ། ཐུར་སེར་རླུང་གི་ཁ་དོག་སྔོན་པོ་གཡུང་དྲུང་ལྟ་བུ་ལྟེ་འོག་གསང་གནས་སུ་བསྟིམ་པར་དམིགས་ལ། འོག་སྒོ་གཉིས་དབྱེ་བཙུམ་བྱ། ལག་གཉིས་ཀྱིས་པུས་མོ་གཡས་ལ་འཇུས། རྐེད་པ་འཁོར་ལོ་བཞིས་གཡས་སུ་ཐེངས་ལྔ་སྐོར། དེ་བཞིན་གཡོན་ལ་ཐེངས་ལྔ་སྐོར། ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་པུས་མོ་སོ་སོར་འཇུས་ནས་གཡས་གཡོན་སྐོར་རོ། །རླུང་སྦྱོང་དམིགས་པ་འཕྲུལ་འཁོར་གསུམ་ཚང་པའི་ཐུར་སེལ་རླུང་གི་ལུས་སྦྱོང་ཡིན་པས་རླུང་ལྔའི་ལུས་སྦྱོང་ཆ་ཚང་དེ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །«ལམ་མངོན་སངས་རྒྱས་པའི་གཞུང་ལམ་མཆོག་གི་ལེའུ་»ལས(25)། “གྱེན་རྒྱུ་མགྲིན་པའི་འཁོར་ལོ་ཡོངས་སུ་བསྐོར། །སྲོག་འཛིན་ཐུགས་གློད་ཞགས་འདེབས་སོར་མོ་བཀྲོལ། །མེ་མཉམ་གསུས་རྡེབ་རྐེད་པ་མགལ་མེ་བསྒྱུར། །ཁྱབ་བྱེད་ཀུན་བསྡམས་རྩ་བྱུག་མདའ་འགེང་བྱ། །ཐུར་སེལ་པུས་འཛིན་འོག་བསྡམ་རབ་ཏུ་བསྐུལ། །ལུས་སྦྱོང་རླུང་བཟུང་དམིགས་པ་གསུམ་འཛོམས་པས། །སྨྲིག་རྒྱུའི་འོད་འབྱིན་གཡུ་བུན་དུ་བ་འཕྱུར། །ཟེར་གྱི་མདའ་འབྱུང་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་འདྲ། །སྤྲིན་མེད་ནམ་མཁའ་དག་པ་ཅི་བཞིན་དུ། །འབྱུང་ལྔའི་རླུང་ཟིན་རྟགས་སྣང་གསལ་བར་འཆར། །དེ་ལ་གོམས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་འབྱུང་ངོ་། །”ཞེས་སོ། །ལུས་སྦྱོང་གི་ཡུན་ཚད་ཞག་གྲངས་གང་བྱས་འགོ་མཇུག་བར་དུ་ཟླ་བ་འཕེལ་འགྲིབ་ཀྱི་ཆ་ལྟར་རིམ་བཞིན་སྤར་འཕྲི་བྱེད་དགོས་ཏེ་འགོ་ཚུགས་པའི་ཉིན་དང་པོ་ནས་རིམ་བཞིན་ཡར་སྤར་བ་དང་། སྦྱང་ཡུན་ཕྱེད་ལ་སླེབས་དུས་རིམ་བཞིན་ཟླ་བ་མར་ངོ་ལྟར་འཕྲི་ཚོད་བྱས་ནས་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་ཡིན།

 རླུང་སྦྱོར་ཡན་ལག་བཞི་ཡི་ཤུགས་ཚད་སྤར་འཕྲི་བྱེད་སྟངས་སོགས་སྦྱང་ཡུན་ལས་གཞིགས་པའི་ཞལ་ཤེས་མང་ངོ་། །གང་བྱུང་ཡ་འཐོར་གྱི་ལུས་སྦྱོང་བྱས་པས་ཕན་འབྲས་འོས་མཚམས་ལས་བརྒལ་བར་ཐོབ་སྲིད་པའི་ངེས་པ་མེད་པས་དེ་ལུགས་གནད་དུ་ཤེས་རྒྱུ་གལ་ཆེའོ། །ལུས་སྦྱོང་གི་བར་གསེང་དུ་བསྐུ་མཉེ་བྱུག་པ་ཁྲུས་སོགས་བྱ་དགོས་ཚུལ་གོང་གསལ་གཞུང་དུ་ཁ་གསལ་ཡོད་ཀྱང་ད་ལན་འདི་ཙམ་འཐུས་པར་བྱས་ནས་བཞག་གོ །

   མིའི་ལུས་ཀྱི་དོན་སྣོད་དང་དབང་པོ་ཡན་ལག་བཅས་པར་ཕན་ཚུན་ལུས་ཟུངས་དྲི་མའི་བུ་ག་སོ་སོར་འགྲོ་འོངས་མི་མཐུན་པས་ནད་དུ་འགྱུར་བ་དང་། བུ་ག་འགག་འཁྲུགས་དག་པས་ནད་མེད་བདེ་བར་འགྱུར་ཏེ། «དཔྱད་འབུམ་ཁྲ་བོའི་ལུས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལེའུ་»ལས(26)། “ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་མི་མཐུན་བརྟེན་༼ བསྟེན་༽ པ་ཡིས། བུ་ག་རྒྱུ་ལམ་རྒྱུ་གནོད་པའི་༼ པས་༽ ནད་བསྐྱེད་ལ། མང་འབྱུང་འགག་དང་གཞན་འགྲོ་འཁྲུགས་པར་བྱེད། སྣོད་༼ གནོད་༽ མེད་བུ་ག་དག་པས་བདེ་བར་འགྱུར།” ཞེས་གསུངས་པས། རླུང་ལྔའི་ལུས་སྦྱོང་བྱས་པས་ཡན་ལག་ལྷུ་ཚིགས་མཉེན་པ་དང་། དོན་སྣོད་དང་དབང་པོའི་རླུང་རྒྱུའི་རྩ་ལམ་སངས་པས། ལུས་ཟུངས་སོ་སོའི་སྐྱེ་འགྱུར་དྭངས་སྙིགས་ཕྱེ་བ་དང་། དྭངས་མ་རང་གནས་སུ་འདྲེན་ནས་རང་མཚན་གྱི་ནུས་པ་འདོན། སྙིགས་མ་ཕྱི་ལ་འདོར་ནས་དྲི་མ་བཤང་གཅི་ལ་སོགས་དུས་བབ་ཀྱི་ལྡང་ཚད་ཐམས་ཅད་ཆ་སྙོམས་འགྱུར་བས་ལུས་ཀྱི་བདེ་ཐང་རང་བབས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་«མ་རྒྱུད་ལམ་མངོན་སངས་རྒྱས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཞུང་མཆོག་ལེའུ་»ལས(27)། “ནད་གདོན་བར་ཆོད་སྒྲོལ་བའི་མཚོན་ཆ་ལ། རང་ལུས་བདེ་དྲོད་འབར་བའི་གོས་པོ་ཆེ། བཅུད་ལེན་ནུས་པ་བསྐྱེད་པ་བདུད་རྩིའི་ཟས། སྡུག་བསྔལ་འཁོར་བས་མི་ཐུབ་གོ་ཆ་བརྩན། དབུ་མའི་རྩ་ཁ་འབྱེད་པའི་ལྡེ་མིག་ཡིན། ཡེ་ཤེས་བདེ་རླུང་བསྐྱེད་པའི་གཡོབ་དར་ལ། བྱང་སེམས་ཐིག་ལེ་རྒྱས་པའི་དམུ་ཡད་ཟས། རང་རིག་ཡེ་ཤེས་གསལ་བའི་ཡི་གེ་མཆོག རྟོག་༼  རྟོགས་༽  པ་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད་པའི་སྲིད་པའི་རླུང་། ཐར་ལམ་སྦུག་གུ་སེལ་བའི་ཡིད་དམ་ལྷ། ཡོན་ཏན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ལམ་འདི་ཡིན། དབབ་ས་གསུམ་གྱི་གདམས་པས་བོགས་འབྱིན་པ། གདོན་ཐོག་དབབ་ལ་དམིགས་པའི་ཐབས་ལམ་གྱིས། གདོན་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཞི་བར་བྱེད། ནད་ཐོག་དབབ་ལ་སྦྱོང་པའི་ཐབས་ལམ་གྱིས། ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་འདུལ་བར་བྱེད། རྐྱེན་ཐོག་དབབ་ལ་རྟོགས་པའི་ཐབས་ལམ་གྱིས། ཉོན་མོང་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་འཇོམས་པར་བྱེད།” ཅེས་སོ། །

   གཞན་ཡང་ནད་བྱུང་བ་ཞི་བྱེད་དང་འབྱུང་བ་འགོག་པའི་གཉེན་པོ་འགྱུར་བར་ཆ་རྐྱེན་མང་པོ་མི་དགོས་པར། རང་ལུས་སྦྱོང་བའི་མན་ངག་དེང་རབས་ཚན་རྩལ་དང་མཉམ་པ་འདི། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་ཡར་ལྷག་རིང་དུ་རང་རིགས་མེས་པོ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་རིག་རྩལ་གཉེར་བའི་གཅེས་ནོར་འདི་དང་འདི་འདྲ་གླེག་བམ་གསེང་དུ་གཟིམ་པར་ཤིན་ཏུ་ཕོངས་པས། ལག་ལེན་དང་རྒྱུད་པའི་མན་ངག་ཡ་མ་བྲལ་བ་སུས་འཆང་ན། མི་ན་བ་གནས་པ་དང་། ན་བ་སོས་པ། ཚེ་རིང་བདེ་བར་ལྡན་པར་ནུས་སོ། གངས་ཅན་བོད་ལུགས་ཀྱི་གསོ་རིག་གཞུང་གི་ནད་གསོའི་གཉེན་པོ་ཟས་སྤྱོད་སྨན་དཔྱད་བཞི་ལས། བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་ཡིན་པས་འདི་ལ་གཟབས་པར་རིགས་སོ། །

   ཨ་ཡ་བོན་པོ་ལྷ་འབུམ་མམ་གཏེར་སྟོན་གུ་རུ་རྣོན་རྩེས་གཏེར་ནས་བཞེས་པའི་མ་རྒྱུད་སངས་རྒྱས་རྒྱུད་གསུམ་ཀྱི་རྩ་འགྲེལ་ཆ་ལག་དང་བཅས་པའི་རྒྱུད་པ་མ་ཆད་པར་ཡོངས་འཛིན་སྨྲ་བའི་སེང་གེ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་འཚོ་ད་ལྟར་བཞུགས་པའི་དམ་པ་དེ་ཡི་དྲུང་ནས་དབང་ལུང་ཁྲིད་ཀྱི་ཟབ་གདམས་སྐལ་པར་ཐོབ་པའི་གཞུང་ཆེན་ཁུངས་སུ་བྱས་པ་དང་། བོད་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ཆེན་རྒྱུད་འབུམ་ཟུང་གི་གཞུང་ལུགས་སྐུ་དྲིན་སྩོལ་བའི་སློབ་དཔོན་དམ་པ་དུ་མའི་ཐུགས་རྗེའི་ནུས་པ་བདག་ལ་སོན་པའི་དྲིན་སོབ་མི་ནུས་ནའང་། གུས་པོའི་མོས་ངོར་ཡིན་པར་བརླམ་ནས་རྒྱུད་འབུམ་གཉིས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཟུར་རྒྱན་བྱས་ཏེ། རླུང་ལྔའི་ལུས་སྦྱོང་གི་སྐོར་འདི་ཐོག་མའི་ཟིན་རིས་ལྟ་བུ་ལས་མཐའ་ཆོད་དང་ཕུགས་ཕེར་མ་ཡིན་པས། ལུང་རིག་འགལ་འཁྲུལ་གྱི་སྐྱོན་ཆ་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་ངེས་པས་རྗེས་སུ་འཆོས་གཞི་རུ་བཞག་པ་དོན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་དང་འགྱུར་བར་སྨོན་ནོ། །།།